YAZARLARIMIZ
Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
akcakoca@superonline.com



2014 Yılı Sonlarında Türkiye’nin Dış Borçları ve Karşılaştırmalar

Her yıl sonunda ülkemizde bir polemik başlar. Ülkenin dış borcu şu kadar milyar dolar, eyvah battık, bittik vs.vs. vs. Bu yıl ufukta bir de seçim var. Dolayısı ile tam tabirle yazılanlar, çizilenler sonucunda at izi ile ot izi karışmaya başladı. Bakıyorsunuz elma ile armudu topluyorlar. Ben de bu yıl, erken bir çalışma yaparak Türkiyenin dış borçlarını açıklamak ve bir takım polemiklere mani olmak istiyorum.

A.Genel Olarak Türkiyenin Dış borç stoku:

TÜRKİYE BRÜT DIŞ BORÇ STOKU KAMU TCMB ÖZEL BRÜT DIŞ BORÇ
2014 EYLÜL İTİBARİYLE SEKTÖRÜ BORCU SEKTÖR DIŞ GSYH
MİLYON ABD DOLARI OLARAK BORCU
 
BORCU BORÇ ORANI %

 

 

 

 

 

 
KISA VADELİ 18.934 417 112.512 131.863
 
UZUN VADELİ 99.705 2.527 162.706 264.938
 
TOPLAM 118.639 2.944 275.218 396.801 49,60%

Tablodan görüldüğü üzere Türkiyenin 2014 Eylül sonu itibariyle toplam dış borcu 396.801 milyon dolar olup bu borç milli gelirin %49,60 ı kadar olmaktadır.

B.Dünya ülkelerinin dış borçlarının milli gelire oranı:

Ülkemizin brüt dış borcunun milli gelire oranı %49,60 iken dünya ülkelerinden bazılarının dış borç tutarları ve borçlarının milli gelire oranı aşağıdaki tabloda görülmektedir. Böylece batan ülkeleri kolayca görebilmekteyiz.

Ülkenin adı ve Kamu Borcunun Borcu Milli gelire
milli gelire oranı 2013 yılı itibariyle Milyon $ Oranı %
Amerika 15.929.968 109,10
Avro bölgesi 15 ülke 15.497.103 106,40
İngiltere 10.092.998 109,10
Almanya 5.718.982 87,90
Fransa 5.164.513 113,50
Japonya 3.024.356 228,40
Lüksemburg 2.643.114 30,40
İtalya 2.492.943 143,60
Hollanda 2.487.151 84,20
İspanya 2.311.179 97,80
İrlanda 2.163.334 129,30
İsviçre 1.563.179 43,10
Belçike 1.424.145 104,70
Avustralya 1.340.715 33,70
Kanada 1.326.071 85,20
İsveç 1.034.146 52,60
Avusturya 808.140 86,80
Norveç 659.059 41,30
Finlandiya 599.321 66,20
Danimarka 587.621 58,60
Yunanistan 576.611 183,70
Portekiz 508.294 142,80
Kore 413.437 35,00
Polonya 364 64,70
Macaristan 202.028 88,90
Çek cumhuriyeti 101.860 59,30
İzlanda 100.216 128,60
İsrail 93.563 73,00
Slovakya 68.438 58,80
Slovenya 53.882 70,70

C.Dolar kurunun yükselmesinin dış borç stoku ve ödemelerin Türk Lirası olarak yapılması dolayısıyla tesiri ne olacaktır?

Son zamanlarda dolar kurunda müthiş bir yükselme başladı. Bu yükselmenin dış borç stoku açısından ülkemize nasıl bir tesiri olacaktır. Bunu da inceleyebilmek için Türkiyenin brüt dış borç stokunun döviz olarak dağılımını aşağıdaki tabloya aldık.

Bu tablodan da görüleceği üzere dış borçların 223.817 milyon dolarlık kısmı ABD doları olarak borçlanılmış olup, toplam brüt dış borcun %56,40 ına denk gelmektedir. Dış borcun %43,60 ı doların yükselmesinden etkilenmemekte, hatta düşmeler olduğu takdirde ülke lehine TL. olarak sonuçlar doğabilmektedir.


 
TÜRKİYE BRÜT DIŞ BORÇ STOKU - DÖVİZ DAĞILIMI
 MİLYON ABD $. 
 

 

 
KISA VADE 131.863

 

 
USD 67.506
ECU/EUR 43.498
JPY 212
SDR 0
TL 17.356
DİĞER 3.292

 

 
UZUN VADE 264.937

 

 
USD 156.311
ECU/EUR 87.590
JPY 7.445
SDR 1.451
TL 10.429
DİĞER 1.711

 

 
TOPLAM 396.800

 

 
USD 223.817
ECU/EUR 131.087
JPY 7.657
SDR 1.451
TL 27.785
DİĞER 5.002

D. Özel sektör dış borçları çok mu fazla? Söylendiği gibi özel sektör dış borç gösterip kendisine borç para vererek daha az vergi mi veriyor?

Dış borçlarda en çok polemik konusu olanlardan biri de özel sektör dış borçları olup bunları da aşağıda inceliyoruz. Konuyu yakından inceleyenler yukarıda sorduğumuz sorulara uygun cevapları tabloda bulabileceklerdir. Ancak, özel sektörün borçları devletin borçlarının birkaç misli olup, yabancı döviz kurlarında artış olduğu takdirde, eğer özel sektörün döviz geliri çok değilse güç durumda kalabilecektir.

ÖZEL SEKTÖR DIŞ BORÇ STOKU - ALACAKLI DAĞILIMI 2014 
Milyon ABD $ ı olarak   
KISA VADELİ BORÇLAR 112.512
   
ÖZEL ALACAKLILAR 112.512
PARASAL KURULUŞLAR 71.001
PARASAL OLMAYAN KURULUŞLAR 41.511
RESMİ ALACAKLILAR 0
 
 
UZUN VADELİ BORÇLAR 162.706
   
ÖZEL ALACAKLILAR 119.914
PARASAL KURULUŞLAR 107.521
BANKACILIK DIŞI FİNANSMAN KURULUŞLARI 9.601
ÖZEL YATIRIM VE KALKINMA BANKALARI 0
YABANCI TİCARİ BANKALAR 74.711
YERLİ TİCARİ BANKALARIN YURTDIŞI ŞUBELERİ VE DİĞER 23.209
PARASAL OLMAYAN KURULUŞLAR 12.394
RESMİ ALACAKLILAR 15.445
HÜKÜMET KURULUŞLARI 1.827
KAMU FİNANSMAN KURULUŞLARI 0
MERKEZ BANKALARI 0
MERKEZİ HÜKÜMETLER 0
RESMİ KALKINMA BANKALARI 1.827
ULUSLARARASI KURULUŞLAR 13.618
IMF-ULUSLARARASI PARA FONU 0
IBRD-ULUSLARARASI İMAR VE KALKINMA BANKASI 1.884
DİĞER ULUSLARARASI KURULUŞLAR 11.734
TAHVİL (*) 27.346
   
TOPLAM 275.218

E. Türkiyenin net dış borç stoku ne kadardır?

Ülkemizin net dış borç stoku milyon dolar olarak aşağıdaki gibidir.

Açıklama Milyon ABD. $
Brüt borç stoku 396.800
TCMB borcu -2,944
Bankacılık kesimi dış borcu -167,219
Net dış borç 226,637
Bankalar net varlıkları 8,910
Katılım ve Yatırım bankaları net varlık -15,630
Parasal sektör net varlık 6.720
Türkiye Net borç stoku 233,357
Net borç / GSMH % olarak %29,2

 

 

Net borç stoku açısından borçluluk oranının dünyanın diğer ülkelerine göre çok daha iyi durumda olduğu ortadadır.

F. Kamunun TL. olarak yani yıllık bütçeden TL. olarak harcama ve ödemeleri açısından net borç stoku ne kadardır?

Açıklama Milyar TL.
Brüt İç borç tutarı 438,00
Brüt dış borç tutarı 204,60
Toplam iç ve dış borç tutarı 642,60
TCMB Varlıkları -315,90
Kamu varlıkları -70,50
İşsizlik sigortası fonu net varlıkları -78,30
Kamunun net borç stoku 177,90

 

 

G. Merkez Bankası Döviz ve Altın Rezervi :               131,9 Milyar $ dır.

SONUÇ:

2015 yılı genel olarak dünyadaki dengeler, ekonomik aktiviteler, siyasi ve askeri çatışmalar ve ülkemizde önümüzdeki kısa dönemde yapılacak seçimler göz önüne alındığında epeyce zor bir yıl olmaya aday bir yıldır.

Türlüüü, çeşitliii yazılar, yazarlar, matematiğin ve istatistiğin gerektiğinde en kolay kullanılabilecek yalan olduğunu da göz önüne alarak kendimce en doğru rakamları bularak sizlere sunmaya çalıştım.

Yazılı ve sözlü medyada karşınıza çıkacak (Türkiye’nin iç  ve dış borç rakamları gibi söylemlerle karşılaştığınızda) bu yazımın konusu olan rakamları göz önüne alırsanız, karşınıza çıkan o rakamların doğruluğu veya yanlışlığı konusunda daha kolay karar verebilirsiniz ve de durup dururken moral bozukluğu ile karşılaşmazsınız.


 

17.02.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.


GÜNDEM