Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Vergi Affıyla İlgili Tüm Muhasebe Kayıtları

Değerli okurlar, bilindiği üzere 30.04.2018 tarihinde Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı meclise sunulmuştur. Önemli unsurların yer aldığı bu Kanun tasarısı ile ilgili tüm detaylar MuhasebeTR’de yayınlanmıştı. Bu hafta bu Kanun tasarısı ile ilgili muhasebe kayıtlarını örnekler yardımıyla açıklamaya çalışacağım.

KESİNLEŞMİŞ ALACAKLARIN AF KANUNU KAPSAMINDA MUHASEBE KAYDI

1-  (KLM) Ltd.Şti’nin 2016 Kurumlar Vergisi borcu 500.000 TL’dir. Mükellef kurum söz konusu borcunu 18 ay taksit kapsamında yararlanmak suretiyle yeniden yapılandırmıştır.

Mükellef kuruma normal şartlarda Kurumlar vergisi ödeme döneminden Kanunun yayım tarihine kadar aylık %1,40 gecikme zammı işletilmiştir. Şirkete (30.04.2016-Mayıs 2018) dönemine kadar toplam 17.500 TL gecikme zammı işlemiştir. Mükellef bu borcunu ……. sayılı af kanunu kapsamında ödemek istediğinden gecikme zammı yerine aynı süre için hesaplanacak Yİ-ÜFE tutarı ise 8.650,00 TL’dir. Mükellef bunu 18 ay taksitle ödeme seçeneğini seçmiş ve fark olarak 40.000 TL hesaplanmıştır.

Dolayısıyla mükellef kurumun ödeyeceği toplam tutar;

500.000 + 17.500 + 40.000 = 557.500,00 TL

-------------------------------------------/-------------------------------------------

360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR                500.000,00

180  GELECEK AYLARA AİT GİDERLER           57.500,00

         368 TAKSİTLENDİRİLMİŞ VERGİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ    500.000,00

         381 GİDER TAHAKKUKLARI                                                57.500,00

…….no.lu kanun kapsamında vadesi geçmiş K.V borcunun yapılandırılması

-------------------------------------------------------------------------------------

KESİNLEŞMEMİŞ VEYA DAVA SAFHASINDA BULUNAN ALACAKLARIN YAPILANDIRILMASI UYGULAMASINA İLİŞKİN MUHASEBE KAYITLARI

2- (L) Anonim Şirketinin 2015/Mayıs hesapları vergi incelemesine tabi tutulmuş ve şirkete 150.000 TL KDV tarhiyatı ile 1 kat vergi ziyaı cezası salınmıştır.

Mükellef kurum bu cezası dava konusu etmiştir. Ancak, söz konusu dava Kanunun yayımlandığı tarih itibariyle henüz sonuçlanmamıştır.

(L) Anonim Şirketi karar henüz tebliğ edilmediğinden dolayı af kanunundan yararlanma kararı vermiştir.

Böylece, kanunun 3 üncü maddesinden yararlanmak üzere başvuruda bulunması durumunda, vergi aslının %50’si ile bu tutara tahakkuk ve vade tarihleri esas alınarak gecikme faizi ve gecikme zammı yerine hesaplanacak Yİ-ÜFE tutarının, Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödemesi hâlinde, verginin kalan %50’si ile gecikme faizi, gecikme zammı, vergi ziyaı cezası ile bu cezaya uygulanan gecikme zamlarının tahsilinden vazgeçilecektir.

Bu kapsamda ana paranın yüzde 50’si olan 75.000,00 TL KDV aslı ile Yİ-ÜFE kapsamında yeniden hesaplanan gecikme zammı tutarı 8.250,00 TL’yi ödeyecektir.

-------------------------------------------/-------------------------------------------

689 DİĞ.OL.DIŞ.GİD.ZAR (KKEG)         83.250,00

        368 TAKSİTLENDİRİLMİŞ VERGİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ    75.000,00

        381 GİDER TAHAKKUKLARI                                                8.250,00

…….no.lu kanun kapsamında KDV borcunun yapılandırılması

-------------------------------------------------------------------------------------

İNCELEME VE TARHİYAT AŞAMASINDAKİ İŞLEMLERİN YAPILANDIRILMASINA İLİŞKİN MUHASEBE KAYITLARI

Bu Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak, bu Kanunun yayımı tarihinden önce başlanıldığı hâlde, tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine bu Kanunun matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla devam edilir. Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra tarh edilen vergilerin %50’si vergi aslına bağlı olmayan cezalarda cezanın %75’inin, vergilere bu Kanunun yayımı tarihine kadar uygulanan gecikme faizinin ve vergi aslına bağlı cezaların tamamının tahsilinden vazgeçilir.

3- (X) Ltd.Şti,’nin 2016 hesap dönemine ilişkin vergi incelemesi …………sayılı af Kanununun Resmi Gazete’de yayımlanmasından önce başlamıştır. Vergi Müfettişi Nisan 2019 (2019 tarihi özellikle verilmiştir) tarihinde 3.000.000 TL matrah farkı üzerinden 600.000 TL kurumlar vergisi cezası ve 1 kat vergi ziyaı cezası düzenlemiştir.

Ödenecek Vergi Aslı:    600.000,00 / 2 =                                               300.000,00 TL

Yİ-ÜFE:                        300.000 x 11,52 (tahmini rakamdır)                    34.560,00   TL

Gecikme Faizi:                                                                                    40.000,00   TL

-------------------------------------------/-------------------------------------------

689 DİĞ.OL.DIŞ.GİD.ZAR (KKEG)         3.074.560,00

           671 ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE KARLARI                        2.700.000,00

          368 TAKSİTLENDİRİLMİŞ VERGİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ    300.000,00

          381 GİDER TAHAKKUKLARI                                                 74.560,00

…….no.lu kanun kapsamında Kurumlar Vergisi borcunun yapılandırılması

-------------------------------------------------------------------------------------

MATRAH ARTTIRIMINA İLİŞKİN MUHASEBE KAYITLARI

KURUMLAR VERGİSİ MATRAH ARTTIRIMI

4- (K) Ltd.Şti 2013,2014,2015 ve 2016 yıllarında zarar beyan etmiştir. Buna göre;

Kurumlar vergisi mükelleflerinin, artırımda bulunmak istedikleri yıl ile ilgili olarak vermiş oldukları beyannamelerinde, zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş olması hâlinde,

 

2013 takvim yılı için 36.190 Türk lirasından,

2014 takvim yılı için 38.323 Türk lirasından,

 2015 takvim yılı için 40.701 Türk lirasından,

2016 takvim yılı için 43.260 Türk lirasından az olamaz.

 

Yıllar	Vergi Oranı (%)[1]	Arttırılan Matrah	Hesaplan vergi
2013	20	36.190,00	7.238,00
2014	20	38.323,00	7.664,60
2015	20	40.701,00	8.140,20
2016	20	43.260,00	8.652,00
			31.694,8

 

Mükellefin bu tutarları defaten ödemek istemesi halinde yapılacak muhasebe kaydı şu şekilde olacaktır.

-------------------------------------------/-------------------------------------------

689 DİĞ.OL.DIŞ.GİD.ZAR (KKEG)         31.694,80

               360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR    31.694,80

…….no.lu kanun kapsamında Kurumlar Vergisi matrah arttırımı

-------------------------------------------------------------------------------------

Mükellefin bu tutarları 18 AY TAKSİTLE ödemek istemesi halinde yapılacak muhasebe kaydı şu şekilde olacaktır.

Söz konusu hesaplamada Yİ-ÜFE olarak 3.750 TL hesaplandığını varsayalım;

-------------------------------------------/-------------------------------------------

689 DİĞ.OL.DIŞ.GİD.ZAR (KKEG)         31.698,55

      368 TAKSİTLENDİRİLMİŞ VERGİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ    31.694,80

       381 GİDER TAHAKKUKLARI                                                3.750,00

…….no.lu kanun kapsamında Kurumlar Vergisi matrah arttırımı

-------------------------------------------------------------------------------------

ÖNEMLİ NOT: Vergi matrahı beyan eden Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri vermiş oldukları yıllık beyannamelerinde (ihtirazi kayıtla verilenler dâhil) vergiye esas alınan matrahlarını, bu Kanunun yayımı tarihini izleyen ikinci ayın sonuna kadar, 2013 takvim yılı için %35, 2014 takvim yılı için %30, 2015 takvim yılı için %25, 2016 takvim yılı için %20 oranından az olmamak üzere artırırlar.

Eğer mükellef kurumun 2015 takvim yılı vergiye esas matrah tutarı 100.000 TL ise, bu mükellef af kanunundan yararlanmaya karar verdiyse bu takdirde 2015 yılı için belirlenen katsayı olan %25 ile vergi matrahını çarpacak:

100.000,00 x 0,25 = 25.000 TL

Çıkan bu tutar üzerinden ise;

25.000 x 0,20 = 5.000 TL vergi hesaplayıp beyan edecektir.

Mükellefin bu tutarları defaten ödemek istemesi halinde yapılacak muhasebe kaydı şu şekilde olacaktır.

-------------------------------------------/-------------------------------------------

689 DİĞ.OL.DIŞ.GİD.ZAR (KKEG)         5.000,00

                360 ÖDENECEKJ VERGİ VE FONLAR  5.000,00

…….no.lu kanun kapsamında Kurumlar Vergisi matrah arttırımı

-------------------------------------------------------------------------------------

KDV MATRAH ARTTIRIMI

Katma değer vergisi mükellefleri, her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri beyannamelerindeki (ihtirazi kayıtla verilenler dâhil) hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden 2013 yılı için %3,5, 2014 yılı için %3, 2015 yılı için %2,5, 2016 yılı için %2 ve 2017 yılı için %1,5 oranından az olmamak üzere belirlenecek katma değer vergisini, vergi artırımı olarak bu Kanunun yayımı tarihini izleyen ikinci ayın sonuna kadar beyan ederler. 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 11 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (c) bendi ve geçici 17 nci maddesine göre tecil-terkin uygulamasından faydalanan mükellefler için artırıma esas tutarın belirlenmesinde, tecil edilen vergiler hesaplanan vergiden düşülür.

5) (XYZ) A.Ş., 2015 yılı KDV kapsamında vergi affından yararlanmaya karar vermiştir. Mükellef kurumun 2015 yılı hesaplanan KDV toplamı 5.000.000 TL’dir.

2015 Yılı İçin Arttırılacak Oran:   %2,5

2015 Yılı İçin Hesaplanan Vergi: 5.000.000 x 0,025 =  125.000,00 TL

Mükellefin bu tutarları defaten ödemek istemesi halinde yapılacak muhasebe kaydı şu şekilde olacaktır.

-------------------------------------------/-------------------------------------------

689 DİĞ.OL.DIŞ.GİD.ZAR (KKEG)         125.000,00

              360 ÖDENECEKJ VERGİ VE FONLAR  125.000,00

…….no.lu kanun kapsamında Katma Değer Vergisi matrah artırımı

-------------------------------------------------------------------------------------

Mükellefin bu tutarları 18 AY TAKSİTLE ödemek istemesi halinde yapılacak muhasebe kaydı şu şekilde olacaktır.

Söz konusu hesaplamada Yİ-ÜFE olarak 16.550 TL hesaplandığını varsayalım;

-------------------------------------------/-------------------------------------------

689 DİĞ.OL.DIŞ.GİD.ZAR (KKEG)         141.550,00

          368 TAKSİTLENDİRİLMİŞ VERGİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ    125.000,00

          381 GİDER TAHAKKUKLARI                                                16.550,00

…….no.lu kanun kapsamında Katma Değer Vergisi matrah arttırımı

-------------------------------------------------------------------------------------

İŞLETME KAYITLARININ DÜZELTİLMESİ

6-  (KLM) Limited Şirketi, stoklarında bulunan ancak kayıtlarında yer almayan mallara ilişkin envanter listesini hazırlamıştır. Genel oranda katma değer vergisine tabi olan malların kendisi tarafından belirlenen rayiç bedeli 400.000,00 TL’dir. Şirketin bu bildirimine ilişkin muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır.

-------------------------------------------/-------------------------------------------

153 TİCARİ MALLAR     400.000,00

191                              40.000,00

           525 KAYDA ALINAN EMTİA KARŞILIĞI                                 400.000,00

          360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR (2 NOLU KDV)                40.000,00

…….no.lu kanun kapsamında işletme kayıtlarının düzeltilmesi

-------------------------------------------------------------------------------------

7- (Z) A.Ş’nin kayıtlarında olmayan ama işletmede bulunan 100.000 TL’lik demirbaşı mevcuttur. Kayıtlarda yer almayan demirbaşların mükellef tarafından envantere alınması durumunda yapılacak muhasebe kayıtları aşağıdaki gibidir:

 

-------------------------------------------/-------------------------------------------

153 TİCARİ MALLAR     100.000,00

689 (kkeg)                    10.000,00

         525 KAYDA ALINAN EMTİA KARŞILIĞI                                 100.000,00

        360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR (2 NOLU KDV)                10.000,00

…….no.lu kanun kapsamında işletme kayıtlarının düzeltilmesi

-------------------------------------------------------------------------------------

ÖNEMLİ NOT: Dikkat edilirse burada KDV’nin indirimine izin verilmedi. Kanun kapsamında sadece emtialar için hesaplanan KDV’nin indirimine izin verilmektedir. Onun dışındaki 255,253 hesaplar için hesaplanan KDV kanunen kabul edilmeyen gider olarak kayıtlara alınmalıdır.

 

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, bu fıkranın (a) bendi hükümleri uyarınca aktiflerine kaydettikleri emtia için ayrı, makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere özel karşılık hesabı açarlar. Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi hâlinde sermayenin unsuru sayılır ve vergilendirilmez. Makine, teçhizat ve demirbaşlar envantere kaydedilir ve ayrılan karşılık birikmiş amortisman addolunur. İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise söz konusu emtiayı defterlerinin gider kısmına satın alman mal olarak kaydederler.

Eğer şirketin aktifine aldığı unsur emtia değil de makine, teçhizat ve demirbaşlardan oluşuyorsa bu takdirde ayrılan karşılık birikmiş amortisman addolunacaktır. Eğer ayrılan karşılığın 100.000 TL olduğu varsayılırsa 31.12.2018 tarihinde aşağıdaki kayıt yapılır.

-------------------------------------------/-------------------------------------------

525 KAYDA ALINAN EMTİA KARŞILIĞI 100.000,00

                         257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR          100.000

-------------------------------------------------------------------------------------

KAYITLARDA BULUNDUĞU HALDE STOKLARDA YER ALMAYAN MALLAR

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dâhil), kayıtlarında yer aldığı hâlde işletmelerinde mevcut olmayan emtialarını, bu Kanunun yayımı tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar, aynı nev’iden emtialara ilişkin cari yıl kayıtlarına göre tespit edilen gayrisafı kâr oranını dikkate alarak fatura düzenlemek ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirebilirler. Gayrisafı kâr oranının cari yıl kayıtlarına göre tespit edilemediği hallerde, mükellefin bağlı olduğu meslek odalarının belirleyeceği oranlar esas alınır. Bu hükme göre ödenmesi gereken katma değer vergisi, ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenir.

 

 

Türü	Miktarı	Birim Değeri	Toplam Değeri	Karlılık Oranı	KDV Oranı	KDV Hariç Toplam	Hesaplanan KDV
X	500	300	150.000,00	0,10	0,08	165.000,00	13.200,00
Y	800	200	160.000,00	0,10	0,08	176.000,00	14.080,00
Z	2000	1.000	2.000,000,00	0,10	0,08	2.200.000,00	176.000,00
			312.000			2.541.000,00	203.280,00

 

 

-------------------------------------------/-------------------------------------------

689 DİĞ.OL.DIŞ.GİD.ZAR (KKEG)   2.744.280,00

                     600 YURT İÇİ SATIŞLAR                       2.541.000,00

                     391 HESAPLANAN KDV                           203.280,00

*İşletmede fiilen bulunmayan emtiaların …. Sayılı Kanunun 6/2 maddesi Kapsamında Satışı

---------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------/-------------------------------------------

621 SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ 312.000,00

                     153 TİCARİ MALLAR     312.000,00

----------------------------------------------------------------------------------------

KASA VE ORTAKLAR CARİ AFFI

Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2017 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini bu Kanunun yayımı tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebilirler.

Bu fıkranın (a) bendi kapsamında beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında hesaplanan vergi, beyanname verme süresi içinde ödenir.

Örnek:  31.12.2017 tarihli Bilançosunda 100-Kasa Hesabının bakiyesi 1.000.000,00 TL olan (XYZ) A.Ş.’nin 131 Ortaklardan Alacaklar hesabının bakiyesi 3.000.000,00 TL ve 331 Ortaklara Borçlar hesabının bakiyesi ise 2.000.000 TL’dir.

 

1.000.000 + 3.000.000 – 2.000.000 = 2.000.000,00 TL

 

Vergiye tabi matrah                       =2.000.000,00 TL

 

Hesaplanan Vergi Tutarı=   2.000.000 x 0,03 =60.000,00 TL

 

-------------------------------------------/-------------------------------------------

689 DİĞ.OL.DIŞ.GİD.ZAR (KKEG)         4.000.000,00

 

           131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR              3.000.000,00

 

           100 KASA                                                  1.000.000,00

…… Sayılı Kanunun 6/3 maddesi gereğince yapılan düzeltme kaydı

 ----------------------------------------------------------------------------------------

Veya şirket bu tutarı 689 hesaba almak yerine 296 aktif geçici hesap kaydını uygun gördüğü varsayımında aşağıdaki kaydı yapacaktır.

-------------------------------------------/--------------------------------------------

296 AKTİF GEÇİCİ HESAP        4.000.000,00

           131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR              3.000.000,00

 

           100 KASA                                                  1.000.000,00

…… Sayılı Kanunun 6/3 maddesi gereğince yapılan düzeltme kaydı

----------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------/--------------------------------------------

689 DİĞ.OL.DIŞ.GİD.ZAR (KKEG)         60.000,00

 

           360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR         60.000,00

…… Sayılı Kanunun 6/3 maddesi gereğince verginin tahakkuku

 ---------------------------------------------------------------------------------------

---

[1] Artırımda bulunmak istedikleri yıla ait yıllık beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş, bu vergi türlerinden tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş ve bu vergi türleri için bu Kanunun 2 nci ve 3 üncü madde hükümlerinden yararlanmamış olmaları şartıyla bu fıkra hükmüne göre artırılan matrahları %15 oranında vergilendirilir.

08.05.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.