Muzaffer Emekci
Yeminli Mali Müşavir
E. Vergi Başmüfettişi
Sorumlu Denetçi
muzafferemekci@gmail.com

KGK 01/08/2025 Tarihli Kurul Kararları ve İklim Kanunu

7552 Sayılı İklim Kanunu'nun getirdiği yeni ekonomik yapı, denetim ve raporlama disiplinleri için de yeni bir dönemin başlangıcını işaret etmektedir. KGK'nın bu süreçteki rolü, bu yeni düzenin gerektirdiği etik çerçeveyi ve raporlama altyapısını sağlamaktır.

Aşağıda, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından, 10/08/2025 tarihli Resmî Gazetede, 01/08/2025 tarihli 4 adet Kurul Kararı özetlenmiş, kararların İklim Kanunu çerçevesinde analizi yapılmıştır.

1- Vergi Planlaması ve İlgili Hizmetlere İlişkin Etik Kurallar

KGK, 01/08/2025 tarihli ve 34546 sayılı Kurul Kararıyla denetçilerin vergi planlaması hizmetleri sunarken uyması gereken yeni etik kuralları yürürlüğe koymuştur. Uluslararası Etik Standartları Kurulu (IESBA) tarafından yayımlanan küresel standartlarla uyumu amaçlayan bu düzenleme, denetçilerin uzmanlıklarını kullanırken kamu yararını önceliklendirmelerini sağlamayı hedefler.

Vergi planlaması hizmetleri, bir müşterinin işlerinin vergi açısından etkin bir şekilde yapılandırılmasına yönelik danışmanlık hizmetleri olarak tanımlanabilir; yatırım, miras planlaması, uluslararası faaliyetlerin veya sermaye dağıtım stratejilerinin yapılandırılması gibi geniş bir yelpazeyi kapsar. Ancak, vergi beyannamelerinin hazırlanması gibi rutin "vergi uyumu" faaliyetleri bu kapsamın dışındadır. Kurallar, denetçinin kendisinin geliştirmediği, üçüncü bir tarafça oluşturulmuş bir plan hakkında tavsiye verdiği "ilgili hizmetler" için de geçerlidir.

Bir denetçinin vergi planlaması düzenlemesi önermesinin veya bu konuda tavsiyede bulunmasının temel koşulu, söz konusu düzenlemenin mevzuatta "güvenilir bir dayanağının" bulunmasıdır. Bu, sadece yasanın lafzına uygunluktan öte, düzenlemenin ekonomik amacını, maddi özünü ve yasa koyucunun niyetini dikkate alan kapsamlı bir mesleki muhakeme gerektirir. Denetçi bu değerlendirmeyi yaparken; ilgili mevzuatı, mahkeme kararlarını, yerleşik idari uygulamaları ve düzenlemenin gerçek ticari amacını analiz etmelidir.  

Güvenilir bir dayanak tesbit edilse dahi, denetçi bir adım daha ileri giderek, önerilen düzenlemenin paydaşlar (kamuoyu, yatırımcılar vb.) nezdinde oluşabilecek itibari, ticari ve daha geniş ekonomik sonuçları da değerlendirmekle yükümlüdür. Bu değerlendirme sonucunda olumsuz bir kanıya varırsa, denetçi bu düzenlemeyi önermemeli ve gerekçesini müşteriye açıklamalıdır.

Denetçinin, vergi planlaması hizmeti sürecinde yaptığı tüm analizleri, ulaştığı sonuçları, müşteriyle yaptığı görüşmeleri ve varsa yaşanan anlaşmazlıkları zamanında ve eksiksiz olarak belgelendirmesi gereklidir.

Karar, 10 Ağustos 2025 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir ve Türkiye'de faaliyet gösteren tüm denetçiler için bağlayıcıdır.

2- TFRS 19: Koşulları Sağlayan Bağlı Ortaklıklar İçin Yeni Açıklama Standardı

KGK, 34549 sayılı Kurul Kararı ile "TFRS 19 Kamuya Hesap Verme Sorumluluğu Bulunmayan Bağlı Ortaklıklar: Açıklamalar" standardını yayımlamıştır. Bu standardın temel amacı, belirli koşulları sağlayan bağlı ortaklıkların, diğer Türkiye Finansal Raporlama Standartlarında (TFRS) yer alan kapsamlı açıklama yükümlülükleri yerine, bu standartta belirtilen daha sadeleştirilmiş açıklama hükümlerini uygulamasına izin vermektir.

TFRS 19, bir muhasebeleştirme veya ölçme standardı değildir; tamamen bir açıklama standardıdır. Standardı uygulayan bir işletme, diğer TFRS'lerin muhasebeleştirme ve ölçme hükümlerini eksiksiz uygulamaya devam ederken, yalnızca dipnot açıklamaları açısından TFRS 19'un getirdiği kolaylıklardan faydalanır.

TFRS 19'un uygulanması isteğe bağlı ise de bir işletmenin bu standardı uygulayabilmesi için raporlama dönemi sonunda aşağıdaki üç koşulun tamamını sağlaması zorunludur:  

1. Bağlı Ortaklık Olma: İşletme, TFRS 10 Konsolide Finansal Tablolar standardında tanımlandığı şekliyle bir bağlı ortaklık olmalıdır.
2. Kamuya Hesap Verme Sorumluluğu Bulunmama: İşletmenin kamuya hesap verme sorumluluğu olmamalıdır. Bu, borçlanma veya özkaynak araçları kamuya açık bir piyasada işlem görmeyen ve temel faaliyeti geniş bir kitle için emanetçi sıfatıyla varlık bulundurmak (banka, sigorta şirketi, yatırım fonu vb. gibi) olmayan işletmeleri ifade eder.  
3. Konsolide Finansal Tablo Hazırlayan Ana Ortaklık: İşletmenin, kamunun kullanımına açık ve TFRS'lere uygun konsolide finansal tablo hazırlayan bir nihai veya ara kademe ana ortaklığı bulunmalıdır.

Yürürlük Tarihi: TFRS 19, 1 Ocak 2027 veya sonrasında başlayan yıllık raporlama dönemlerinde zorunlu olarak uygulanacaktır.  

Erken Uygulama: Standardın erken uygulanmasına izin verilmektedir ve bu durumun dipnotlarda belirtilmesi gerekir.  

Diğer Standartlarla Etkileşim: Standart, gelecekte yürürlüğe girecek TFRS 18 Finansal Tablolarda Sunum ve Açıklama gibi yeni standartlarla uyumlu çalışacak şekilde tasarlanmıştır.

TFRS 19, uygunluk koşullarını sağlayan bağlı ortaklıklar için maliyet-fayda dengesini gözeten, raporlama yükünü azaltan pragmatik bir standarttır. Muhasebeleştirme ve ölçme ilkelerini değiştirmeksizin, yalnızca açıklama yükümlülüklerini sadeleştirerek işletmelere önemli bir verimlilik artışı sağlama potansiyeli sunmaktadır. Standardın doğru bir şekilde uygulanması, uygunluk kriterlerinin dikkatli değerlendirilmesine ve geçiş hükümlerinin doğru anlaşılmasına bağlıdır.

3- TFRS 9 ve TFRS 7 Standartlarındaki Değişiklikler

KGK 34565 sayılı Kurul Kararı ile Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS) 9 "Finansal Araçlar" ve TFRS 7 "Finansal Araçlar: Açıklamalar" standartlarında yaptığı değişikliklerle, finansal varlıkların sınıflandırılması ve finansal yükümlülüklerin finansal tablo dışı bırakılması konularında düzenlemeler yapmıştır.

Standardın en önemli güncellemesi, bir finansal varlığın "sadece anapara ve anapara bakiyesine ilişkin faiz ödemeleri" (SPPI) kriterini karşılayıp karşılamadığının değerlendirilmesine yönelik yeni bir çerçeve getirmesidir. Bu kriter, bir varlığın itfa edilmiş maliyetle ölçülüp ölçülemeyeceğini belirler.

Ayrıca, belirli koşullar altında, dönem sonuna yakın başlatılan elektronik ödemelerin, ödeme karşı tarafın hesabına geçmeden önce yapılmış sayılmasına ve ilgili yükümlülüğün finansal tablo dışı bırakılmasına olanak tanıyan pratik bir kolaylık getirilmiştir.

TFRS 9'daki sınıflandırma değişikliklerine paralel olarak, TFRS 7'ye yeni açıklama yükümlülükleri eklenmiştir. Bu yükümlülükler, finansal tablo kullanıcılarının, temel borç verme riskleriyle doğrudan ilgili olmayan şarta bağlı nakit akışı hükümlerinin etkisini anlamalarını amaçlamaktadır.

KGK tarafından yapılan bu düzenlemeler, özellikle ESG bağlantılı krediler gibi yenilikçi finansal ürünlerin muhasebeleştirilmesine yönelik önemli bir güncelleme sunmaktadır. Getirilen "önemli ölçüde farklı olmama" testi, finansal varlıkların sınıflandırılmasında yeni bir değerlendirme katmanı eklerken, TFRS 7'deki yeni açıklama yükümlülükleri bu araçlarla ilgili şeffaflığı artırmayı hedeflemektedir.

Zorunlu Yürürlük Tarihi: Değişiklikler, 1 Ocak 2026 veya sonrasında başlayan yıllık hesap dönemlerinde zorunlu olarak uygulanacaktır.  

Erken Uygulama: İşletmelerin zorunlu tarihten önce uygulamaya geçmesine izin verilmektedir.

Geçiş Yöntemi: Değişiklikler kural olarak geriye dönük uygulanır. Ancak işletmelerin önceki dönem finansal tablolarını yeniden düzenlemesi zorunlu değildir.

4- Doğaya Bağlı Elektriğe Dayanan Sözleşmelere İlişkin TFRS 9 ve TFRS 7 Değişiklikleri

KGK 34566 sayılı Kurul Kararı ile "Doğaya Bağlı Elektriğe Dayanan Sözleşmeler" konusunda Türkiye Finansal Raporlama Standartları'nda (TFRS) değişiklikler yapmıştır. Uluslararası standartlarla uyumu hedefleyen bu düzenleme, yenilenebilir enerji (güneş, rüzgâr vb.) alım sözleşmelerinin muhasebeleştirilmesinde karşılaşılan pratik sorunları çözmeyi amaçlamaktadır.

Yenilenebilir enerji alım sözleşmelerinin (PPA - Enerji Satın Alma Anlaşması) ekonomik gerçekliğini yansıtmakta yetersiz kaldığı, ve sözkonusu muhasebe engellerinin, şirketleri ekonomik olarak mantıklı olan PPA yatırımlarından caydırabildiği düşüncesiyle yeni düzenleme, muhasebe kurallarını şirketlerin risk yönetimi stratejileriyle uyumlu hale getirmek için, “Öz Kullanım" İstisnasının Genişletilmesi, Korunma Muhasebesi Kolaylığı, Artırılmış Şeffaflık Yükümlülüğü şeklinde üç temel çözüm sunmaktadır.

Bu düzenlemenin amacı, muhasebe kurallarını ekonomik gerçeklikle uyumlu hale getirerek şirketlerin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasını kolaylaştırmak ve Türkiye'nin enerji dönüşümünü desteklemektir.

1 Ocak 2026'dan itibaren zorunlu olup, erken uygulamaya izin verilmektedir.

5- İklim Kanunu Çerçevesinde Kararların Analizi

KGK tarafından yayımlanan "Bağımsız Denetçiler İçin Etik Kurallar", denetçinin sorumluluğunun yalnızca müşterisinin ihtiyaçlarını karşılamak olmadığını, aynı zamanda "kamu yararı" doğrultusunda hareket etme zorunluluğu olduğunu açıkça belirtmektedir. İklim Kanunu ile birlikte iklim değişikliğiyle mücadelenin bir kamu refahı meselesi olarak tanımlanması, denetçinin bu sorumluluğunu daha da önemli hale getirmektedir.

İklim Kanunu'nun getirdiği ETS gibi yeni maliyetler ve yeşil teşvikler gibi yeni fırsatlar, şirketler için karmaşık finansal planlama alanları oluşturmaktadır. Bu noktada denetçiler, "dürüstlük, tarafsızlık, mesleki yeterlilik ve özen, sır saklama ve mesleğe uygun davranış" gibi temel etik ilkelere her zamankinden daha sıkı bir şekilde bağlı kalmalıdır. Denetçiler, müşterilerine sundukları hizmetlerde, kanunun lafzının yanı sıra ruhuna ve yasa koyucunun emisyonları azaltma niyetine aykırı olabilecek düzenlemelerden kaçınmak için mesleki muhakemelerini kullanmakla yükümlüdür. Etik Kurul tarafından da desteklenen bu yaklaşım, denetçilerin bir organizasyonun etik davranışını değerlendirmesini ve etik iklimi denetim süreçlerine dahil etmesini gerektirmektedir.

7552 sayılı İklim Kanunu, Türkiye'de yeni bir ekonomik dönemi başlatmıştır. Bu kanun; Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) ile karbona bir bedel biçmekte, Türkiye Yeşil Taksonomisi ile yeşil yatırımlara yön vermekte ve Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları ile şeffaflığı zorunlu kılmaktadır. Kamu Gözetimi Kurumu'nun bu süreçteki düzenlemeleri, özellikle etik kurallar ve raporlama standartları aracılığıyla, bu yeni yapının finansal ve denetsel altyapısını oluşturmaktadır. Bu yeni dönem, tüm paydaşlar için hem önemli zorluklar hem de ciddi stratejik fırsatlar barındırmaktadır.

Değerlendirme ve Sonuç

Bu yeni düzenleyici ve ekonomik ortamda başarılı olmak için;

• Finans Direktörleri (CFO'lar) ve Yönetim Kurullarının iklim uyumunu bir maliyet merkezi, yasal bir yük olarak değil, temel bir iş stratejisi olarak ele almalı, ETS’nin getireceği maliyet ve gelir senaryolarını, bütçeleme ve finansal tahmin süreçlerin entegre etmeli, yeşil finansmana erişim için yatırım planlarını Türkiye Yeşil Taksonomisi ile uyumlu hale getirmeli, raporlama altyapısı oluşturmalı,
• Denetim Komitelerinin, finansal tablolaron ötesinde gözetim alanlarını TSRS hazırlama ve güvence denetimi sürecini kapsayacak şekilde genişletmeli,
• Finansal Kuruluşların Türkiye Yeşil Taksonomisi'ne dayalı yeni kredi ürünleri, yeşil sigorta poliçeleri ve yatırım fonları geliştirmeli; BDDK'nın iklimle bağlantılı finansal risklerin yönetimine ilişkin rehberini dikkate alarak kredi risk analiz modellerin güncellemeli; Piyasa Liderliği: SPK'nın rehberliğinde gelişmekte olan yeşil tahvil ve sürdürülebilir kira sertifikası (sukuk) piyasasının gelişimine katkıda bulunmalı,
• Bağımsız Denetçilerin, İklim Kanunu, ETS'nin işleyişi, Yeşil Taksonomi ve TSRS standartları konularında, danışmanlık hizmetini de kapsayacak yetkinlik geliştirmelidir.

Kaynakça

1. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2025/08/20250810-3.pdf
2. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2025/08/20250810-4.pdf
3. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2025/08/20250810-5.pdf
4. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2025/08/20250810-6.pdf
5. https://iklim.gov.tr/db/turkce/icerikler/files/%C4%B0klim%20De%C4%9Fi%C5%9Fikli%C4%9Fi%20Azalt%C4%B1m%20Stratejisi%20ve%20Eylem%20Plan%C4%B1%20(2024-2030).pdf
6. https://ticaret.gov.tr/data/65dc9d3113b8762768385d66/%C4%B0DB%20SKDM%20Sunum-%20ETS-SKDM%20%C4%B0li%C5%9Fkisi_23022024.pdf
7.  https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Iklim-Degisikligi-ile-Mucadelede-Emisyon-Ticareti-ve-Turkiye-Uygulamasi-Izzet-Ari.pdf
8. https://csb.gov.tr/iklimi-korumanin-bedeli-makale
9. https://spk.gov.tr/surdurulebilirlik/yesil-borclanma-araci-surdurulebilir-borclanma-araci-yesil-kira-sertifikasi-surdurulebilir-kira-sertifikasi-rehberi-basin-duyurusu
10. https://www.kgk.gov.tr/surdurulebilirlik-sss

https://www.bddk.org.tr/Mevzuat/DokumanGetir/1282

12.08.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.