Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Ar-Ge Faaliyetlerine İlişkin Yeni Düzenlemeler

Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine yönelik reform paketi olan  “6676 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 26.02.2016 tarihli ve 29636 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

01.03.2016 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 6676 sayılı Kanunda temel olarak; 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ile 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunda değişiklikler yapılmaktadır. 6676 sayılı Kanunun 25 ila 29 uncu maddeleriyle 5746 sayılı Kanuna yönelik yapılan değişiklikler şu şekildedir.
 

1- Ar-Ge Kanununun Adı Değiştirilmiştir.

5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunun adı “Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun” olarak değiştirilmiştir.

 

2- Ar-Ge Mevzuatına “Tasarım Faaliyetleri” Dâhil Edilmiştir.

İnsana ve çevreye duyarlı, katma değeri yüksek tasarımların oluşturulmasını ve korunmasını, ülkemiz tasarım ve tasarımcılarının sürdürülebilir bir şekilde Dünya ile rekabet edebilir hale getirilmesini, Türk tasarımı kimliğinin tanınmasını ve yerleşmesini sağlamak amacıyla 5746 sayılı Kanunda gerekli değişiklikler yapılarak tasarım faaliyetlerinin de Ar-Ge faaliyetleri gibi desteklenmesi yönünde düzenleme yapılmıştır.

Tasarım faaliyetlerinin Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde olduğu gibi desteklenebilmesi için tasarımla ilgili tasarım faaliyeti, tasarım merkezi, tasarım personeli, tasarımcı, tasarım projesi ve temel bilimler ibarelerinin tanımları 5746 sayılı Kanuna eklenmiştir.

 

3- Teknogirişim Sermayesi Tanımı Değiştirilmiştir.

Teknogirişim sermayesi tanımında yer alan; “lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinden birini ön başvuru tarihinden en çok 5 yıl önce alma” şartı genişletilerek 10 yıla çıkarılmıştır. Böylelikle, Ar-Ge ve tasarım alanında daha tecrübeli girişimcilerin yenilikçi iş fikirlerinin de anılan teşvikten yararlanmasını yolu açılmıştır.

 

4-Teknisyenin Tanımı Değiştirilmiştir.

Teknisyen tanımında yaşanan tereddütlerin giderilmesine yönelik değişiklik yapılmış, tasarım faaliyetlerini gerçekleştiren teknisyenler de tanım maddesine dâhil edilmiş ve tasarım faaliyetlerine katılan destek personelinin de destek personeli kapsamına alınması sağlanmıştır.

 

5-Tasarım İndirimi Uygulaması Getirilmiştir.

Tasarım projelerine ilişkin harcamalar ile tasarım merkezlerinde gerçekleştirilen münhasıran tasarım harcamalarının tasarım indirimine konu edilebilmesi sağlanmıştır.

 

6-Ar-Ge Merkezlerine ve Tasarım Merkezlerine İlave Destek Sağlanabilecektir.

Bakanlar Kurulunca belirlenen kriterlere haiz;

-          Ar-Ge merkezlerinde yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamalarının bir önceki yıla göre artışının %50’si
-          Tasarım merkezlerinde yapılan tasarım harcamalarının bir önceki yıla göre artışının %50’si kadarı indirim konusu yapılabilecektir.

Kriterleri belirleme, oranları ayrı ayrı veya birlikte farklılaştırma konusunda Bakanlar Kuruluna yetki tanınmıştır. Konuya ilişkin olarak bugüne kadar Bakanlar Kurulu Kararı yayımlanmamıştır.

Değişiklik yapılmadan önceki halinde 500 ve üzerinde tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezleri sadece ilave destekten yararlanabilmekteydi. 

7-Gelir Vergisi Stopajı Teşvikinin Kapsamı Genişletilmiş ve İndirim Oranları Artırılmıştır.

5746 sayılı Kanun kapsamına tasarım merkezlerinde çalışan tasarım personeli de dâhil edilmiştir. Ayrıca, çalışan personelin niteliğinin artırılması amacıyla doktora, yüksek lisans ve lisans mezunları için farklı oranlarda gelir vergisi istisnası getirilmiştir. Bunun yanı sıra temel bilimler alanı mezunlarının da istihdamı teşvik edilmiştir.

Yapılan düzenlemeyle, Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin, bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisinin;

a.       Doktoralı olanlar ile 5746 sayılı Kanun kapsamındaki temel bilimler alanlarından birinde en az yüksek lisans derecesine sahip olanlar için % 95'i,
b.      Yüksek lisanslı olanlar ile temel bilimler alanlarından birinde lisans derecesine sahip olanlar için % 90'ı 
c.       Diğerleri için % 80'i verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilecektir.

Değişiklik yapılmadan önceki halinde gelir vergisi stopajı desteği, doktoralı olanlar için % 90, diğerleri için % 80 oranında indirim uygulanıyordu.

8- Resmi Tatillere İsabet Eden Ücretler Destek ve Teşviklere Konu Edilebilecektir.

Ar-Ge ve tasarım personelinin hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri ile ulusal bayramlar ve genel tatil günlerine isabet eden ücretleri gelir vergisi stopaj desteği kapsamına alınmakta, anılan personelin daha esnek çalışmasına olanak sağlanmaktadır.

 

9- Fazla Mesai Ücretleri Destek ve Teşviklere Konu Edilemeyecektir. 

Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin haftalık 45 saatin üzerindeki ve ek çalışma sürelerine ilişkin ücretleri, 5746 sayılı Kanun kapsamında sağlanan gelir vergisi teşviğinden faydalandırılamayacaktır.

 

10- Ar-Ge Merkezi veya Tasarım Merkezi Dışında Geçirilen Süreler Belli Şartlarla Destek ve Teşviklere Dâhil Edilebilecektir.

Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde çalışan Ar-Ge veya tasarım personelinin bu merkezlerde yürüttüğü projelerle doğrudan ilgili olmak şartıyla, proje kapsamındaki faaliyetlerin bir kısmının Ar-Ge veya tasarım merkezi dışında yürütülmesinin zorunlu olduğu durumlarda, Ar-Ge veya tasarım merkezi yönetiminin de onayının alınması ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının bilgilendirilmesi kaydıyla, merkez dışındaki bu faaliyetlere ilişkin ücretlerin %100’nü aşmamak şartıyla Bakanlar Kurulunca ayrı ayrı veya birlikte belirlenecek kısmı gelir vergisi stopaj teşviki kapsamında değerlendirilecektir.

Merkez dışındaki bu faaliyetlere ilişkin ücretlerinin gelir vergisi stopajı kapsamında değerlendirilmesine yönelik Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir. Konuya ilişkin olarak bugüne kadar Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmamıştır. 

11-Ar-Ge Personelinin veya Tasarım Personelinin Yüksek Lisans ve Doktora Eğitimleri Kapsamında Dışarıda Geçirdiği Süreler Belli Şartlarla Destek ve Teşviklere Dâhil Edilebilecektir.

Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde en az bir yıl süreyle çalışan Ar-Ge ve tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için 1,5 yılı, doktora yapanlar için 2 yılı geçmemek üzere merkez dışında geçirdiği sürelere ilişkin ücretlerin %100’ünü aşmamak şartıyla Bakanlar Kurulunca ayrı ayrı veya birlikte belirlenecek kısmı gelir vergisi stopaj teşviki kapsamında değerlendirilecektir.

Ar-Ge ve tasarım personelinin niteliğinin daha da artırılabilmesi amacıyla, yüksek lisans ve doktorada geçirilen sürelere ilişkin ücretlerinin gelir vergisi stopajı kapsamında değerlendirilmesine yönelik Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir. Konuya ilişkin olarak bugüne kadar Bakanlar Kurulu Kararı yayımlanmamıştır. 

12- Teknogirişim Sermayesi Desteğinin Kapsamı Arttırılmıştır.

Teknogirişim sermayesi desteğinin girişimcilerin ihtiyaçlarına göre daha etkin bir şekilde verilebilmesine yönelik olarak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına yetki verilmiştir.

 

13- Teknogirişim Sermaye Desteğinden Faydalananlara Gelir veya Kurumlar Vergisi Mükellefleri Tarafından Sağlanan Sermaye Destekleri Matrahın tespitinde İndirim Konusu Yapılabilecektir.

Teknoloji alanında orijinal bir fikri olan ancak bunu hayata geçirecek yeteri kadar finansmana sahip olmayan girişimcilerin finansmana erişimi kolaylaştırılmıştır. Bu kapsamda, girişimcilere tahsis edilen desteklerin belirli bir bölümü gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

Teknogirişim sermayesi desteğinden yararlanan projelerin finansmanında kullanılmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerinin, beyan edilen gelirin veya kurum kazancının %10’unu ve öz sermayenin %20’sini aşmamak üzere, ticari kazancın ve kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılabileceği hükme bağlanmıştır.

Ayrıca, indirim konusu yapılacak tutarın yıllık olarak 500.000 TL’yi aşamayacağı ve bu madde kapsamında sağlanan sermaye desteklerinin 2 yıl içerisinde projeyi yürüten kuruluş tarafından kullanılması gerektiği de aynı maddede belirtilmiştir.

İndirim oranlarını ve parasal sınırı yarısına kadar indirmeye veya 4 katına kadar artırma konusunda Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir. Konuya ilişkin olarak bugüne kadar Bakanlar Kurulu Kararı yayımlanmamıştır.

 

14- Rekabet Öncesi İşbirliği Projelerine Ek Destek İmkanı Sağlanmıştır

5746 sayılı Kanun kapsamında, rekabet öncesi işbirliği projesi yürüten şirketlere sağlanan Ar-Ge ve tasarım indirimine ek olarak, rekabet öncesi işbirliği proje bütçesinin en fazla %50’sine kadarlık kısmının, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesine konulan ödenekle sınırlı olmak üzere geri ödemesiz olarak şirketlere sağlanabileceği hükme bağlanmıştır.

 

15-İthal Edilen Eşyalar Gümrük Vergisi ve Her türlü Fondan Müstesna Tutulmuştur.

Ar-Ge projelerinin daha kısa sürede ve daha düşük maliyetle tamamlanarak ticarileşmeye hazır hale gelmesi için 5746 sayılı Kanun kapsamında yürütülen Ar-Ge, yenilik ve tasarım projeleri ile ilgili araştırmalarda kullanılmak üzere proje kapsamında yurtdışından yapılacak alımlar gümrük vergisi, her türlü fon, damga vergisi ve harçtan müstesna tutulmuştur.

16-Siparişe Dayalı Ar-Ge Faaliyeti Yürüten Ar-Ge veya Tasarım Merkezleri için Siparişi Veren Şirketler de Ar-Ge İndiriminden Yararlanabilecektir.

Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde sözleşme çerçevesinde siparişe dayalı olarak yürütülen Ar-Ge veya tasarım faaliyetlerinin desteklenmesine yönelik düzenleme yapılmıştır.

Ar-Ge ve tasarım merkezleri tarafından sözleşme çerçevesinde siparişe dayalı olarak yürütülen Ar-Ge veya tasarım faaliyetlerine ilişkin yaptıkları harcamaların %50’si bu merkezler tarafından, %50’si ise siparişi veren gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından indirim olarak dikkate alınabilecektir.

Böylece, Ar-Ge ve tasarım imkân ve kapasiteleri kısıtlı olan özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelere, sözleşme çerçevesinde siparişe dayalı olarak Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde gerçekleştirilen Ar-Ge ve tasarım harcamalarının belirli bir kısmını beyanname üzerinden indirim konusu yapabilme imkânı tanınarak, bu işletmelerin Ar-Ge veya tasarım faaliyetlerine yönelmeleri amaçlanmıştır.

İndirim oranlarını, ayrı ayrı veya birlikte 2 katına kadar artırmaya veya kanuni oranlarına kadar indirme konusunda Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir. Konuya ilişkin olarak bugüne kadar Bakanlar Kurulu Kararı yayımlanmamıştır.

Siparişi veren mükellefler, Ar-Ge veya tasarım indirimi ile sipariş verilmesine ilişkin kâğıtlara ait damga vergisi istisnasından yararlanabilecek bunun dışındaki teşvik ve destek unsurlarından yararlanamayacaktır.

 

17-Temel Bilimler Alanlarından Mezun Personeli İstihdam Eden Ar-Ge Merkezlerine Ek Destek İmkanı Sağlanmıştır.

Nitelikli öğrencilerin temel bilimler alanına yönlendirilmesi ve nitelikli istihdama katkı yapmalarının sağlanması açısından Ar-Ge merkezlerinde temel bilimler mezunlarının istihdamına yönelik düzenleme yapılmıştır.

Temel bilimler alanlarında en az lisans derecesine sahip Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerine, bu personelin her birine ödedikleri aylık ücretin o yıl için uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarı kadarlık kısmının, 2 yıl süreyle, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanacaktır.

Ancak, bu kapsamda her bir Ar-Ge merkezine sağlanacak destek, ilgili ayda Ar-Ge merkezinde istihdam edilen toplam personel sayısının %10’u ile sınırlandırılmıştır.

 

18-Öğretim Elemanlarının Ar-Ge Merkezlerinde veya Tasarım Merkezlerinde İstihdamının Önü Açılmıştır.

Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde, yetişmiş nitelikli öğretim elemanlarının görevlendirilmesinin önü açılarak özel sektör Ar-Ge ve tasarım merkezleri ile öğretim elemanlarının sanayi ile daha yakın çalışması sağlanmıştır.

Öğretim elemanlarının, Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde gerçekleştirilen faaliyetlerde araştırmacı, tasarımcı ya da idari personel olarak, üniversite kurullarının izniyle tam zamanlı veya yarı zamanlı görevlendirilebileceği hükme bağlanmıştır.

Tam zamanlı görevlendirme için, herhangi bir üniversitede 6 yıllık tam zamanlı olarak çalışmak gerekmekte olup, görevlendirme süresi her 6 yıl sonrasında 1 yıl olarak belirlenmiştir.

Tam zamanlı olarak görevlendirilen personele aylıksız izin verilerek, kadrolarıyla ilişkileri devam ettirilir.

Yarı zamanlı görev alan öğretim elemanlarının ise, bu hizmetleri karşılığında elde edecekleri gelirlerin, üniversite döner sermayesi kapsamı dışında tutulacağı belirtilmiştir.

Ayrıca, Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde tam zamanlı görevlendirilenlerin, bu merkezlerde geçirdikleri sürelerin, tam zaman eşdeğer Ar-Ge veya tasarım personeli hesaplamasında dikkate alınacağı da hükme bağlanmıştır.

 

19- Üniversite – Sanayi İşbirliği’nin Geliştirilmesi Kapsamında Öğretim Üyelerinin Elde Ettiği Gelirlerde Yapılan Kesintiler Azaltılmıştır.

Üniversite – Sanayi işbirliği kapsamında araştırma ve geliştirme, tasarım ve yenilik projeleri ile faaliyetleri sonucunda elde edilen gelirlerin döner sermaye işletmesinin ayrı bir hesabında toplanacağı ve bu gelirlerden herhangi bir kesinti yapılmayacağı hüküm altına alınmıştır.

Böylece, bu kapsamda görev yapan öğretim elemanına ödenecek gelirin % 85’i, herhangi bir vergi kesintisi yapılmaksızın ilgili öğretim elemanına ödenecektir. Ayrıca, bu kapsamda değerlendirilecek proje ve faaliyetlere, öğretim elemanının müracaatı doğrultusunda, üniversite yönetim kurulunun izni ile karar verilecektir.

 

20-Tasarım Tescil Giderleri, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Tarafından Karşılanabilecektir.

Katma değeri yüksek tasarım ürünlerinin tescilinin özendirilmesi için, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenen kriterleri haiz tasarım yarışmalarında sergilenen tasarımların tescil giderleri, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesine konulacak ödenek imkânları çerçevesinde geri ödemesiz olarak desteklenebilecektir.

 

21- 5746 Sayılı Kanun Kapsamındaki Destek ve Teşviklerden Faydalananlar, Ayrıca Diğer Kanunlarda Yer Alan Aynı Mahiyetteki Destek ve Teşviklerden Faydalanamayacaktır.

5746 sayılı Kanun kapsamında indirim, destek ve teşviklerden faydalananlar, 193 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (13) numaralı bendi ile 5520 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendinde, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun geçici 2 nci maddesinde yer alan aynı mahiyetteki hükümlerden ayrıca yararlanamayacaktır.

 

22- Ar-Ge Merkezi Kurmak İçin Gerekli 50 Tam Eşdeğer Ar-Ge Personel Sayısını 15'e Kadar İndirilebilme konusunda Bakanlar Kuruluna Yetki Verilmiştir.

Ar-Ge Merkezi açabilmesini teminen tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli sayısını 15’e kadar indirme ve sektörel farklılaştırma yapabilme konusunda Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir. Konuya ilişkin olarak bugüne kadar Bakanlar Kurulu Kararı yayımlanmamıştır.

Değişiklik yapılmadan önceki halinde Bakanlar Kurulu tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli sayısını 30 kişiye kadar indirebiliyordu.

 

23- Tasarım Merkezi Kurmak İçin Gerekli 10 Tam Eşdeğer Tasarım Personel Sayısını 5'e Kadar İndirilebilme konusunda Bakanlar Kuruluna Yetki Verilmiştir.

Tasarım merkezi açabilmesini teminen tam zaman eşdeğer tasarım personeli sayısını 5’e kadar indirme ve sektörel farklılaştırma yapabilme konusunda Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir. Konuya ilişkin olarak bugüne kadar Bakanlar Kurulu Kararı yayımlanmamıştır.

24- Ar-Ge Merkezlerinin ve Tasarım Merkezlerinin Denetimi, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Tarafından Yapılacaktır.

Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerine ilişkin yerindelik ve uygunluk denetimleri Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yapılacaktır.

22.03.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.