Arif Temir
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
ariftemir1@gmail.com

İşyerlerinde İşkolu Tespiti Nasıl Yapılır

İşyerleri faaliyet alanlarına göre belirli işkollarında yer alır. İşkolları Yönetmeliğine göre işyerlerinin faaliyette bulunabileceği işkolları toplamı 20’dir. Bir işyeri 20 işkolundan birinde faaliyette bulunur. Sendikaların örgütlenmesi de işkollarına göre oluyor. Bir sendika kurulu bulunduğu işkolu dışında faaliyette bulunamaz. Örneğin gıda işkolunda kurulan bir sendika metal işkolunda örgütlenemez.

Bu yazımızda; 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu(1) ile İşkolları Yönetmeliği (2) hükümlerine göre işyerlerinin girmiş olduğu işkollarının tespitinin nasıl yapıldığını ve yargı sürecini açıklamaya çalışalım.

I. İşkolu Tespitinin  Usul ve Esasları

A-İşkolları

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ve  İşkolları Yönetmeliği  hükümlerine göre 20 işkolu bulunmaktadır. İşkolları ekonomik faaliyetlerin sınıflandırılmasına ilişkin uluslararası norm ve standartlar göz önünde bulundurularak belirlenmektedir.  Buna göre oluşturulan işkolları aşağıda yer almaktadır:

1. Avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık

2.  Gıda sanayi

3.  Madencilik ve taş ocakları

4.  Petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç

5.  Dokuma, hazır giyim ve deri

6.  Ağaç ve kâğıt

7.  İletişim

8.  Basın, yayın ve gazetecilik

9.  Banka, finans ve sigorta

10. Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar

11.  Çimento, toprak ve cam

12.  Metal

13.  İnşaat

14.  Enerji

15.  Taşımacılık

16.  Gemi yapımı ve deniz taşımacılığı, ardiye ve antrepoculuk

17.  Sağlık ve sosyal hizmetler

18.  Konaklama ve eğlence işleri

19.  Savunma ve güvenlik

20.  Genel işler

B-İşkolu Tespiti            

İşkolları Yönetmeliğine göre İşveren, işveren sendikası veya işçi sendikasının başvurusu üzerine, bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti yapılır.

Bir işyerinin girdiği işkolu; Sosyal Güvenlik Kurumundan alınan işyeri tescil bilgileri, vergi levhası, ticaret sicil gazetesi kaydı, meslek kuruluşlarında bulunan bilgiler göz önünde bulundurularak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlığa verilen  bu görev Çalışma Genel Müdürlüğünce yerine getirilmektedir.

Çalışma Genel Müdürlüğü işkolu tespiti için ihtiyaç duyduğu bilgi ve belgeleri işverenden veya ilgili kurumlardan isteyebilir, ilgilileri toplantıya çağırabilir ve yerinde inceleme yapabilir. Mezkur Genel Müdürlük, inceleme sonucunda hazırlanan tespit raporunda yer alan değerlendirmeler doğrultusunda işyerinin hangi işkoluna girdiğini tespit eder. Tespit ile ilgili karar, Resmî Gazete’de yayımlanır.

C-İşkolu Tespitine Asıl İş Yardımcı İş Durumu

6356 sayılı Kanunun 6. Maddesi ve İşkolları Yönetmeliğinin 3.maddesine göre bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.  Bir işyerinde asıl iş asıl işveren, yardımcı işte  alt işverence yapılıyorsa  asıl iş ve yardımcı işin işkolu farklı olabilir. İşyerinin faaliyet alanı birden çok olduğu durumlarda işkolu tespitinde sorunlar olabilmektedir.

D-Yetki Sürecinde İşkolu Tespiti

Yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.

II-İşkolu Tespitine İtiraz Ve Yargı Süreci

A-İşkolu Tespit Kararına İtiraz

Tespit ile ilgili karar, Resmî Gazete’de yayımlanır. Bu tespite karşı işveren, işveren sendikası veya işçi sendikası, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesi gereğince kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Dava açılması durumunda itiraz dilekçesini 6 iş günü içerisinde dava açan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderir.

B-Yargı Süreci

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının  işkolu tespit kararına karşı açılan dava sonucunda 6356 sayılı Kanunu 5.maddesine göre  mahkeme iki ay içinde kararını verir. Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması halinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir.  Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması halinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.

---------------------------------------

1-07.11.2012 tarihli ve 28460 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır

2-19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

31.08.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.