Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Yeniden Değerlemede Önemli Hatırlatma

Değerli okurlar, geçen hafta VUK geçici 31 ve geçici 32.maddeleri kapsamında yapılacak olan değerlemelerin hesaplama şekli ve muhasebesine değinmiştir. Bu hafta ise VUK Geçici 32.madde ile VUK Mükerrer 298.maddenin Ç bendine göre yapılacak yeniden değerlemede önemli bir hatırlatma yapmak istiyorum.

GEÇİCİ 32.MADDE KAPSAMINDA YENİDEN DEĞERLENEN İKTİSADİ KIYMETİN SATILMASI HALİ

VUK Geçici 32.madde kapsamında yapılan yeniden değerleme sonrası söz konusu iktisadi kıymetin satılması halinde özel fon hesabına alınan tutar için herhangi bir işleme gerek bulunmamaktadır. Bir diğer deyişle, iktisadi kıymet satılsa bile 522 nolu hesapta yer alan tutar bu hesapta kalmaya devam edecektir.

Madde metni aşağıdaki gibidir;

“Pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarının, sermayeye ilave edilme dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen kısmı, bu işlemin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin bu dönemde gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulur.”

“Yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmaz ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerin elden çıkarılması halinde, pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışları, kazancın tespitinde dikkate alınmaz.”

MÜKERRER 298/Ç KAPSAMINDA YENİDEN DEĞERLENEN İKTİSADİ KIYMETİN SATILMASI HALİ

Geçici 32.madde kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetin satılması halinde pasifte özel fon hesabında gösterilen tutar için herhangi bir işlem yapmaya gerek bulunmamakta idi. Oysa 298/Ç kapsamında yapılan yeniden değerleme sonrası iktisadi kıymetin satılması halinde uygulama farklılık arz etmektedir.

Şöyle ki, VUK Mükerrer 298/Ç kapsamında yapılan yeniden değerleme sonrası iktisadi kıymetin satılması halinde pasifte özel bir fon hesabında yer alan tutar için vergilendirme söz konusudur. Bir diğer deyişle, iktisadi kıymetin satıldığı tarihte, söz konusu iktisadi kıymetin değerlemesinden oluşan ve 522 nolu hesapta takip edilen değer artışı vergilendirilecektir.

Ç bendinin 7.fıkrası aşağıdaki gibidir,

“Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin elden çıkarılması (satış, devir, işletmeden çekiş, tasfiye gibi) halinde, bunlara isabet eden pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışları aynen amortismanlar gibi muameleye tabi tutulur.”

Burada amortisman gibi muameleye tutulur denilmesindeki kasıt, iktisadi kıymet satıldığı zaman nasıl ki 257 Birikmiş Amortismanlar hesabı borçlandırılıyorsa 522 nolu hesabında borçlandırılması gerektiğidir.

ARADAKİ FARK SERMAYEYE İLAVE EDİLİRSE VERGİLENDİRME YOK

VUK Mükerrer 298/Ç kapsamında yapılan yeniden değerleme sonrası pasifte özel bir fon hesabında gösterilen tutar sermayeye ilave edildiği takdirde söz konusu iktisadi kıymet satılsa bile özel fon hesabı gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulmayacaktır.

Ç bendinin 6.fıkrası aşağıdaki gibidir,

Pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarının, sermayeye ilave edilme dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen kısmı, bu işlemin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin bu dönemde gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulur. Sermayeye eklenen değer artışları, ortaklar tarafından işletmeye ilave edilmiş kıymetler olarak kabul edilir. Bu işlemler kâr dağıtımı sayılmaz.

Madde metninin lafzı yorumundan da açıkça anlaşılacağı üzere, pasifte özel bir fon hesabında gösterilen tutar sermayeye ilave edildiği takdirde herhangi bir vergilendirme söz konusu olmayacaktır.

SONUÇ

VUK Geçici 32.madde kapsamında yapılan yeniden değerleme sonrası iktisadi kıymetin satılması halinde pasifte özel bir fon hesabında gösterilen tutar için hiçbir vergilendirme söz konusu değildir.

VUK Mükerrer 298/Ç kapsamında yapılan yeniden değerleme sonrası iktisadi kıymetin satılması halinde pasifte özel bir fon hesabında gösterilen tutar sermayeye ilave edilmediği takdirde işlemin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin bu dönemde gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulur.

VUK Mükerrer 298/Ç kapsamında yapılan yeniden değerleme sonrası iktisadi kıymetin satılması halinde pasifte özel bir fon hesabında gösterilen tutar satışın gerçekleştiği tarihten önce sermayeye ilave edildiği takdirde pasifte özel bir fon hesabında gösterilen tutar için hiçbir vergilendirme söz konusu değildir.

31.08.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.