Evren Özmen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilirkişi
evrenozmen@ozmconsultancy.com
www.kooperatiflerkanunu.com

Kooperatiflerde Sermaye ve Ortaklık Payı

Kooperatiflerde Sermaye Neyi İfade Eder ?

1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 1.maddesinde kooperatifler değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklar olarak tarif edilmiştir. Kanunun 19.maddesinde ise, kooperatife giren her şahıstan (ortaktan) en az bir ortaklık payı alması gerektiği, anasözleşme ile en yüksek harç tespit edilerek bir ortak tarafından bu hak dahilinde birden fazla pay alınması mümkün olabilmektedir.

Kooperatiflerde Ortaklık Payı Ne Kadardır ?

Hali hazırda bir ortaklık payının değeri en az 100,00 TL (Yüz Türk Lirası) olarak belirlenmiştir. (2010/2 no’lu tebliğ) Bu tebliğin 1.maddesinde açıklandığı üzere  faaliyetine devam eden kooperatiflerin anasözleşme değişikliğine ve genel kurul kararına gerek kalmadan bir ortaklık payının en az değerinin 100,00 TL (Yüz Türk Lirası) olacak şekilde tamamlanması gerektiği belirtilmiştir.

Kooperatiflerde Gelir Gider Farkı Paya Göre mi Dağıtılır ?

Bilindiği üzere kooperatifler 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na tabidir. Bu kanunun 56.maddesine göre, yönetim kurulu üyeleri aynı türde başka bir kooperatifin yönetim kurulu üyesi olamadıklarından Bakanlık kooperatiflerin amaç ve faaliyet konuları ile ortaklıkların niteliklerini dikkate alarak başlangıçta 15 adet kooperatif türü belirlenmiştir.

Ancak kanunda kooperatif türlerine sınırlama getirilmediğinden bugün için bu sayı yaklaşık 30’a ulaşmıştır. Bakanlık sürekli olarak yeni tür kooperatiflerin kuruluşuna izin verdiğinden kooperatif türleri sürekli artmaktadır. (KK. 88)

Kooperatiflerin faaliyeti, kooperatifin amacı ve çalışma konusu ile sınırlıdır. (KK. 6/2) Kanunun 38.maddesinde gelir-gider farkının ortaklara muameleleri oranında dağıtılacağı hükmüne yer verilmiştir. Yine kanunun 42/3.maddesinde gelir-gider farkının bölüşülmesi hakkında karar vermek genel kurulun devir ve terk edemeyeceği yetkileri arasında sayılmıştır. Genel kurulca bu konuda bir karar alınabilmesi için genel kurul gündeminde dağıtılacak karın yılı, miktarı, dağıtılma esasları ve dağıtım tarihinin açıkça kararlaştırılmış olması gerekmektedir.

Kooperatiflerde Nispi ve Maktu Eşitlik Kavramları

Yapı kooperatiflerinde yapılaşma sürecinde kar (gelir-gider farkı) dağıtımı çok az rastlanan bir işlemdir. Ancak yapı kooperatifi amacını gerçekleştirip işletme kooperatifine geçtikten sonra kooperatifin ortak taşınmazlarının (varlıklarının) kira gelirlerinin ya da satış gelirlerinin ortaklara dağıtılması söz konusudur. Bu durumda dağıtılacak gelir-gider farkı ortak dışı işlem olması nedeniyle ortakların muameleleri yani sermaye payları oranında yapılması gerekmektedir. Dolayısıyla yapı kooperatifi amacını gerçekleştirinceye kadar her bağımsız bölüm bir pay olarak değerlendirilmekte ise de, amacını gerçekleştirdikten sonra gelir-gider farkı hesabının dağıtımında payın başka bir ifade ile sermayenin ortakların ortaklık ilişkilerine bağlı muameleleri oranında sermaye payı olarak değerlendirilip uygulamanın bu doğrultuda yapılması gerekmektedir.

Ortakların kooperatifle olan muamelelerinde ölçü ortağın sahip olduğu işyeri veya konut büyüklüğüdür.

Saygılarımla

18.03.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.