Avrupa Birliği ve Türkiye Çocuk İşçi Çalıştırma Koşulları / Ahmet Metin Aysoy

 Çocukların çalışma hayatında istismarı dünya kamuoyunun hassas olduğu bir konu. Çocukların çalıştırılma koşulları ile ilgili mevzuatları ülkelerin çocukların korunmasına verdikleri değerin yazılı ölçütü. Bu açıdan, Avrupa Birliği’nin 94/33/EC sayılı direktifi ile ülkemiz iş mevzuatını ana hatlarıyla ortaya koymak, ülkemiz de çocuk işçilerin korunmasına yönelik düzenlemelerin yeterliliği hakkında fikir edinmemize yardımcı olacaktır.

Avrupa Birliği

15 yaşından küçük gençler veya halen ulusal yasal düzenlemelere göre tam gün zorunlu öğretime tabi olanlar çocuk olarak nitelendirilmekte. 15 yaşından aşağı veya mecburi okul döneminde olan çocukların prensip olarak çalıştırılmaları yasak. Ancak, kültür, sanat, spor ve reklam işlerinde en az 14 yaşında olan  çocukların resmi makamlardan önceden izin alınması koşuluyla istihdam edilebilmesi mümkün. Ayrıca en az 14 yaşında olan çocuklar staj amacıyla veya hafif işlerde çalıştırabilir. Çocukların güvenliklerini, sağlıklarını ve gelişimlerini riske sokan işlerde çalıştırılmaları yasak. Çocuklar okul döneminde okul saatleri dışında günde 2 saat ve  haftada 12 saat hafif işlerde, okul dönemi dışında günde 7 saat ve haftada 35 saati geçmeyecek şekilde hafif işlerde çalıştırılabilir. Çocukların gece saat 20 ile sabah 6 arası çalıştırılması yasak. Her 24 saatte en az 14 saat aralıksız istirahat verilmesi zorunlu. İşverenler çocukların sağlıklarını korumak ve iş güvenliğini sağlamak üzere bütün önlemleri almakla yükümlü. (Kaynak: ec.europa.eu-social 94/33/EC)

Yukarda ana hatlarını belirttiğimiz 94/33/EC direktif ekinde çocukların çalıştırılmalarının yasaklandığı işler ayrıntılı olarak belirtilmiştir.

Türkiye

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkındaki Yönetmelikte, çocuk işçi, 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilk öğretimini tamamlamış kişi olarak tanımlanmıştır.

4857 sayılı Kanununun 71. maddesine göre, on beş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, on dört yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocuklar; bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler. On dört yaşını doldurmamış çocuklar ise bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla çalıştırılabilirler.

Yukarda bahsedilen yönetmelik uyarınca, çocuk işçilerin günlük çalışma süreleri, yirmi dört saatlik zaman diliminde, kesintisiz on dört saat dinlenme süresi dikkate alınarak uygulanır. Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat ve haftada on saat olabilir. Okulun kapalı olduğu dönemlerde çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuz beş saatten fazla olamaz.  İşverenler çocuk işçilerin sağlık ve güvenliklerini tehlikeye sokabilecek herhangi bir riske karşı korunmalarını temin etmekle yükümlü. Söz konusu yönetmelikte 2013 yılında yapılan düzenlemeyle çocuk işçilerin çalıştırılmalarına izin verilen hafif işlerin ne olduğu tek tek yönetmelik ek 1’de sayılmış, ayrıca müsaade edilen işlerden olsa dahi çocuk işçilerin hangi işlerde çalıştırılmayacakları 5.maddede ayrıca tadat edilmiştir. Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik gereğince de, çocuk işçilerin 20.00-06.00 saatleri arasında çalıştırılması yasaklanmıştır.

Sonuç: Çocukların çalışma koşulları ile ilgili mevzuatımızın çocukların korunmasına yönelik oldukça özen gösteren düzenlemeleri içerdiği görülmektedir. Bu mevzuatın uygulanmasının denetimi önem taşımaktadır.

(Kaynak: Star Gazetesi | 05.04.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.