Mustafa Akçayır
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
KGK Bağımsız Denetçi
mustafa.akcayir@mynet.com

Hangi Firmalar Dövizle Sözleşme İmzalayabilecekler Veya İmzalayamayacaklar?

13/09/2018 Tarihinde yayınlanan Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle

- Türkiye’de yerleşik kişilerin, Bakanlıkça belirlenen haller dışında, kendi aralarındaki menkul ve gayrimenkul alım satım, taşıt ve finansal kiralama dahil her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama, leasing ile iş, hizmet ve eser sözleşmelerindeki sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövizli endeksli kararlaştırılamaz.

- Bu karar yürürlüğe girdikten sonra 30 gün içerisinde daha önce akdedilmiş yürürlükteki sözleşmelerdeki döviz cinsinden kararlaştırılmış bulunan bedeller ,Bakanlıkça belirlenen haller dışında ;Türk parası olarak yeniden belirlenir.; diyerek bir süre kısıtlaması da getirmiştir.

Daha sonra yayınlanan basın duyurusunda

Hazine ve Maliye Bakanlığından, menkul ve gayrimenkul alım satımı ile kiralama sözleşmelerinde bedellerin döviz cinsinden ya da dövize endeksli kararlaştırılamayacağına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararının kapsamının, ekonomik faaliyeti sıkıntıya sokmayacak şekilde, ilgili kamu kurumlarının ve diğer paydaşların görüşleri de dikkate alınarak en kısa süre içerisinde belirleneceği

Şeklinde bir açıklama paylaşılarak kararnamedeki zorunluluğa açıklık getirmeye çalışmış ancak getirememiştir.

Yayınlanan basın bildirisinden ve Cumhurbaşkanlığı kararnamesinden şimdilik çıkartılabilecekler şunlar;

1-(85 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı) yayımından önce bedelleri döviz cinsinden belirlenmiş ancak yeniden Türk lirası olarak belirlenecek mevcut akdedilmiş sözleşmelerin kapsamı oluşturulurken, yine sözleşmenin akdedilme tarihinde her iki tarafın da Türkiye'de yerleşik kişi olması hususunun göz önüne alınması gerektiği;

Türkiye’de yerleşik kişi ne demek?

Türk Parasının Kıymetini Koruma mevzuatına göre; yurt dışında işçi, serbest meslek ve müstakil iş sahipleri dahil Türkiye’de ikametgah sahibi gerçek ve tüzel kişiler ile yerleşmek niyetiyle bir takvim yılı içerisinde Türkiye’de devamlı olarak 6 aydan fazla oturanlar (Dışarıda yerleşik kişilerden Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre bir sermaye tahsisi suretiyle Türkiye’de şube açmış olan veya bir Şirket e katılmış veya Şirket kurmuş gerçek ve tüzel kişiler yalnızca bu faaliyetleri dolayısıyla Türkiye’de yerleşik sayılır)

2-32 sayılı Karar'ın döviz kredilerinin kullanımını düzenleyen 17 ve 17/A maddeleri uyarınca herhangi bir kısıtlamaya tabi tutulmaksızın döviz kredisi kullanabilen ve dolayısıyla döviz cinsinden yükümlülük altına giren Türkiye'de yerleşik kişilerin yaptığı sözleşmeler, bu kapsamda dikkate alınacak diyerek muafiyet getirileceklere dair ipucu vermiştir.

Peki bu kapsamda kısıtlamaya tabi olmaksızın döviz kredisi kullanabilen kimler?

Kamu kurum ve kuruluşları, bankalar ile Türkiye’de yerleşik fınansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketleri.

Kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15 milyon ABD doları veya üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişilerce kullanılacak döviz kredileri.

Yatırım teşvik belgesi kapsamında kredi almaları öngörülen Türkiye'de yerleşik kişiler tarafından kullanılacak döviz kredileri ile 24/12/2007 tarihli ve 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararın eki (I) sayılı listenin 17 nci sırasında sayılan gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç) finansmanı için kullanılacak döviz kredileri.

Uluslararası ilana çıkılan yurt içi ihalelere ilişkin faaliyetlerle ilgili olarak ihaleyi kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin veya Savunma Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayii projelerini üstlenen Türkiye'de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.

Kamu özel işbirliği modeli kapsamında gerçekleştirilecek projeleri yürütmekle görevli olan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.

İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantılarını ve muhtemel döviz gelirlerini tevsik etmek kaydıyla, son üç malî yılda döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin tevsik ettikleri muhtemel döviz gelirleri toplamını aşmayacak şekilde kullanacakları döviz kredileri.

Bakanlıkça belirlenecek esaslar dâhilinde Türkiye'de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. 

Yukarıda saydığımız koşulları sağlayanlar döviz ve dövize endeksli sözleşme imzalayabilecekler.

DİĞERLERİ

Bu koşulları sağlayamayanlar yeni açıklamalar yapılmazsa işleyen sayaç doğrultusunda 12/10/2018 tarihine kadar mevcut sözleşmelerini Türk parası olarak yenileyeceklerdir.

Neler?

menkul ve gayrimenkul alım satım ,taşıt ve finansal kiralama dahil her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama ,leasing ile iş ,hizmet ve eser sözleşmeleri bu kapsamda;

Burada en önemli soru dönüşüm kuru çünkü bu kur yapılacak bütün işlemleri etkileyecek.

Dönüşüm kurunu belirledik ve anlaştık(kuru çıkan kararnameden bizim belirleyeceğimiz anlaşılıyor) yapmamız gerekenler neler?

-Menkul ve Gayrimenkul Kiralama: Sözleşmelerin diğer maddeleri aynı kalmak kaydıyla sadece bedel kısmı değiştirilse bile yapılan ilk sözleşmedeki matrah ile yeni matrah arasındaki farkın damga vergisi ödenmek zorunda kira sözleşmelerinde karşımıza şöyle bir şey çıkabilir diyelim ki kira sözleşmesini 3 yıl önce 5 yıllık yaptık yani 5 yıllık sürenin 3 yılı geçmiş matrahı etkileyecek olan geriye kalan 2 yıl işte bence biz matrahı tespit ederken ilk sözleşmedeki kur ile anlaşılan kur arasındaki farkı kalan sözleşme süresi ile çarparak matrahı bulup damga vergisini hesaplamalıyız.

- Menkul ve Gayrimenkul alım satımı: Eğer dövizle veya dövize endeksli bir alım satım sözleşmesi yapmış isek bunu da anlaşılan kurdan(aksi idare tarafından söylenmedikçe) süresi içerisinde TL ‘ye dönmek zorundayız.

(Bu kararname daha önce akdedilmiş sözleşmeler diyerek geriye dönük çalıştığından kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihte halen neticelenmemiş bütün sözleşmeler bu kapsamda olduğundan)

SORULAR?

-Peki biz kararname çıkmadan menkul veya gayrimenkulümüzü sattık ve sözleşme gereği de dövizli çek veya senet aldık bunu da ciro ettik ne olacak?

-Leasing sözleşmeleri: Döviz kredisi kullanma hakkı bulunmayan firmaların yapmış oldukları dövizli leasing sözleşmelerinin dönüşümü ve faiz oranı nasıl olacak?

- Döviz kredisi kullanma hakkı bulunmayan firmaların imzaladığı iş hizmet ve eser sözleşmelerinde kalan işin tespiti nasıl yapılarak kalan kısım TL’ye dönecek ve eğer avans veya ödeme yapılmışsa anlaşılan kurdan mı sayılacak yoksa ödendiği tarihteki kurdan mı sayılacak?

-Verilen gayri nakdi (teminat mektubu-çek-senet) bankalara iade edildiğinde bankalar limitin yok diyerek TL’ye döndürmezlerse ve yenilemezlerse o zaman teminatı alanı kim nasıl koruyacak?

Bu ve bunun gibi onlarca soru gelecek ve hem ticari hem mali hem de muhasebesel olarak karşımıza yığınla sorun gelecek.

Yapılacak olan:

13/09/2018 Tarihinden itibaren döviz kredisi kullanma hakkı tanınmayan Türkiye’de yerleşik kişiler Döviz ve Dövize endeksli sözleşme imzalayamazlar yükümlülük altına giremezler diyerek olayı düzeltmek.

24.09.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.