İlker Çolakvermiş
Gümrük ve Dış Ticaret Direktörü
Ticaret E. Müfettişi
ilker@tglgumruk.com.tr

Kullanılmış veya Yenileştirilmiş Eşyaların İthalat İşlemleri

Giriş

Ülkemizde ithalat işlemlerinin düzenlendiği ve çerçeve hükümlerin yer aldığı düzenleme İthalat Rejim Kararı’dır. İthalat Rejim Kararı’na göre; eski, kullanılmış, yenileştirilmiş, kusurlu (defolu) ve yatık (zamanla dayanıklılığını yitirmiş) eşyaların ithalinden önce izin alınması gereklidir. Bu özellikleri taşıyan eşyaların ithali için izin vermeye yetkili kurum Ticaret Bakanlığı’dır. Yazımızın konusu, genel ifadeyle kullanılmış eşyaların ithalat işlemlerinin uygulama usul ve esaslarının yasal düzenlemeler çerçevesinde açıklanması üzerinedir.

Öncelikle, kullanılmış veya yenileştirilmiş eşyaların ithalatı, serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulması halinde izne tabidir. Bu eşyalar henüz izin alınmadan yurt dışından getirilerek antrepo rejimine tabi olarak antrepoya konulabilir. Yine izin alınmadan antrepoda başka birine devredilebileceği gibi, ithalat işlemlerine tabi tutulmadan transit olarak başka bir ülkeye de gönderilebilir. Yine belirli bir süre kullanıldıktan sonra geri gönderilmek üzere ülkeye geçici olarak gelen eşyalar için de (daha sonra kesin ithalata çevrilmediği taktirde) kullanılmış eşya izini alınmasına gerek bulunmamaktadır.

İzin Belgesi Başvuru İşlemleri

Kullanılmış eşyaları serbest dolaşıma giriş rejimine tabi olmak üzere ülkeye getirmek isteyen kişilerin izin belgesi alması gerekir. İzin Belgesi Ticaret Bakanlığı’nın internet sitesi üzerinden ‘‘İthalat Belge İşlemleri’’ kısmında elektronik olarak yapılır. Burada yer alan başvuru formunun elektronik olarak doldurulup, 2022/1 sayılı Tebliğ’de yer alan ekleri ile birlikte belgelerin tam ve eksiksiz bir şekilde sisteme yüklenmesinden sonra elektronik olarak imzalanması suretiyle başvuru tamamlanır. Usulüne uygun olarak yapılan başvurular İthalat Genel Müdürlüğü’nce eşyanın iç piyasadan tedarik şartları, ekonomik ömrü, verimliliği gibi etkenler göz önüne alınarak değerlendirilip sonuçlandırılır.

Başvurusu uygun bulunanlar için İthalat Genel Müdürlüğü’nce elektronik ortamda 23 haneli belge numarası ve belge tarihi ile birlikte izin belgesi düzenlenir. Söz konusu İzin Belgesi, belge numara ve sayı tarihi ile birlikte yükümlü tarafından serbest dolaşıma giriş beyannamesinin 44 no’lu alanına beyan edilir. Eşyaların Türkiye Gümrük Bölgesine getirilmeden önce bu iznin alınasına fayda bulunmaktadır.

Şayet, eşya getirilip geçici depolanan eşya statüsünde iken ya da antrepo rejimine tabi olarak antrepoda iken izin belgesi başvurusunun olumsuz sonuçlanması durumunda kullanılmış eşyaların serbest dolaşıma girmesi mümkün olmadığından, söz konusu eşyaların mahrece iade işlemi için navlun maliyetlerine katlanılması gerekir. Bununla birlikte, bu tür eşyaların izin belgesinin geçerlik süresi içinde ithalat işlemlerinin gerçekleştirilmesi gerekir. İzin Belgesi ise altı ay geçerli olacak şekilde düzenlenerek süre uzatımı yapılması mümkün değildir. Yine dikkat edilmesi gereken huşulardan biri de izin belgesi kapsamındaki ithalatın, belge sahibi tarafından yapılması zorunludur.

Şöyle ki; kullanılmış eşyaların ithalatı için izin belgesi alınmış ise ithalat işlemlerinin de izin belgesi kişi tarafından yapılması gerekir. Eşya henüz yolda iken satılmış ise ya da antrepoya alındıktan sonra devredilmek suretiyle başkasına satıldığı durumlarda, eşyayı yurda gelmeden satan firmanın ya da antrepoda devreden firmanın izin belgesiyle ithalat işlemlerinin yapılması mümkün değildir.

İzin Belgesi Kapsamı Eşyalar (Liste-Liste Dışı) ve Gümrük Kıymeti

Kullanılmış veya yenileştirilmiş eşyaların ithal izinlerinde Kullanılmış Eşya-Liste ve Kullanılmış Eşya-Liste Dışı ayrımı bulunmaktadır. 2022/9 sayılı Tebliğ’in 1 numaralı ekinde İthaline İzin Verilen Kullanılmış Eşya Listesi Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu belirtilerek düzenlenmiştir. Genel olarak bu listede yer alan kullanılmış eşyaların gerekli şartlarına haiz olanlarına ithal izni verilmektedir. Bununla birlikte liste-dışı düzenlemesiyle birlikte de söz konusu ekte yer alamayan kullanılmış eşyaların da ithal izni verilmesi durumunda serbest dolaşıma girişi mümkün olmaktadır.

Kullanılmış eşyalar ithal edilmek istenildiğinde öncelikle bahse konu Tebliğ’in ekinde yer alan listede yer alıp almadığının incelenmesi gerekir. Her iki duruma ilişkin ise serbest dolaşıma giriş beyannamesi tescil edilirken listede bulunan eşya için 0970-TPS İzin Belgesi (Kullanılmış Eşya-Liste), liste dışında kalan ürünlere ilişkin ise 0962-TPS İzin Belgesi (Kullanılmış Eşya-Liste Dışı) izinleri aranır.

Kullanılmış eşyaların ithalat işlemlerinde diğer bir ayrım ise yaş şartı ve gümrük kıymetidir. Söz konusu listede yaş şartı olan ve minimum gümrük kıymeti olması gereken eşyalar belirtilmiştir. Buna göre GTİP listesi karşında yer alan gümrük kıymeti ve yaş sınırına da dikkat edilmesi gerekir. Şöyle ki; 8419.89.98.10.00 GTİP yer alan ‘‘pastörizatörler’’ ticari tanımlı eşyaların kullanılmış, yenileştirilmiş olanlarının ithalat işlemleri için liste kapsamı olduğundan ithalat izni alınması gerekir. Söz konusu eşyanın ithal izin belgesinin alındığı yıl hariç üretim yılının 10 yıldan fazla olmaması gerekir. Yine söz konusu eşya için gümrük kıymetine bakıldığında ise kg’nın en az 30 usd olması gerekir.

Liste incelendiğinde gümrük kıymetlerinin kg başına usd birim miktarları yer almaktadır. Yine kg miktarı hesabında brüt kg ye göre herhangi bir atıf bulunmadığı durumlarda net kg miktarı üzerinden gümrük kıymeti hesaplanmaktadır. Serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulmak istenilen eşyanın ticari faturası listede gösterilen kıymetten yüksek ise gümrük kıymeti ticari fatura üzerinden, düşük ise listede yer alan birim kıymete tamamlanarak gümrük vergilerinin hesaplanır.

İthalatı yapılmak istenilen kullanılmış eşyaların listede yer alması ancak yaş şartı ve birim kıymet miktarı bulunmaması durumunda ise eşyaların üretim yılına bakılmaksızın ve en az gümrük kıymeti beyanı olmaksızın ithalat izni alınabilir. Bununla birlikte söz konusu gümrük kıymetinin hesaplanmasına ilişkin durumlarda bu eşyaların kullanılmamış eşyalardan bir farkı bulunmamaktadır. Diğer bir deyişle izin belgesi, eşyanın gümrük kıymetine ve diğer hususlara ilişkin hükümlerin uygulamasını engellemez. Yine izin belgesi Ürün Güvenliği ve Denetim Mevzuatı kapsamında alınması gereken izin ve belgelerin yerine geçmez.

Son olarak şu hususu da açıklamak gerekir. 8429.51, 8429.52 ve 8429.59 gümrük tarife alt pozisyonlarına yer alan 2022 yılında imal edilmiş eşyanın 31.12.2022 tarihine kadar ihraç ülkesinden Türkiye’ye sevk edilmiş olması ve bu hususun uluslararası geçerliliği olan bir yükleme senedi ile ispatlanması ve kullanılmış ve yenileştirilmiş olmaması halinde 31.03.2023 tarihine kadar kullanılmış eşya izni alınmaksızın ithalat işlemleri gerçekleştirilebilir.

Sonuç

Ülkemizde ithalat işlemlerinin düzenlendiği, çerçeve hükümlerin bulunduğu düzenleme İthalat Rejim Kararı’dır. Kullanılmış veya yenileştirişmiş eşyaların ithalat işlemleri ise izne tabidir. Bu tür eşyaların ise ithalat işlemlerine ilişkin düzenleme ise 2022/9 sayılı Tebliğ ile açıklanmıştır. Buna göre Tebliğ ekinde yer alan ekte ithaline izin verilebilecek olan kullanılmış eşyalar listede GTİP olarak belirlenmiştir. Söz konusu listede yer alan eşyaların yaş ve kıymet şartına uygun olanlara ithalat izni verilir. Bununla birlikte listede yer almayan ancak ithal edilmek istenilen kullanılmış eşyalara ilişkin başvuru da yapılabilir. Bu durumda değerlendirme İthalat Genel Müdürlüğü tarafından eşyanın iç piyasadaki tedarik şartları, ekonomik ömrü ve verimliliği göz önünde bulundurularak sonuçlandırılır.

16.12.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.