Sedat İşkara
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
sedatiskara@gmail.com

Muhasebe Mesleğinde Etik Standartlar ve Mesleki Güvenin İnşası: Teorik ve Pratik Bir Değerlendirme

ÖZET

Meslek etiği, bir mesleği icra edenlerin uyması gereken temel davranış kurallarıdır. Muhasebe mesleğinde etik ilkeler, finansal bilgilerin doğruluğunu ve güvenilirliğini sağlamanın yanı sıra kamu güvenini korumak adına kritik öneme sahiptir. Bu makalede, muhasebe meslek etiğinin teorik temelleri, etik dışı davranışlara iten faktörler, temel etik ilkeler ve literatürdeki güncel araştırmalar ışığında etik kuralların rolü incelenmiştir.

1. GİRİŞ

Toplumun muhasebe mesleğinden beklentileri oldukça yüksektir; zira muhasebe sadece bir kayıt sistemi değil, kamu güvenini temsil eden bir hizmet alanıdır. Meslek mensupları arasındaki etik ilkelere bağlılık ne kadar fazla ise, o mesleğe duyulan saygı ve güven de o oranda yükselmektedir. Muhasebe meslek mensuplarının etik ilkelere uyumu, sundukları finansal bilginin doğru ve güvenilir olmasını sağlamanın temel şartıdır. Bu çalışma, muhasebe mesleğinde etik kuralların önemini ve mesleki yozlaşmayı önlemedeki kritik rolünü detaylandırmayı amaçlamaktadır.

2. ETİK VE AHLAK KAVRAMLARININ TEORİK TEMELLERİ

Etik ve ahlak kavramları sıklıkla birbirinin yerine kullanılsa da felsefi açıdan farklı disiplinlerdir.

2.1. Kavramsal Ayrım

Ahlak, bir toplumda belirli tarihsel dönemlerde yaşamına girerek eylemlerine yön veren inanç, değer ve normlar bütünüdür. Etik ise bu değerlerin felsefi bir disiplin içinde sorgulanması, neyin iyi neyin kötü olduğunun ahlaksal yönden araştırılmasıdır. Bir başka deyişle etik, ahlak üretmez; ahlak üzerine konuşur ve onu analiz eder.

2.2. Tarihsel Gelişim ve Filozofların Yaklaşımları

Etiğin temelleri 2.500 yıl öncesine, Yunan filozoflarına dayanır:

• Sokrates: Doğru eylemin doğru bilgiden doğacağını savunmuştur. Ona göre erdem bilgeliktir.
• Platon: "İyi"yi ideal bir alana taşıyarak mutlaklaştırmıştır.
• Aristoteles: Etiği başlı başına bir felsefe alanı olarak değerlendiren ve sisteme oturtan ilk filozoftur.
• David Hume: Ahlakın temelinde aklın değil, duyguların yattığını savunmuştur.
• Immanuel Kant: Ahlakı akılsal temellere dayandırmış ve "ödev ahlakı" kavramını geliştirmiştir. Kant'a göre insan değeri, koşulsuz bir görev bilincinde yatar.

3. MUHASEBE MESLEK MENSUPLARINI ETİK DIŞI DAVRANIŞLARA İTEN NEDENLER

Meslek mensuplarının etik dışı davranmalarının temelinde, yaptıkları işin toplumsal etkilerini tam olarak kavrayamamaları yatmaktadır. Bu nedenler iki ana grupta toplanır:

3.1. Kişisel Nedenler

• Etik Ölçütlerin Farklı Yorumlanması: Eğitim, aile ve çevre faktörleri nedeniyle bireyler etik kuralları toplumun genelinden farklı algılayabilmektedir.
• Bencil Davranışlar (Benmerkezcilik): İş hayatında kendi veya işletme çıkarlarının toplum çıkarlarının önüne konulması etik sapmalara yol açar.
• Mesleki Bilgi Yetersizliği: Bilgi eksikliği iş tatminini azaltmakta ve hataların artmasına neden olmaktadır. Bu durum, zamanla etik olmayan uygulamaların kanıksanmasını beraberinde getirir.

3.2. Dışsal (Çevresel) Nedenler

• Rekabet Baskısı: Müşteri kazanma hırsı ve haksız rekabet, meslek mensuplarını etik sınırların dışına itebilir.
• Mesleki Ücret Sorunları: Sadece para kazanmanın ilke edinilmesi kaliteyi düşürür. Ayrıca belirlenen asgari ücret tarifesinin altında veya üstünde iş yapılması etik ihlalidir.
• Müşteri ve İşletme Baskısı: İşletmelerin etik anlayışının esnek olması, meslek mensubunu yanlış belge düzenleme veya vergi kaçırma gibi taleplerle karşı karşıya bırakabilir.
• Yasaların ve Geleneklerin Etkisi: Yasaların yetersiz kaldığı alanlarda toplumun ahlaki değerleri devreye girer. Etik dışı davranışlara karşı caydırıcı yaptırımların olmaması, bu davranışların yaygınlaşmasına neden olur.

4. MUHASEBE MESLEK ETİĞİNİN TEMEL İLKELERİ VE KURALLARI

Muhasebe meslek etiği; yasalara uygun hizmetin yanında dürüstlük, tarafsızlık ve bağımsızlık gibi ilkeleri kapsar.

4.1. Temel İlkeler

• Dürüstlük: Meslek mensubu tüm ilişkilerinde doğru sözlü ve güvenilir olmalı, sorumluluk duygusuyla hareket etmelidir.
• Tarafsızlık ve Bağımsızlık: Karar verme sürecinde ön yargılardan, çıkar çatışmalarından ve üçüncü kişilerin baskılarından uzak durulmalıdır.
• Mesleki Yeterlilik ve Özen: Meslek mensubu, sürekli değişen mevzuatı takip ederek mesleki bilgisini güncel tutmak ve titiz davranmak zorundadır.
• Sır Saklama ve Gizlilik: Hizmet sırasında elde edilen bilgiler, yasal bir zorunluluk olmadıkça asla paylaşılmamalıdır.

4.2. Etik İkilem Kavramı

Etik ikilem, bireyin etik açıdan geçerliliği olan ve birbirleriyle çatışan iki durum arasında kalmasıdır. Örneğin; bir müşterinin vergi beyanını değiştirmesini istemesi durumunda, muhasebeci müşteriyi kaybetmek ile kurallara uymak arasında bir çatışma yaşar. Bu noktada doğru karar, kamu yararını ve uzun vadeli mesleki itibarı seçmektir.

5. LİTERATÜRDEKİ ARAŞTIRMALAR VE BULGULAR

Dünya ve Türkiye genelinde yapılan araştırmalar, meslek etiğinin durumunu somut verilerle ortaya koymaktadır:

• Topsak (2009) Araştırması: Meslek mensuplarının %66'sı muhasebe hilelerine karşı önlemlerin yetersiz olduğunu düşünmektedir. Bu durum denetim alanındaki eksikliklere işaret eder.
• Şahin-Dağlı (2013) Araştırması: Meslek mensuplarının dürüstlük ve tarafsızlık gibi ilkelere teoride değer verdiği ancak gelir düzeyleri düşükse veya müşteri kaybetme korkusu yaşıyorlarsa etik dışı davranışlara yönelebildikleri saptanmıştır.
• Loeb (1971-1988) Çalışmaları: Büyük firmalardaki muhasebecilerin, küçük firmalara göre etik dışı davranışlar konusunda daha ağır sorumluluklar hissettiğini ve cezaların bu yapılarda daha caydırıcı olduğunu göstermiştir.
• Ponemon ve Glazer (1990): Muhasebe öğrencilerinin ve mezunlarının etik yargı seviyelerinin, eğitim sürecine bağlı olarak değişim gösterdiğini ancak sosyal bilimler öğrencilerine göre daha düşük çıkabildiğini vurgulamıştır.

6. MESLEKİ YOZLAŞMA VE ETİK KURALLARIN ROLÜ

Mesleki yozlaşma; bireysel tükenmişlik, özgüven kaybı ve iş kalitesine önem verilmemesi gibi sonuçlar doğurur. Etik kuralların yazılı hale getirilmesi şu rolleri üstlenir:

1. Güven İnşası: Yazılı kurallar, meslek mensupları arasında ve toplum nezdinde güveni artırır.
2. Oto-Kontrol: Dış müdahaleleri en aza indirerek mesleğin kendi kendini denetlemesini sağlar.
3. Haksız Rekabetin Önlenmesi: Etik kodlar, haksız rekabetten doğacak mesleki zararları engeller.

7. SONUÇ VE ÖNERİLER

Muhasebe meslek etiği, sadece teknik kurallar bütünü değil, aynı zamanda toplumsal barışın ve ekonomik istikrarın teminatıdır. Yapılan değerlendirmeler ışığında şu öneriler sunulabilir:

• Eğitimin Güçlendirilmesi: Etik eğitimi üniversite müfredatlarına dahil edilmeli ve gerçek hayat vaka analizleriyle desteklenmelidir.
• Bağımsız Denetimin Yaygınlaşması: Hataların ve hilelerin tespiti için bağımsız denetimin yasal sınırları genişletilmelidir.
• Caydırıcı Yaptırımlar: Etik ihlallerde bulunanlara yönelik disiplin süreçleri ödün vermeden işletilmeli; dürüst davrananlar ise teşvik edilmelidir.
• Meslek Odalarının Etkinliği: TÜRMOB ve yerel odalar, meslek mensuplarına etik ikilemler karşısında rehberlik edecek danışma mekanizmaları kurmalıdır.

Muhasebe mesleği, etik değerlerle donatılmış mensupları sayesinde "güven mesleği" olma özelliğini sürdürebilecektir.

KAYNAKÇA

24557 Sayılı Resmi Gazete, “Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Meslek Ahlak Kuralları İle İlgili Mecburi Meslek Kararı” http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2001/10/20011018.htm

Akdoğan, H. (2003). “Muhasebe Meslek Etiğinin Kamunun Aydınlatılmasındaki Önemine Meslek Mensuplarının Yaklaşımları” Doktora Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.

Akenbor, Cletus O. and Onuoha, TE. (2013), “Ethical Concept and Professional Judgment in Corporate Financial Reporting: Empirical Evidence from Nigeria” International Journal of Business and Economic Development, 1 (3): 46-59.

Alagöz, H. (2014). “Muhasebe Etiği ve Bir Uygulama” Yüksek Lisans Tezi, T.C. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.

Albez, A. ve Yıldırım, S. (2005). “Erzurum’da Muhasebecilerin Meslek Etiği Tutumları” EKEV Akademi Dergisi, 23: 343-360.

Armstrong MB. (1987). “Moral Development and Accounting Education” Journal of Accounting Education, 5  (1): 27-43.

Ayboğa, H. (2001). “Ülkemizde Muhasebe Mesleği ve Meslek Etiği Ahlakı” Ege Akademik Bakış, 2: 28-44.

Aydın, E. ve Ersoy, N. (1995). “Tıp Etiği İlkeleri” Tıbbi Etik Dergisi, 2 (3): 48-52.

Aymankuy, Y. ve Sarıoğlan, M. (2005). “Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslek Etiğine Yaklaşımları ve Balıkesir İl Merkezinde Bir Uygulama” Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (14): 23-45.

Bayırlı, R. (2006). “Yaratıcı Muhasebe, Etik, Firma Değeri ve Örnek Bir Uygulama” Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Bayrak, S. (2001). İş Ahlakı ve Sosyal Sorumluluk, İstanbul: Beta Yayınları.

Beest, Ferdy Van (2009), “Ruled- Based and Principle-Based Accounting Standards and Earning Management” Nijmegen Center for Economics, 1-32.

Blanthorne, CB., Kovar, SE. and Fisher, DG. (2007). “Accounting Educators Opinions about Ethics in the Curriculum: An Extensive View” Issues in Accounting Education, 22 (3): 355-390.

Bridge, B. (2004). Etik Değerler Eğitimi, İstanbul: Beyaz Yayınları.

Civelek, MA. Ve Durukan, B. (1998). “Günümüz Koşullarında Muhasebe Mesleği ve Meslek Ahlakı” Muhasebe Denetiminde Yetkiler, Sorumluluklar ve Meslek Ahlakı, Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu, Antalya: İSMMMO Yayınları.

Çiçek, H., Canbaz, S. ve Keskin, A. (2013). “Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslek Etiğine Bakış Açıları: Kırklareli İlinde Bir Araştırma” Tekirdağ SMMO Odası Sosyal Bilimler Dergisi, 2: 1-9.

Çiftçi, Y. ve Çiftçi, B. (2003). “Muhasebe Mesleğinde Meslek Etiği: Türkiye’deki Düzenlemeler ve Uluslararası Düzenlemelerle Karşılaştırılması” Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi,10: 79-96.

Çubukçu, S. (2012). “Uluslararası Muhasebe Eğitimi Standartları Komitesi Düzenlemeleri Çerçevesinde Etik Eğitimine İlişkin Durum Analizi” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (1): 103-116.

Çukacı, Y. (2006). “Kamuyu Aydınlatmada Muhasebe Meslek Elemanlarının Etik Anlayışı ve İzmir’de Bir Uygulama” Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (1): 89-111.

Daştan, A. (2009). “Etik Eğitiminin Muhasebe Eğitimindeki Yeri ve Önemi: Türkiye Değerlendirmesi” Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 16 (1): 281-311.

Daştan, A., Bayraktar, Y. ve Bellikli, U. (2015). “Muhasebe Mesleğinde Etik İkilem ve Etik Karar Alma Konularında Farkındalık Oluşturma: Trabzon İlinde Bir Araştırma” Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29 (1). 63-82.

Dedeoğlu, G. (2004). Etik Düşünce ve Postmodernizm, İstanbul: Telos Yayıncılık.

Demiralp, Y. (2014). “Muhasebe Sektöründe Strateji ve İş Etiğinin Rolü: Adıyaman İlinde Bulunan Muhasebe Bürolarında Uygulanması” Yüksek Lisans Tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Duchac, Jonathan (2004), “The Dilemma of Bright-Line Accounting Rules and Professional Judgment” International Journal of Disclosure and Governance, 1 (4): 324-338.

Elebute, K. (1998). “Code of Ethics and Regulation” Annual Accountant Conference of ICAN, ABUJA.

Eren, E. (2002). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikaları, İstanbul: Beta Basım Yayım.

Ergun, T. (2004). Kamu Yönetimi Kurum/Siyasa/Uygulama, Ankara: TODAİE Yayınları.

Ergün, H. ve Gül, H. (2005). “Muhasebe Meslek Etik Kuralları ve Bu Kuralların Meslek Mensuplarınca Algılanışı” Muhasebe ve Finansman Dergisi, 25: 144-154.

Fleming, DM., Romanus, RN. and Lightner, SM. (2009). “The Effect of Professional Context on Accounting Students’ Moral Reasoning” Issues in Accounting Education, 24 (1): 13-30.

Garaudy, R. (1965). Sosyalizm ve Ahlak, (Çev. S. Hilav), İstanbul: Süreç Yayınları.

Gökgöz, A. (2012). “Küresel Finansal Krizin Muhasebe Temelli Nedenleri bağlamında Kurumsal Yönetim ve Muhasebe Meslek Etiğinin Önemi” Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 26 (3-4): 313-389.

Gül, H (2006). “Etik Dışı Davranışlar ve Ussallaştırılması: Devlet Hastanelerinde Bir Uygulama” Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi, 10: 65-79.

Güney, T. (2013). “Yozlaşmanın Sosyal ve Kültürel Etkileri: Bir Literatür İncelemesi” Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İİBF Dergisi, 1: 15-25.

Güngören, M. Orhan, F. ve Kurutkan, N. (2013). “Mikro rekabetçilikte Yeni Yaklaşımlar” Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 18 (1): 221-241.

Güredin, E. (1997). “Denetçinin Meslek Ahlakı, Standartlar ve Uygulamadan Örnekler” III. Türkiye Muhasebe Denetim Sempozyumu Bildiri Kitabı, Ankara: İSMMMO Yayınları.

Haynes, F. (2002). Eğitimde Etik, (Çev. SK. Akbaş). İstanbul: Ayrıntı Yayıncılık.

İşgüden, B. ve Çabuk, A. (2006). “Meslek Etiği ve Meslek Etiğinin Meslek Yaşamı Üzerindeki Etkileri” Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (16): 357-372.

Karabınar, S. ve Çevik, Z. (2014). “Türkiye’deki Zorunlu Muhasebe Meslek Kurallarının Ahlak Yaklaşımları Açısından İncelenmesi” Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 16 (2): 29-44.

Karacan, S. (2014). Etik Kavramı ve Muhasebe Meslek Etiği, Kocaeli: Umuttepe Yayınları.

Karaman, ES. (2015). “Muhasebe Meslek Etiği ve Muhasebe Meslek Mensuplarının Etik Kurallara Bakışı: Balıkesir İli Örneği” Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Karcher, JN. (1996). “Auditors Ability to Discern the Presence of Ethical Problems” Journal of Business Ethics, 15 (10): 1033-1050.

Kaya, M. (2014). “Kurumsal Yönetim İlkelerinin Muhasebe Mesleki Etik Kuralları Açısından Değerlendirilmesi” Yüksek Lisans Tezi, T.C. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Kaya, N. ve Yanık, R. (2011). “Muhasebe Meslek Ahlakı, Etik ve Müşteri Tatmini İlişkisi” EKEV Akademi Dergisi, 15 (49): 293-306.

Keskin, S. (2014). “Muhasebe Hata ve Hileleri Karşısında Etik Tutumlar: Meslek Mensupları Üzerine Bir Araştırma” Yüksek Lisans Tezi, Isparta: T.C. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.

Kılavuz, R. (2003). Kamu Yönetiminde Etik ve Bir Sorun Alanı Olarak Yozlaşma, Ankara: Seçkin Kitabevi.

Kılıç, H. (2002). “Denetim Uygulamalarında Bağımsızlık ve Etik” Muhasebe, Vergi ve Denetimde Yeni Yaklaşımlar, 17. Türkiye Muhasebe Kongresi, İstanbul: TÜRMOB Yayınları.

Kiracı, M. ve Elitaş, C. (2009). “Muhasebe Eğitiminde Etik: Muhasebe Öğretim Üyelerinin Bakışları ve Yaklaşımları Üzerine Bir Araştırma” XXVIII. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı, (Ed. Taner, T. ve Öncü, S.), ss.63-89.

Kirik, Z. (2007). “Muhasebe Hata ve Hileleri ile Muhasebe Mesleğinde Etik: Afyonkarahisar’da Muhasebeciler Üzerine Bir Araştırma” Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Koç, V. (2010). “Muhasebe Meslek Etiği ve Meslek Mensuplarının Mükellefin Vergi Uyumu Üzerindeki Etkileri: Manisa İli Örneği” Yüksek Lisans Tezi, Manisa: Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Koç, V. (2010). “Muhasebe Meslek Etiği ve Meslek Mensuplarının Mükellefin Vergi Uyumu Üzerindeki Etkileri: Manisa İli Örneği” Yüksek Lisans Tezi, Manisa: T.C. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı.

Koçberber, S. (2008). “Dünyada ve Türkiye’de Denetim Etiği” Sayıştay Dergisi, 68: 65-89.

Kolçak, M. (2012). Meslek Etiği, Ankara: Murathan Yayınevi.

Kuçuradi, I. (2003). “Etik ve Etikler” Türkiye Mühendislik Haberleri, 423: 7-9.

Kultuk-Angay, F. ve Ersoy, A. (2011). “Muhasebe Meslek Üyelerinin Etik Yargı Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma” Ege Akademik Bakış, 11 (3): 425-438.

Kutlu, HA. (2008). “Muhasebe Meslek Mensupları ve Çalışanlarının Etik İkilemleri: Kars ve Erzurum İllerinde Bir Araştırma” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, 63 (2): 144-170.

Kutlu, HA. (2011). Muhasebe Meslek Ahlakı, İstanbul: Nobel Yayıncılık.

Kutluk, FA. Ve Ersoy, A. (2011). “Muhasebe Meslek Üyelerinin Etik Yargı Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma” Ege Akademik Bakış, 11 (3): 425-438.

Küçükoğlu, MT. (2012). “Etik Değerler ve Etiğin Kurumsallaşması” Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 4 (1): 177-185.

Langenderfer, HQ. ve Rockness, JW. (1989). “Integrating Ethics into the Accounting Curriculum: Issues, Problems and Solutions” Issues in Accounting Education, Vol. 4 (1): 58- 69.

Loeb, S.E., “Survey of Ethical Behavior in the Accounting Profession” Journal of Accounting Research, 9: 287-306.

Loeb, SE. (1988). “Teaching Students Accounting Ethics: Some Crucial Issues” Issues in Accounting Education, 3 (2): 316-329.

MacIntyre, A. (2001). Ethik’in Kısa Tarihi: Homerik Çağdan Yirminci Yüzyıla, (Çev. H. Ünler), İstanbul: Paradigma Yayınları.

Madsen, P. and Safritzi, J. M. (1999), Essential of Business Ethics, New York: Penguin Books.

McNair F. ve Milam EE. (1993). “Ethics in Accounting Education: What is Really Being Done” Journal of Business Ethics, 12 (10): 797-809.

MEGEP, (2016). Mesleki Gelişim: Meslek Ahlakı ve Ahilik, Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.

Mintz, SM. (2011), “Ethics, Professional Judgment and Priciple- Based Decision Making under IFRS” The CPA Journal, January, 68-72.

Nolan, R. (2013), “It is All About Judgment” Accountancy Ireland, 45 (5): 6-8.

Okay, S. (2011). “Muhasebe Hata ve Hilelerinin Meslek Etiği Açısından İrdelenmesi” Yüksek Lisans Tezi, Karaman: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.

Okay, S. “Muhasebe Hata ve Hilelerinin Meslek Etiği Açısından İrdelenmesi” Yüksek Lisans Tezi, Karaman: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Örnek-Büken, N. ve Büken, E. (2002). “Nedir Şu Tıp Etiği Dedikleri?” Sted, 11 (1): 17-20.

Özbek, O. (2003). “Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Mesleki Etik İlkeleri ve Bu İlkelere Uyma Düzeyleri” Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Özgener, Ş. (2009). İş Ahlakının Temelleri: Yönetsel Bir Yaklaşım, Ankara: Nobel Yayıncılık.

Özkaya, İN. (2007). “Muhasebe Etiği ve Bir Uygulama” Yüksek Lisans Tezi, T.C. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı.

Özkaya, İN. (2008). “Muhasebe Etiği ve Bir Uygulama” Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Özlem, D. (2010). Etik Ahlak Felsefesi, İstanbul: Say Yayınları.

Öztürk-Başpınar, N. ve Çakıroğlu, D. (2011). Meslek Etiği, İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.

Özyürek, H. (2012). “Muhasebe Meslek Mensuplarında Etik: Ankara’da Muhasebeciler Üzerine Bir Araştırma” Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 4 (1): 125-137.

Pehlivan-Aydın, İ. (2001) Yönetsel, Mesleki ve Örgütsel Etik, Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Pieper, A. (2012). Etiğe Giriş, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Sabuncuoğlu, Z. (2011). İşletme Etiği, İstanbul: Beta Yayıncılık.

Sakarya, Ş. ve Kara, S. (2010). “Türkiye’de Muhasebe Meslek Etiğine Yönelik Düzenlemeler ve Meslek Mensupları Tarafından Algılanması Üzerine Bir Alan Araştırması” KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12 (18): 57-72.

Sarı, C. (2013). “Meslek Etiği ve Türkiye’de Yargının Etik Yapılanması” Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak: T.C. Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.

Saylı, H. Ağca, V. Kızıldağ, V. ve Uğurlu, Y. (2009), “Etik, Kurumsal İtibar ve Kurumsal Performans İlişkisini Belirlemeye Yönelik İlk 500 İşletmede Yapılmış Bir Araştırma” Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 14 (2): 171-180.

Schaub, MK. “An Empirical Examination of the Determinants of Auditors Ethical Sensitivity, Dissertation, Faculty of Texas.

Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu, RG Tarihi: 13.06.1989, RG Sayısı: 20194 http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.3568.pdf

Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, RG Tarihi: 22.05.2015, RG Sayısı: 29363 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/05/20150522-6.htm

Serbest Muhasebeciler, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirlerin Mesleki Faaliyetlerinde Uyacakları Etik İlkeler Hakkında Yönetmelik, RG Tarihi: 19.10.2007, RG Sayısı: 26675 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/10/20071019-8.htm

Sevilengül, O. (2007). Genel Muhasebe, Ankara: Gazi Yayınları.

Solaş, Çiğdem (2006), “Muhasebe Mesleğinde Mesleki Yargı” Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 8 (4), 1-15.

Soylu, Y. (2010). “Muhasebe Meslek Mensuplarının Eğitim Düzeylerinin Meslek Etiğinin Algılanması Üzerindeki Etkisi” Yüksek Lisans Tezi, Konya: T.C. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.

Sökmen, A. ve Tarakçıoğlu, S. (2013). Mesleki Etik, Ankara: Detay Yayıncılık.

Sözbilir, N. (2000). Türkiye’de Muhasebe Uygulamalarında Etiksel Boyutlar, Afyon: Kocatepe Üniversitesi Yayınları.

Stanga, KG. ve Turpen, RA. (1991). “Ethical Judgements on Selected Accounting Issues: An Empirical Study” Journal of Business Ethics, Vol. 10 (1): 739-747.

Şahin-Dağlı, S. (2013). “Muhasebe Meslek Etiği ve Meslek Mensuplarının Etik Hakkındaki Görüşleri Üzerine Isparta İlinde Bir Uygulama” Yüksek Lisans Tezi, Isparta: T.C. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.

Şener, R. (2007). “Muhasebe Meslek Mensubu Olmak İsteyenlerin Etik Değer Anlayışlarının Belirlenmesi ve Muğla Üniversitesi Uygulaması” Yüksek Lisans Tezi, Muğla: Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Tataroğlu, M. (2006). “Kamu Yönetiminde Etik Açıdan İstifa” Amme İdaresi Dergisi, 39 (1): 39-59.

TDK, http://www.tdk.gov.tr/

Tilley, Charles (2011), “Accountants must be Allowed to Use Judgment” Financial Management, November, 65.

Topsak, F. (2009). “Muhasebe Meslek Mensuplarının Hata, Hile ve Meslek Etiği Konularındaki Tutumları Üzerine Bir Araştırma: Ankara ve Balıkesir Örneği” Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Topsak, F. (2009). “Muhasebe Meslek Mensuplarının Hata, Hile ve Meslek Etiği Konularındaki Tutumları Üzerine Bir Araştırma: Ankara ve Balıkesir Örneği” Yüksek Lisans Tezi, Ankara: T.C. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.

Türk, Z. (2004). Muhasebe Meslek Ahlakı, Adana: Nobel Yayıncılık.

TÜRMOB. (2010). Profesyonel Muhasebeciler İçin Etik Kurallar El Kitabı, Ankara: TÜRMOB Yayınları.

Uçma, T. (2007). “Muhasebe Meslek Mensubu Olmak İsteyenlerin Etik Değer Anlayışlarının Belirlenmesi ve Muğla Üniversitesi Uygulaması” Yüksek Lisans Tezi, Muğla: Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

 Uçma, T. (2007). “Muhasebe Meslek Mensubu Olmak İsteyenlerin Etik Değer Anlayışlarının Belirlenmesi ve Muğla Üniversitesi Uygulaması” Yüksek Lisans Tezi, Muğla: T.C. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.

Ural, T. (2003). İşletme ve Pazarlama Etiği, Ankara: Detay Yayıncılık.

Uyar, S. (2005). “Muhasebe Mesleğinde Etikle İlgili Düzenlemeler” http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/suleyman/001/ (13.11.2016).

Ünsal, A. (2009). “Muhasebe Etik Eğitim Sistem Bileşenlerinde Sürekli Etkin Eğitim” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22: 409-422.

Yalçın, S. (2011). “Muhasebe Meslek Mensupları ve İşletmelerin Etik Konusunda Tutumları: Türkiye Araştırması” Muhasebe ve Finansman Dergisi, 52: 47-66.

Yazıcı, M. (1998). Muhasebe Tümlemleri ve Örgütlenmesi, İstanbul: Yaylım Matbaası.

Yıldırım, G. ve Kadıoğlu, S. (2007). “Etik ve Tıp Etiği Temel Kavramları” Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 29 (2): 7-12.

Yılmaz, R. ve Kaya, M. (2014). “Kurumsal Yönetim İlkelerinin Muhasebe Etik Kuralları İle İlişkisi” İşletme Bilimi Dergisi, 2 (1): 17-35.

Yürütücü, A. ve Gürbüz, H. (2001). “Hekimlerin Ahlaki Değerleri ile Meslek Etiğinin İstatiksel Olarak İncelenmesi” Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 6 (1): 157-172.

Zeytin, M. (2007). “Bağımsız Muhasebe Meslek Mensuplarını Hata ve Etik Dışı Davranışlara Yönlendiren Faktörler” Yüksek Lisans Tezi, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

30.12.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.