Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

100, 131 ve 331 Hesaplar Şişkinse Yapılması Gerekenler

Değerli okurlar, birçok şirketi yakından ilgilendiren 100-131 ve 331 nolu hesapların yüksek bakiyeli olması halinde yapılması gerekenler bu haftaki yazımızın konusu oluşturmaktadır.

100 KASA HESABI ŞİŞKİNSE VE KASA SAYIM TUTANAĞI YOKSA YAPILMASI GEREKENLER

Kasa hesabı şişkinse VE KASA SAYIM TUTANAĞI YOKSA öncelikli olarak adat yapılması gerekmektedir.

Ayrıca, kasaya adat yapan işletmeler bunun muhasebe kaydını 642-391/689 olarak kayıtlara almaktadırlar. Kasaya yapılan adatın 131 hesaba yapılan adattan hiçbir farkı yoktur. Kasanın şişmesinin birçok nedeni vardır ancak Maliye İdaresi kasanın bakiyesinin yüksek olmasının nedeni olarak ortağın şirketten para çekmesi olarak görmektedir.

Kasaya yapılan adat işleminin muhasebe kaydını 689 hesaba atanlar var. Ancak ne var ki, bir şeyin 689 kanunen kabul edilmeyen gider olması için onun öncelikle gider olması gerekmektedir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinde ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılacak giderler açıkça belirtilmiştir. Aynı şekilde 41.maddede de gider kabul edilmeyen indirimler tek tek belirtilmiştir. Her iki madde de de adat için yapılan faiz kaydının karşılığına ilişkin bir ibare yer almamaktadır.  Kaldı ki şirketin faiz gelirinin muhasebesel karşılığı zaten 689 olamaz. O yüzden kasa adatı için aşağıdaki kaydın yapılması gerekmektedir.

------------------------------------------------------/---------------------------------------------

131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR    1.200

                                     642 FAİZ GELİRLERİ                1.000

                                  391 HESAPLANAN KDV               200

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

131 yerine 689 KKEG hesabı kullanıldığı takdirde yanlış kayıt sonucu dağıtılabilir kar azaltıldığı için incelemelerde de stopaj kar dağıtımı konusunda eleştiri konusu olabilir.

100 HESABIN MUAVİNİNİ ALIN

100 hesabın muavinini çekin ve ortağın şirketten aldığı paralara ait muhasebe fişlerini tespit edin. E defter değilseniz eğer o fişlerin içine girip 100 nolu hesabı 131 yapmanızı tavsiye ederim. Yani 100 hesaptan 131 hesaba virman yapmayın. Böylece olması gereken doğru kaydı yapmış olursunuz.

100 NOLU HESAPTAN 320 HESABA ÖDEME YAPMAYIN

Bazı şirketler 100 nolu hesabı azaltmak için gerçeği yansıtmayan ancak mizanda yer alan 320’lere ödeme yapmaktadırlar. Bu doğru bir yöntem değildir. O şirketlerle cari sözleşmeniz yoksa daha da risklidir. İllaki riski göze alıp bu yöntemi uygulayacağım diyorsanız da tediye makbuzu düzenleyip kaşe imza yapmayı unutmayın. Ancak önemle belirtmek isterim ki, kısım kısım yapılan ödeme şirketinize zarardan başka bir şey vermeyecektir. Tahsilat ve ödemeye konu işlem tutarının tevsik zorunluluğu kapsamında belirlenen 7.000 TL’lik haddi aşması halinde, bedelin farklı tarihlerde kısım kısım ödenmesinde işlemin toplam tutarı dikkate alınacak ve her bir tahsilat ve ödeme, tevsik zorunluluğu kapsamında aracı finansal kurumlar kanalıyla gerçekleştirilmesi gerektiği 459 sıra nolu VUK Genel Tebliğinde açıkça belirtilmiştir. Dolayısıyla fatura bedeli 7.000 TL yi aşan durumlarda bunu parçalara bölüp kasadan ödeme yapmak mümkün değildir.

100 NOLU HESAPTAN 331 NOLU HESABA ÖDEME

Birtakım şirketler 100 kasa hesabını azaltmak için 331 hesaba çıkış yapmaktadırlar. Bunun için 331 hesabın da alacak bakiyesi vermesi lazım. Bunun yapılması için 331 hesabın gerçekliği ortaya koyulmalıdır. Bir başka deyişle belge ve dokümanla 331 hesabın gerçekliğinin tevsiki zaruridir. Eğer bu yapılamadığı takdirde 100 Kasa hesabında ortağa olan borcun ödenmesi işlemi muvaazalı bir işlem olarak kabul edilebilecektir.

131 HESABIN ŞİŞKİN OLMASI DURUMUNDA YAPILMASI GEREKENLER

131 hesap şişkinse öncelikli olarak adat yapılması gerekmektedir. Adatın her ay yapılmasını tavsiye ederiz. 131 hesabı azaltmak için ortaktan şirkete nakdi veya ayni giriş olması gerekmektedir. Nakdi giriş parasal giriştir. Ayni giriş ise ortağın şirkete gayrimenkul ve benzeri şeyleri koymasıdır. Örneğin ortağın üzerinde gayrimenkul veya araba varsa bunları şirkete olan borcuna mahsuben şirkete devredebilir.

-------------------------------------------------------/-----------------------------------------

252 BİNALAR             500.000

                               131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR    500.000

---------------------------------------------------------------------------------------------------

Bu devir işleminin maliyeti tapu harcı olacaktır. Şu an tapu harçları alıcıdan ve satıcıdan ayrı ayrı binde 20 olmak üzere binde 40’dır. 500.000 TL’lik bir gayrimenkulün şirket aktifine girmesinin maliyeti (500.000 x 0,040=) 10.000 TL’lik tapu harcı masrafıdır.

AYNI ANDA 331 HESAP ALACAK BAKİYESİ VERİYORSA

Eğer şirketin aynı anda hem 131 hem de 331 hesabı bakiye veriyorsa her ay bunların birbiriyle mahsup edilmesini önemle tavsiye ediyorum. Bazı şirketlerde 331 hesap bakiye veriyorken 131 hesaba adat yapıldığına şahit olabiliyoruz. Oysa yıl içinde düzenli aralıklarla bu iki hesap birbiriyle mahsup edilirse 131 hesap şişmez. Kimi işletmelerde 31.12 tarihinde 331 hesap ile 131 hesap birbirleriyle mahsup edilip kalan 131 bakiyeye adat yapıldığını gördük. Oysa adat işleminde ocak ayından itibaren 131 hesaba günlük faiz hesaplanır. Yılın son gününde 131 ile 331 hesabı mahsup edip kalan tutara adat yapmak işlem sonucunu asla değiştirmeyecektir. 131 hesabın bakiyesi tamamen sıfırlansa bile bu sıfırlanma işlemi 31.12.de olduğundan dolayı 30.12 tarihine kadar yine adat yapılması gerekmektedir. Bakiyenin sıfır olması adat yapılmayacağı anlamına gelmez.

331 HESAP YÜKSEK BAKİYE VERİYORSA YAPILMASI GEREKENLER

331 hesabın yüksek bakiye vermesi sanıldığı kadar kötü bir şey değildir. Eğer 331 hesap yüksek ise işlem yapmadan önce bu hesabın gerçekliği ortaya koyulmalıdır. 331 nasıl oluştu? Ortak şirkete resmi bir şekilde banka yoluyla para mı getirdi? Tüm bunlar belgelerle ortaya koyulmalıdır.

Daha sonra bu tutar sermayeye ilave edilebilir. Bu birincisi,

İkincisi ise, eğer ortak şirketten huzur hakkı alıyorsa huzur hakkı ödemesi geçici süre ile durdurulabilir. Bunun hiçbir sakıncası yoktur. Gelir vergisi yönünden, ortağa huzur hakkı ödemesi ve onun muhasebe kaydını yapmadığınız müddetçe stopaj doğmaz. Ortağa huzur hakkı ödeyeceğim diye karar alsanız dahi ödemeyebilirsiniz.

Unutmayın ki, muhasebe kaydı yapmak hesaben ödeme yapmak demektir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nda ise vergiyi doğuran olaylardan biri de hesaben ödeme yapmaktır.

Dolayısıyla 331 hesabın bakiyesini yok edene kadar ortağa verilen huzur hakkını iptal edip resmi banka yoluyla ortağa çıkış yapılabilir.

----------------------------------------------------------------/---------------------------

331 ORTAKLARA BORÇLAR  25.000

                                102 BANKALAR                    25.000

----------------------------------------------------------------------------------------------

08.11.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.