Ekrem Dibi
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Bilim Uzmanı
ekremdibi@gmail.com

Geri Kazanım Katılım Payı (Poşet) Beyannamesi Ve Beyannamenin Vergiye Uyumlu Mükelleflere Sağlanan %5 Oranındaki İndirim Hakkı Kapsamında Değerlendirilmesi

Kaynakların verimli yönetimi ve plastik poşetlerden kaynaklanan çevre kirliliğinin önlenmesi amacıyla, plastik alışveriş poşetlerinin satış noktalarında kullanıcılara ücret karşılığı verilmesine yönelik uygulamaya 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren başlanmıştır. Mevcut uygulama dahilinde asgari 25 kuruştan satılmakta olan poşetler için 15 kuruşluk geri kazanım katılım payı alınmaktadır. Bu noktada bazı firmaların poşet boyutuna bağlı olarak farklı fiyat belirlediği gözlenmektedir. Farklı fiyat uygulaması şuan için mümkün olmakla beraber, 01.05.2019 tarihinden itibaren boyutuna ve muhteviyatına bakılmaksızın tüm plastik poşetler adet başına vergiler dahil 25 kuruştan satılacaktır.

İlgili Mevzuat

Söz konusu uygulamanın temelini oluşturan düzenleme 10 Aralık 2018 tarih ve 30621 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “7153 Numaralı Çevre Kanunu Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” olmuştur. Sonrasında ise uygulamanın nasıl yapılacağı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün “25/12/2018 tarih ve 66745475-145.07-245766 sayılı Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar konulu Olur”unda detaylı olarak açıklanmıştır. Uygulamanın yürürlüğü girmesi ile birlikte ilk dönemlerdeki karşılaşılan eksiklikler ve sıkıntılar değerlendirilmiş olup, ilgili düzenleme Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün “9/1/2019 tarihli ve 66745475-145.07-6267 sayılı Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar konu Olur”u ile uygulamaya yönelik detaylı bir şekilde yeniden açıklanmıştır.

Uygulama kapsamında plastik poşetler için ödenecek geri kazanım katılım payının beyanı ve tahsiline ilişkin usul ve esaslar ise 4 Nisan 2019 tarih ve 30735 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliği (Sıra No: 1)” ile açıklanmıştır.

Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi

İlgili tebliğde açıklandığı üzere, Gelir veya Kurumlar Vergisi mükellefi olsun veya olmasın tüm satış noktaları Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorundadırlar. Ancak Kurumlar vergisi mükellefleri için beyan dönemi aylık iken, diğer mükellefler için beyan dönemi üçer aylık olarak açıklanmıştır. Mükelleflerin beyannamelerini, plastik poşetin satışının yapıldığı beyan dönemini takip eden ayın 24’üncü günü saat 23:59’a kadar yetkili vergi dairesine elektronik ortamda göndermeleri gerekmektedir. Tahakkuk eden geri kazanım katılım payının, beyannamenin verildiği ayın sonuna kadar ödenmesi gerekmektedir.

Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesini vermekle yükümlü olanlar, beyan dönemi içerisinde plastik poşet satışı yapmamış olsalar dahi Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesini vermekle yükümlüdürler. Bu durumda beyannamenin Genel Bilgiler kısmında yer alan “Beyan edilecek geri kazanım katılım payı bulunmamaktadır” seçeneği işaretlenerek gönderilmesi gerekmektedir.

Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesini beyan ve ödeme dönemlerinin özeti aşağıdaki gibidir.

 

Ancak geçiş dönemi uygulaması olarak 2019 yılının Ocak ve Şubat ayında satılan plastik poşetlere ilişkin Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesinin beyan tarihi 24 Nisan 2019 tarihine kadar uzatılmıştır. Mükellef bu dönemlere ilişkin beyanname ödemelerini ise en geç Nisan ayı sonuna kadar ödemelidir. Bu dönemlere ilişkin beyannameler tek bir seferde değil, ayrı ayrı beyan edilecektir.

Beyanname üzerinde beyan edilecek poşete ait bilgiler ise aşağıdaki gibi olup, poşetin temin edildiği ülke Türkiye dışında bir ülke ise, temin edilen il koduna kısmında “000 Yurtdışı” kodunun seçilmesi gerekmektedir.

Poşet beyannameleri, gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar için gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine, gelir veya kurumlar vergisinden mükellefiyeti bulunmayan gerçek kişiler için yerleşim yeri adresinin bulunduğu vergi dairesine, gerçek kişiler dışında kalanlar için ise kanuni merkezi/işyerinin bulunduğu vergi dairesine beyan edilecektir. Gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmamakla birlikte geri kazanım katılım payını beyan etme zorunluluğu bulunanların “Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliği” ekinde yer alan Ek-1 Elektronik Ortamda Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Gönderme Talep Formunu  doldurarak yetkili vergi dairesine müracaat etmeleri gerekmektedir.

Ayrıca faaliyetleri sırasında hiçbir şekilde plastik poşet kullanmayan veya münhasıran kağıt, karton, tekstil gibi plastikten farklı bir malzemeden imal edilmiş poşet kullanan satış noktalarının Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi verme yükümlülüğü bulunmamaktadır.

Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesini vermekle yükümlü olanların bu yükümlülüklerinin sona erdiği tarihten itibaren bir ay içerisinde bağlı bulundukları vergi dairesine yükümlülüğün sona erdiğini bildirmeleri gerekmektedir.

Poşet Beyannamesindeki Ceza Uygulaması

Süresinde beyan edilip ödenmeyen geri kazanım katılım payı için, vergi dairesince Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 55 inci maddesi uyarınca düzenlenecek ödeme emrinin tebliği ile ve söz konusu alacağa vade tarihinden itibaren Kanunun 51 inci maddesi kapsamında gecikme zammı uygulanacaktır. Ayrıca, süresinde beyan edilmekle birlikte ödenmeyen geri kazanım katılım payı bilgileri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile paylaşılacaktır.

Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesinin süresinde beyan edilmediğinin veya eksik beyan edildiğinin tespiti halinde, söz konusu durum Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca tebliğ edilecektir. Bir aylık ödeme süresinin son günü vade tarihi kabul edilerek, vergi dairesince geri kazanım katılım payının takibine Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 55 inci maddesine göre düzenlenecek ödeme emrinin tebliği ile başlanılacaktır. Söz konusu alacak beyan edilmesi gereken son günden ödendiği tarihe kadar geçen süre için Kanunun 51 inci maddesine göre hesaplanacak gecikme zammı oranında faiz uygulanarak aynı Kanuna göre tahsil edilecektir.

Süresinden sonra verilen geri kazanım katılım payı beyannamesi için, vade tarihi beyan edildiği ayın son günü kabul edilerek, geri kazanım katılım payının beyan edilmesi gereken son günden ödendiği tarihe kadar geçen süre için Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre hesaplanacak faiz ile birlikte aynı Kanuna göre tahsil edilecektir.

Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesinin beyan edilmesi gerektiği aydan sonra verilmesi hâlinde katılım payının, beyannamenin verildiği tarihten itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekmektedir. Bir aylık ödeme süresinin son günü vade tarihi kabul edilerek süresinde beyan edilmeyen katılım payının beyan edilmesi gereken son günden ödendiği tarihe kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre hesaplanacak gecikme zammı oranında faiz uygulanarak aynı Kanuna göre tahsil edilecektir. 2872 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin birinci fıkrasının (z) bendi gereğince ilgiliye idari para cezası verilmesi için durum vergi dairesince Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bildirilecektir.

Ayrıca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, bildirim ve beyan yükümlülüğünü zamanında ve/veya tam olarak yerine getirmediği tespit edilenlere 2872 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde yer alan hüküm gereğince 6.000 Türk Lirası idarî para cezası uygulanacaktır. Geri kazanım katılım payını ödemediği tespit edilenlere ise 2872 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin birinci fıkrasının (z) bendinde yer alan hüküm gereğince katılım payı tutarının %20 fazlası idari para cezası uygulanacaktır.

Poşet Beyannamesi, Vergiye Uyumlu Mükelleflere Sağlanan %5 Oranındaki Vergi İndirimi Hakkını Etkiler mi?

Poşet beyannamesinin yeni bir uygulama olmasından dolayı, bu beyannamenin vergiye uyumlu mükelleflere sağlanan %5 oranındaki vergi indirimi kapsamındaki etkisi hakkında bir yorum yapabilmek için öncelikle konuyu birkaç açıdan açıklamak daha yerinde olacaktır.

1-Vergiye Uyumlu Mükelleflere Sağlanan %5’lik Vergi İndirimi Nedir?

301 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar ile kurumlar vergisi mükelleflerine (finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları hariç olmak üzere), belirtilen şartları taşımaları halinde yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5’i oranında bir indirim hakkı getirilmiştir. Söz konusu indirim hakkından faydalanmak için gerekli olan şartlardan biri, “İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olması”dır.

301 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde ve Amasya Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü tarafından verilen 5.11.2018 tarihli, 65771276-120.01.02.10-E.13441 sayılı ve Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi konulu özelgede, vergi beyannamesi ve vergi ibarelerinin açıklaması olarak “Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken vergi beyannameleri ile bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri ifade edeceği” belirtilmiştir.

Yapılan açıklamaya göre, emlak vergisi, motorlu taşıtlar vergisi gibi vergiler beyana tabi olmadıkları için bu kapsama girmemekte, Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken vergi beyannameleri ise bu kapsama girmektedir.

2- Poşet Kanunu ve Vergi Usul Kanunu’nda Geçen Açıklamalar

Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliği’nde “Geri Kazanım Katılım Payı” tanımı; “2872 sayılı Kanunun ek 11 inci maddesi gereğince Kanuna ekli (1) sayılı listede yer alan, plastik poşetler için satış noktalarından alınan paydır olarak” açıklanmıştır.

Beyanname programında yer alan poşet beyannamesi bildirimi incelendiğinde, beyannamenin genel bilgiler kısmında beyanın “Vergi Sorumlusu” olarak yapılacağı ve beyannamede bu “Vergi Sorumlusu” kim olduğuna dair de bilgilerin yer alacağı görülmektedir.

Bu noktada “Vergi Sorumlusu”nu ve ilgili diğer hususları açıklamak için Vergi Usul Kanunu’nda yer alan hükümlerini incelemek, daha sağlıklı bir sonuca varmayı sağlayacaktır.  Vergi Usul Kanunu’nun 1. maddesine göre kanunun kapsamı; “Bu kanun hükümleri ikinci maddede yazılı olanlar dışında, genel bütçeye giren vergi, resim ve harçlar ile il özel idarelerine ve belediyelere ait vergi, resim ve harçlar hakkında uygulanır. Yukarıda yazılı vergi, resim ve harçlara bağlı olan vergi, resim ve zamlar da bu kanuna tabidir” olarak açıklanmıştır. Kanunun ikinci maddesinde ise “Gümrük idareleri tarafından alınan vergi ve resimler bu Kanuna tabi değildir” açıklaması yapılarak, bu maddedeki vergilerin Vergi Usul Kanunu kapsamında olmadığı belirtilmiştir.

Vergi Usul Kanunu’nun 4. maddesinde, “Vergi dairesi mükellefi tespit eden, vergi tarh eden, tahakkuk ettiren ve tahsil eden dairedir” olarak açıklanmıştır. Kanunun 8. maddesinde ise “Mükellef, vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettüp eden gerçek veya tüzel kişidir. Vergi sorumlusu, verginin ödenmesi bakımından, alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişidir” olarak tanımlanmıştır.

3-Değerlendirme ve Sonuç

Poşet beyannamesi ile vergi dairesine ödenecek olan tutar için, “Vergi” ifadesi yerine “Katılım Payı” ifadesi kullanılmıştır. Ancak ilgili mevzuatlarda her ne kadar vergi ifadesi yerine başka bir ifade kullanılmış olsa da, ödenecek pay tutarının “Vergi Sorumlusu” tarafından, elektronik ortamda beyanname düzenleme programı kullanılarak, vergi dairesine beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir.

Yukarıda yer verilen hususlar bir bütün olarak düşünüldüğü zaman Poşet Beyannamesinin süresinden geç beyan edilmesi ya da geç ödenmesi, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından %5 oranındaki vergi indirimi şartlarının ihlali olarak değerlendirilebilecektir.

Bu doğrultuda poşet beyannamesi verme yükümlülüğü bulunan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, %5 oranındaki vergi indirimi hakkı konusunda herhangi bir olumsuz durum yaşamaması için, söz konusu beyannameyi zamanında beyan edip, süresi içerisinde ödemeleri faydalı olacaktır.

KAYNAKÇA:

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu

7153 Sayılı Çevre Kanunu Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun

2872 Sayılı Çevre Kanunu

Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü,

Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliği (Sıra No: 1)

6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun

301 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği

Amasya Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü 5.11.2018 tarih ve

65771276-120.01.02.10-E.13441 Sayılı Özelgesi (05.04.2019)

09.04.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.