Fedai Aydın
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
fedai.aydin@everestymm.com

Değersiz Hale Gelen Alacaklara İlişkin KDV’nin İndirimi

Bilindiği üzere, 06/04/2018 tarih ve 30383 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7104 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu Ve Bazı Kanunlar İle 178 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 3065 sayılı KDV kanununda çok önemli değişiklikler yapılmıştı. Bu kapsamda, değersiz hale gelen alacaklara ilişkin hesaplanan ve beyan edilen katma değer vergisinin, alacağın zarar yazıldığı vergilendirme döneminde indirim konusu yapılmasına imkan sağlanarak, alacağını tahsil edemeyen mükellefin bir de KDV yüküne katlanmasının önüne geçilmiş oldu.

7104 sayılı Kanunun 8’inci maddesi ile KDV Kanununun 29’uncu maddesine eklenen 4’üncü fıkrada; “4. Vergi Usul Kanununun 322 nci maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin hesaplanan ve beyan edilen katma değer vergisi, alacağın zarar yazıldığı vergilendirme döneminde indirim konusu yapılabilir (Şu kadar ki Vergi Usul Kanununun 323 üncü maddesine göre karşılık ayrılmak suretiyle gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınan katma değer vergisinin bu fıkra kapsamında indirim konusu yapılabilmesi için gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate alınması şarttır.)” hükmüne yer verilmiştir. Anılan Kanunun 9’uncu maddesi ile KDV Kanununun 30’uncu maddesine “e) Vergi Usul Kanununun 322 nci maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin alıcı tarafından ödenmeyen katma değer vergisi.” hükmü eklenmiştir. Yapılan değişiklikler 01/01/2019 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş olup, uygulamanın usul ve esasları 23 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile belirlenmiştir.

Vergi Usul Kanununun 322’nci maddesinde; “Kazai bir hükme veya kanaat verici bir vesikaya göre tahsiline artık imkan kalmayan alacaklar değersiz alacaktır.

Değersiz alacaklar, bu mahiyete girdikleri tarihte tasarruf değerlerini kaybederler ve mukayyet kıymetleriyle zarara geçirilerek yok edilirler.

İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerin bu madde hükmüne giren değersiz alacakları, gider kaydedilmek suretiyle yok edilirler.” hükmü yer almaktadır. Kazai bir hükümden anlaşılması gereken, alacağın tahsili için kanun yollarına başvurulmuş olması, icra takibinin yapılmış bulunması, bu müracaatlar ve takipler sonunda, alacağın ödenmeyeceğine mahkeme tarafından hükmedilmiş olmasıdır. Kanunda kanaat verici vesikanın ne olduğu belirtilmemiş olmakla birlikte uygulamada, borçlunun herhangi bir mal varlığı bırakmadan ölümü veya Medeni Kanunun 31 ve izleyen maddelerine göre mahkemelerce borçlu hakkında verilen gaiplik kararı ve mirasçıların da mirası reddettiklerine dair sulh hukuk mahkemelerince verilmiş bulunan mirası red kararı, alacaktan vazgeçildiğine dair konkordato anlaşması, mahkeme huzurunda alacaktan vazgeçildiğine ilişkin olarak düzenlenmiş belgeler ve borçlunun dolandırıcılıktan mahkum olması ve herhangi bir malvarlığı bulunmadığını belgeleyen resmi belgeler vs. kanaat verici belgeler olarak kabul edilmektedir.

KDV Kanununun 10’uncu maddesi uyarınca, mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması, malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde ise bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi anında vergiyi doğuran olay gerçekleşmektedir. Bu hüküm uyarınca, mükellefler tarafından yapılan mal teslimleri ve hizmet ifalarına ilişkin hesaplanan KDV’nin, söz konusu mal ve hizmet bedellerinin tahsil edilip edilmediğine bakılmaksızın beyan edilerek ödenmesi gerekmektedir.

334 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile Vergi Usul Kanununun 323’üncü madde hükmünde yer alan şartların mevcut olması, alacağın ilgili dönemin kayıtlarına girmesi ve katma değer vergisi beyannamelerinde beyan edilmesi halinde katma değer vergisinden kaynaklanan alacak için şüpheli alacak karşılığı ayrılabilmesinin mümkün olduğu açıklanmıştı.

7104 sayılı Kanun ile KDV Kanununun 29’uncu maddesine eklenen (4) numaralı fıkra ile, Vergi Usul Kanununun 322’nci maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin hesaplanan ve beyan edilen katma değer vergisinin, alacağın zarar yazıldığı vergilendirme döneminde indirim konusu yapılmasına imkan sağlanmıştır.  Söz konusu KDV tutarı, alacağın zarar yazıldığı tarihi kapsayan vergilendirme dönemi 1 No.lu KDV Beyannamesinin “İndirimler” kulakçığında “İndirimler” tablosunda 111 kod numaralı “Değersiz Hale Gelen Alacaklara İlişkin İndirilecek KDV” satırı aracılığıyla indirim konusu yapılacak ve değersiz hale gelen alacağa ilişkin borçlu mükellef bilgilerini içeren beyanname eki form doldurulacaktır. Ancak, Vergi Usul Kanununun 323’üncü maddesine göre karşılık ayrılmak suretiyle gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınan katma değer vergisinin bu fıkra kapsamında indirim konusu yapılabilmesi için gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate alınması şarttır.

KDV Kanununun (30/e) maddesine eklenen hüküm uyarınca, Vergi Usul Kanununun 322’nci maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin alıcı tarafından ödenmeyen KDV mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV’den indirilemeyecektir. Değersiz hale gelen alacaklara ilişkin hesaplanan ve beyan edilen KDV, alacağın zarar yazıldığı vergilendirme döneminde satıcı tarafından indirim konusu yapılabildiğinden mükerrer vergi indirimine yol açmayacak şekilde değersiz hale gelen alacaklara ilişkin alıcı tarafından ödenmeyen ve daha önce indirim konusu yapılmış KDV, alacağın zarar yazıldığı vergilendirme döneminde 1 No.lu KDV Beyannamesinin “Matrah” kulakçığında “Diğer İşlemler” tablosunda 505 kod numaralı “VUK 322 Kapsamına Giren Borçlara Ait KDV” satırı aracılığıyla beyan edilecektir.

Örnek: ( X ) Ltd. Şti. 2018/Nisan döneminde ( Y ) A.Ş.’ye 10.000-TL tutarında satış yapmış ve 1.800-TL KDV hesaplamış, hesaplanan KDV’yi ilgili dönem KDV beyannamesi ile beyan etmiştir. Alacağını vadesinde tahsil edemeyen ( X ) Ltd. Şti. 2018/Kasım döneminde dava açmış ve KDV dahil 11.800-TL tutarındaki alacağın tamamı için şüpheli alacak karşılığı ayırmıştır. Dava 2019/Haziran döneminde ( X ) Ltd. Şti. aleyhine sonuçlanmış ve alacak değersiz hale gelmiştir. Bu durumda ( X ) Ltd. Şti. daha önce karşılık ayırmak suretiyle gider yazdığı 1.800-TL’yi gelir olarak kayıtlarına alacak ve 2019/Haziran dönemi KDV beyannamesinde 1.800-TL’yi indirim konusu yapacaktır. ( Y ) A.Ş.’nin ise ödemediği KDV’yi indirim konusu yapması mümkün olmadığından 2019 Haziran dönemi KDV beyannamesinde 1.800-TL KDV’yi indirimlerden çıkaracaktır.

KDV’nin gider yazılması ile indirim konusu yapılması arasında çok büyük fark bulunmaktadır. Örneğin kurumlar vergisi mükellefleri açısından 100-TL tutarında KDV’nin gider yazılması 22-TL vergi avantajı sağlarken, indirim konusu yapılması halinde ise (ilgili dönemde ödenecek KDV çıkması kaydıyla) ödenecek KDV 100-TL azalmış olacaktır.

Hakkaniyete uygun olarak yapılan bu düzenlemeler ile mükelleflerin tahsil edemediği alacaklarına ilişkin olarak beyan edip ödedikleri KDV’nin satıcılar üzerinde yük oluşturması engellenmiş, ayrıca ödemediği KDV’yi indirim konusu yapan alıcının haksız KDV indirimine son verilmiştir.

KAYNAKÇA                                   :

1. 7104 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu Ve Bazı Kanunlar İle 178 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ve Gerekçesi
2. 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu
3. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu
4. 23 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ
5. 334 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği
6. Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığının 01/03/2012 tarihli ve B.07.1.GİB.4.99.16.01.0-VUK-323-68 Sayılı Özelgesi

18.07.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.