İlker Çolakvermiş
Gümrük ve Dış Ticaret Direktörü
Ticaret E. Müfettişi
ilker@tglgumruk.com.tr

Konsinye İhracat ve Gümrük İşlemleri

Giriş

Ülkemizin uygulamaya koyduğu yeni ekonomi modelinde, ihracat en önemli konulardan biri olarak belirlenmiştir. Türk Lirası’nın yabancı paralar karşısındaki değer kaybının kuşkusuz ekonomimiz üzerindeki olumsuz etkileri bulunmaktadır. Özellikle enerji ürünlerinde ithalata bağımlı olmamız döviz kurlarındaki dalgalanma ile iç piyasadaki fiyatlar genel seviyesindeki artışa neden olan etkenlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu olumsuz yönü ile birlikte, dünya mal ve hizmet piyasasında yabancı paralar karşısında TL’nin değer kaybetmesi ihracatımızı artırıcı etkisi bulunmaktadır.

Bu yönüyle bakıldığında dünyanın büyük ekonomilerinden Güney Kore ve Japonya’nın para birimlerinin diğer ülkelerin para birimleri karşısında aşırı değersiz olmasının bu ülkelere en büyük avantajı ihracatlarının yüksek olmasıdır. Kuşkusuz ihracatlarının yüksek olmasının tek nedeni olarak para birimlerinin değerinin düşük olması gösterilemez. Yüksek teknolojiye yapılan yatırımlar bu teknolojinin ekonominin diğer alanlarda kullanılması gibi göz ardı edilmemesi gereken önemli etkenler bulunmaktadır. Ülkemizde de ihracatı teşvik amacıyla birtakım uygulamalar bulunmaktadır. Çalışmamızın konusu; normal ihracat kuralları dışında kalan, özellik arz eden bir konu olan konsinye ihracat üzerine olacaktır. Konsinye ihracatın nasıl yapılabileceği ve kuralları bu yazımızda açıklanacaktır.

Konsinye İhracat ve Gümrük İşlemleri

İhracat Yönetmeliğine göre konsinye ihracat kavramı; kesin satışı daha sonra yapılmak üzere yurt dışındaki alıcılara, komisyonculara, ihracatçının yurtdışındaki şube veya temsilciliklerine mal gönderilmesini ifade eder. Bu bağlamda bakıldığında tek seferde satılamayan parça parça satılabilen eşyalar için konsinye ihracat şekli kullanılabilir. Yine son zamanlardaki navlun maliyetleri de dikkate alındığında ürünleri parça parça yurtdışına göndermek yerine, tek seferde çok ürün gönderilmesi navlun maliyetlerini azaltıcı bir unsur olacaktır. Bu şekilde ihracat gerçekleştirmeye uygun olan şirketler için konsinye ihracatın kurallarını bilmek önem taşımaktadır.

İhracat işlemlerine ilişkin mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde, ülkemizde ihracat rejim mevzuatının en üst normunu İhracat Rejim Kararı oluşturmaktadır. Bu Karara göre ihracatçı olabilmek için, ihraç edilecek mala göre ilgili İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği’ne (İBGS) üye olunması gerekir. Örneğin tekstil ürünleri ihracat edebilmek için İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği’ne üye olunması gerekir.

Konsinye ihracat işlemi yapılabilmesi için de öncelikle ilgili İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği’ne konsinye ihracat başvurusu yapılır. Konsinye ihracat başvuruları İBGS’ce onaylanır. Bununla birlikte, madde veya ülke politikası açısından Ticaret Bakanlığınca getirilebilecek düzenlemeler kapsamındaki mallarla ilgili konsinye ihraç talepleri Bakanlığın görüşü alındıktan sonra ancak Birlikçe onaylanabilir. Burada ihracatçılar, konsinye olarak ihraç etmek istedikleri ürünleri e-birlik ya da e-gümrük yoluyla Birliğe fiziken gitmeden başvuruda bulunabilirler.

İhracat beyannamesi tescil edildiğinde ‘‘mal mukabili’’ ödeme şeklinin işaretlenmesi ve ihracat beyannamesinin 44 no’lu kutusuna ‘‘konsinye ihracattır’’ ibaresinin konulması suretiyle işlem yapılması gerekir. Gümrük beyannamesine bakıldığında, ihraç eşyasının imalatçısına ilişkin bir alan bulunmamaktadır. Bununla birlikte, ihracatçı firmaların isteğine bağlı olarak beyannamenin 44 no’lu alanına imalatçı firma bilgilerinin kaydedilmesi mümkün bulunmaktadır. Birlikçe konsinye ihracat olarak onaylanmış gümrük beyannamelerinin otuz gün içinde gümrük idarelerine sunulması gerekir. Bu şekilde eşyalar yurt dışına ulaştıktan sonra ya da henüz yolda iken kesin satışın yapılmasından sonraki otuz gün içeresinde, durumu kendileri tarafından düzenlenmiş kesin satış faturası ya da örneği ve satış işlemine ilişkin diğer belgeler ile izni veren İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği’ne bildirir.

Konsinye ihracat olarak yurtdışına gönderilen ihraç eşyalarının bir yıl içerisinde kesin satışının yapılması gerekir. Bu süre haklı ve zorunlu nedenlere istinaden iki yıl daha uzatılabilir. Ancak süre uzatım işlemi için izni veren İhracatçı Birliğine müracaat edilmesi ve süre uzatımının uygun görülmesi gerekir. Süre uzatımı dahil verilen süre içerisinde satılamayan ürünlerin ise gümrük mevzuatı hükümleri çerçevesinde geri getirilmesi gerekir. Ürünlerin geri getirilme işlemi de önemlidir ve gümrük mevzuatı hükümlerine göre gerçekleşmesi gerekir.

Bu bağlamda; konsinye satış suretiyle ihraç edilen eşyanın çıkışında, gönderildiği yerde satılmayıp, geri gelmesi ihtimali göz önünde bulundurularak ayniyet tespitine ilişkin tüm destekleyici bilgiler gümrük beyannamesine eklenmesi gerekir. Kanun koyucu burada, konsinye olarak yurtdışına gönderilen eşyaların yerine farklı eşyaların ülkeye gelmesinin önlemek istemektedir. Geri gelen eşyalar için ithalat aşamasında herhangi bir vergi ödenmeyeceği için konsinye olarak yurtdışına gönderilen eşyalar yerine yüksek vergili ürünlerin, vergi ödenmeden ülkeye getirilme durumlarını önlemek amaçlanmaktadır. Bu durumla karşılaşılmaması için ihracatçıların konsinye olarak gönderilen eşyalar ile geri gelen eşyaların aynı eşyalar olduğunu kanıtlayıcı birtakım önlemler almaları yerinde olacaktır.

Kaynakça:

İhracat Rejim Kararı

İhracat Yönetmeliği

Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2013/31 sayılı Genelgesi

https://www.itkib.org.tr/tr/uyelik-ve-bilgi-merkezi-dis-ticaret-konsinye-ihracat-islemleri.html

13.12.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.