Murat Atik
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
muratatik@mamusavirlik.com

Yatırım Teşvik Belgesi Eki Listelerin Uygulamasındaki Belirsizlik

Bilindiği üzere 3065 sayılı KDV Kanunun (13/d) maddesinde, yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makine ve teçhizat teslimleri ile yazılım ve gayri maddi hak satış ve kiralamalarının KDV’den istisna olduğu hükme bağlanmış olup, bu istisna uygulamasına ilişkin usul ve esaslar KDV uygulama genel tebliğinde belirtilmiştir.  Mezkûr tebliğin “5. Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Makine ve Teçhizat Teslimleri ile Yazılım ve Gayri Maddi Hak Satış ve Kiralamalarında İstisna” bölümünün “5.2. İstisna Uygulaması” isimli alt fıkrasında özetle;

• İstisna kapsamında mal satın almak isteyen alıcılar, bağlı oldukları vergi dairesine başvurarak, KDV mükellefiyetlerinin bulunduğuna ve makine-teçhizatı indirim hakkı tanınan işlemler de kullanacaklarına dair istisna belgesi (EK: 9A) alarak, bu belgenin örneğini gümrük idarelerine veya yurtiçindeki satıcılara ibraz ederler

• Sabit kıymetin belgede istisna kapsamına giren mallar arasında yer aldığı belirlendikten sonra KDV uygulamaksızın işlem yapılır. Ayrıca satıcılar veya ilgili gümrük idaresi tarafından listenin uygun bir yerine, satılan veya ithal edilen mal miktarını belirten, "Listenin …. Sırasındaki ...... adet makine ve teçhizat ....... Tarih ve ...... sayılı fatura /gümrük beyannamesi ile satılmıştır/ithali yapılmıştır." Şerh konularak imza ve kaşe (gümrük idarelerinde mühür) tatbiki suretiyle onaylanır. Listede şerh verilecek yer kalmaması durumunda satıcılar veya gümrük idarelerince listeye alonj ilave edilerek, alonj üzerine şerh verilir
• Bu şekilde şerh düşülen liste ile yatırım teşvik belgesinin birer fotokopisi belge sahipleri tarafından imza ve kaşe tatbik edilmek suretiyle onaylanarak gümrük idarelerine veya satıcılara verilir
• Satıcılar tarafından, kendilerine ibraz edilen bu belge 213 sayılı Kanunun muhafaza ve ibraz hükümlerine göre saklanır.

Diğer yandan;

2 Temmuz 2018, Pazartesi tarihi itibarıyla tüm yeni yatırım teşvik belgesi başvuruları, çevrimiçi “Elektronik Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Bilgi Sistemi (E-TUYS)” sistemi üzerinden alınmaya ve böylelikle yatırım teşvik belgesi ve eki makine ve teçhizat listelerinin kâğıt ortamında düzenlenmesi uygulamasına son verilerek bilgi ve belgelerin sadece elektronik ortamda tutulmasına başlanmıştı. E-TUYS portalına erişim, 2 Temmuz – 27 Aralık 2018 tarihleri arasında Ticaret Bakanlığına bağlı bir internet sitesi üzerinden verilmekteydi. 2 Ocak 2019 tarihinden itibaren E-TUYS sistemine erişim E-Devlet üzerinden gerçekleştirilmektedir.

T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanmış olan “E-TUYS KULLANIM KILAVUZU " sistemin kullanılmasında ihtiyaç duyulan teknik bilgileri içermektedir.  Kılavuzun 84. Sayfasında “Bakanlığımız Makine Doğrulama servisi aracılığıyla doğrulanan bilgiler ışığında satıcı firma; KDV istisnası destek unsuru uygulanacak makine-teçhizatı KDV istisnası uygulamak suretiyle, makine-teçhizat listesinde yer almayan veya listede yer almakla birlikte KDV İstisnası destek unsuru öngörülmeyen ya da belirlenen miktarı aşan sayıdaki makine-teçhizat alımlarında ise KDV istisnası uygulanmaksızın satış işlemini gerçekleştirir. Bunun dışında, satıcının ilave bir işlem yapmasına veya yatırımcıdan herhangi bir belge talep etmesine gerek yoktur. Vergi Dairesine ibraz edilmesi gereken herhangi bir belge de bulunmamaktadır. Çünkü E-TUYS’ta onaylanan teşvik belgesi kapsamı makine-teçhizata ilişkin vergisel teşviklere ilişkin bilgiler, E-TUYS ile entegre biçimde çalışan Hazine ve Maliye Bakanlığının (dolayısıyla vergi dairelerinin) sistemi ile paylaşılmaktadır”

Ayrıca; T.C. Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 18.07.2019 tarihli 73421605-106.05-E-00045953623 sayılı “TPS-Hazine ve Maliye Bakanlığı” konulu 2019/31 sayılı Genelgesinde Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 10) kapsamında düzenlenen Yatırım Teşvik Belgesi Sahibi Mükelleflere Verilecek İstisna Belgesi Tek Pencere Sistemine alınmış olup gümrük işlemlerinin nasıl yapılacağı açıklanmıştır. Mezkûr genelgenin 3. Maddesinde “Söz konusu belgeye ilişkin bilgiler elektronik ortamda yer alacağından, beyanname ekinde ayrıca kâğıt ortamında ıslak imzalı belge aranmaz. Gümrük işlemleri sırasında ihtiyaç duyulması durumunda belge içeriğinin Bakanlığımız Sistemleri üzerinden sorgulanması mümkün bulunmaktadır.”  Hükmü yer almaktadır.

Mezkûr kılavuzun 84. Sayfasında yer alan “Bunun dışında, satıcının ilave bir işlem yapmasına veya yatırımcıdan herhangi bir belge talep etmesine gerek yoktur. Vergi Dairesine ibraz edilmesi gereken herhangi bir belge de bulunmamaktadır “ifadesi ve yine T.C. Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 18.07.2019 tarihli 73421605-106.05-E-00045953623 sayılı “TPS-Hazine ve Maliye Bakanlığı” konulu 2019/31 sayılı Genelgesinin 3. Maddesinde yer alan “Söz konusu belgeye ilişkin bilgiler elektronik ortamda yer alacağından, beyanname ekinde ayrıca kâğıt ortamında ıslak imzalı belge aranmaz. Gümrük işlemleri sırasında ihtiyaç duyulması durumunda belge içeriğinin Bakanlığımız Sistemleri üzerinden sorgulanması mümkün bulunmaktadır.”  Hükmü ile KDV uygulama genel tebliğinin” 5.2. İstisna Uygulaması” bölümünde geçen” İstisna kapsamında mal satın almak isteyen alıcılar, bağlı oldukları vergi dairesine başvurarak, KDV mükellefiyetlerinin bulunduğuna ve makine-teçhizatı indirim hakkı tanınan işlemler de kullanacaklarına dair istisna belgesi (EK: 9A) alarak, bu belgenin örneğini gümrük idarelerine veya yurtiçindeki satıcılara ibraz ederler Ayrıca satıcılar veya ilgili gümrük idaresi tarafından listenin uygun bir yerine, satılan veya ithal edilen mal miktarını belirten, "Listenin …. Sırasındaki ...... adet makine ve teçhizat ....... Tarih ve ...... sayılı fatura /gümrük beyannamesi ile satılmıştır/ithali yapılmıştır." Şerh konularak imza ve kaşe (gümrük idarelerinde mühür) tatbiki suretiyle onaylanır. Listede şerh verilecek yer kalmaması durumunda satıcılar veya gümrük idarelerince listeye alonj ilave edilerek, alonj üzerine şerh verilir” hükmü mülgamı olmuş oluyor?

Devletin egemenlik hakkından doğan vergilendirme yetkisine ilişkin temel ilkelere yer veren Anayasa’nn73. maddesi, vergilendirme yoluyla mülkiyet hakkına yapılacak müdahalelerde kanunilik ilkesini özel olarak düzenlemiştir. Anılan maddenin üçüncü fıkrasına göre vergiler, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur kaldırılır ve değiştirilir. Diğer yandan KDV kanunun 36. Maddesinde Cumhurbaşkanına (eski hali ile Bakanlar Kurulu’na) verilen yetkiler ve maliye bakanlığına 7104 sayılı Kanun’un 11. Maddesi ile verilmiş olunan belirli kriterlere göre uyumlu mükellef tanımlaması yapma ve bu mükellefler hakkında farklı KDV iadesi usulleri ve farklı KDV mahsup alanları tanımlama yetkisi verilmiştir.

Dolayısı ile ne Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ne Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanmış olan “E-TUYS KULLANIM KILAVUZU” KDV uygulama genel tebliği ne de T.C. Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 18.07.2019 tarihli 73421605-106.05-E-00045953623 sayılı “TPS-Hazine ve Maliye Bakanlığı” konulu 2019/31 sayılı Genelgesi KDV uygulama genel tebliğ hükmünü yok sayamaz.  

Mamafih, KDV uygulama genel tebliğinde yer aldığı şekli ile istisnanın uygulaması artık güncelliğini yitirmiştir. Bazı vergi daireleri (İhtisas vergi daireleri hariç) eski sistem yatırım teşvik belgelerine alışık oldukları için yatırımcıdan teşvik belgesi ve eklerini istemektedirler. Hal böyle iken yatırımcı da haklı olarak kâğıt ortamında vergi dairesine bir belge veremeyince vergi dairesi de KDV muafiyet belgesi işlemlerini sonuçlandırmada zaman kayıpları yaşanabilmektedir. Bu konuda idarenin de hareket alanının sınırlı olduğu görüş ve kanaatindeyiz.

Nitekim;  20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2012/6 sayılı "Gümrük Hizmetlerinde Tek Pencere Sistemi" yürürlüğe girdiği, 18.07.2019 tarih ve 73421605-106.05 sayı ve TPS-Hazine ve Maliye Bakanlığı Konulu Gümrükler Genel Müdürlüğü Genelgesi ile de, Yatırım Teşvik Belgesi Sahibi Mükelleflere Verilecek İstisna Belgesinin "Tek Pencere Sistemine" alındığı ve gümrük işlemlerinin açıklandığı belirtilerek, KDV Genel Uygulama Tebliğinde yer alan "Global Liste"nin fiziken olmadığı dikkate alındığında tebliğde belirtilen makine teçhizat listesine şerh konulması ile imza ve kaşe işleminin nasıl uygulanacağı hususunda  bilgi talep mükellefe ;Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları Grup Müdürlüğü 20.09.2019 tarih ve 76464994-130[KDV.2019.203]-E.186115 sayılı özelgesinde “28.08.2010 tarihli "Mükelleflerin İzahat Taleplerinin Cevaplandırılmasına Dair Yönetmelik" in 8/2-ç bendi ile somut bir olaya dayanmayan, teorik hususlara ilişkin bilgi ve izahat taleplerinin özelge talebi kapsamında değerlendirilmeyeceği belirlenmiştir” ifadesi yer almaktadır.

Oysa ki hem bize göre hem yukarıda yer alan yasal dayanaklara göre hem de uygulamada mükelleflerin yaşadıkları sıkıntılar göz önüne alındığında devlet kurum ve kuruluşlarının   birbirlerinden habersiz yapmış oldukları, birbiri ile çelişen düzenlemeler çok somut bir şekilde ortada yer almaktadır.

Devletin diğer kurum ve kuruluşlarının yayınlamış oldukları genelgeler ve kullanım kılavuzları KDV uygulama genel tebliğinde hüküm olunan usul ve esasların dışında düzenlemelere yer verse ve bu düzenlemeler uygulamaya yön veriyor olsa ile KDV uygulama genel tebliğ hükmünü yok sayamaz ya da vergi mükelleflerinin bu konu ile ilgili KDV uygulama genel tebliğinde yer alan usul ve esaslara uyma zorunluluğunu ortadan kaldırmaz. Bu somut sorun hakkında yasal düzenlemenin yapılması, KDV uygulama genel tebliğinin ilgili bölümünün uygulamaya dönük olarak revize edilmesinin gerekli olduğu görüş ve kanaatindeyiz.

26.09.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.