İlker Boz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
ilkerboz75@hotmail.com

Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Siparişe Dayalı Projelerin Vergisel ve Muhasebesel Boyutu

Teknokentlerde sipariş üzerine gerçekleştirilen Ar-Ge ve yazılım faaliyetlerine ilişkin sözleşmelerin Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yönetici Şirketine sunulması zorunludur. Söz konusu sözleşmelerde ortaya çıkacak tüm gayri maddi hakkın siparişi veren tarafa ait olduğunun açıkça hüküm altına alınması gerekmektedir.

Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren işletmeler tarafından sipariş üzerine yürütülen Ar-Ge ve yazılım projelerinin, Bakanlar Kurulu Kararı (11.09.2017 tarih 2017/10821 Sayılı Kararname)  kapsamı dışında kalması sebebiyle, bu faaliyetlerden elde edilen kazançlara ilişkin olarak istisna uygulamasında ayrıca belgelendirme ve hesaplama yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

Yine 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin "5.12.2. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nda yer alan istisna" başlıklı bölümünde kurumlar vergisi istisnası uygulamasına yönelik ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir.

Anılan Tebliğin 5.12.2.10.1 Bakanlar Kurulu Kararı kapsamındaki kazançlar başlıklı bölümünde; 

………”Sipariş üzerine yapılan ve doğabilecek tüm gayri maddi hakların sözleşme hükümleri çerçevesinde siparişi verene ait olacağı işlerde olduğu gibi faaliyeti gerçekleştiren lehine gayri maddi hak doğmayan durumlarda, mükelleflerin bölgedeki bu faaliyetlerinden doğan kazançları Bakanlar Kurulu Kararı hükümleri kapsamında değildir.”  açıklamasına yer verilmek suretiyle, sipariş üzerine yapılan projelerin BKK kapsamında olmadığı açıkça belirtilmiştir.

Diğer yandan Tebliğin 5.12.2.4. İstisna kazanç tutarının tespiti başlıklı bölümünde;

4691 sayılı Kanunun geçici 2’nci maddesinde yer alan istisna, bir kazanç istisnası olup istisna kapsamındaki faaliyetlerden elde edilen hasılattan bu faaliyetler nedeniyle yüklenilen gider ve maliyet unsurlarının düşülmesi sonucu bulunacak kazancın tamamı kurumlar vergisinden istisna olacaktır.

İstisna kazancın ve bu bağlamda kurumlar vergisi matrahının tespiti açısından, Kanun uygulaması kapsamında bulunan ve bulunmayan hasılat, maliyet ve gider unsurlarının ayrı ayrı izlenmesi ve istisna kapsamında olan faaliyetlere ait hasılat, maliyet ve gider unsurlarının, diğer faaliyetlerle ilişkilendirilmemesi ve kayıtların da bu ayrımı sağlayacak şekilde tutulması gerekmektedir.’’ şeklinde açıklama yapılmıştır.

Bununla birlikte, Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyette bulunan işletmelerin, sipariş usulüne göre yaptıkları projelere ilişkin kazançlarının tamamının vergiden istisna olduğuna dair Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından verilmiş görüşler de bulunmaktadır. Bu kapsamda;

• Ankara VDB’nin 04.02.2011 tarih ve    B.07.01.GİB.4.06.1.8.02-32175-6694-59 (EK-3)
• Ankara VDB’nin 22.03.2023 tarih ve E-38418978-125[4691-2022/2]-132688 (EK-4)

emsal nitelikte görüşler bulunmaktadır.  

Uygulamada, siparişe dayalı olarak yürütülen projeler tamamlanmadan bu projelere ilişkin kâr veya zarar tespiti yapılmamaktadır. Bununla birlikte, projelerin parça parça teslim edilmesi veya fazlara bölünerek yürütülmesi hâlinde, her bir teslim veya faz itibarıyla dönemsel olarak kâr veya zarar tespiti yapılmasına herhangi bir engel bulunmamaktadır.

Projenin tamamlanması sonucunda kazanç elde edilmesi hâlinde, söz konusu kazanç kurumlar vergisi istisnası kapsamında değerlendirilmekte ve vergilendirilmemektedir. Buna karşılık, projenin zararla sonuçlanması durumunda ise, anılan zararların kurumlar vergisi beyannamesinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınması ve diğer faaliyetlerle ilişkilendirilmemesi gerekmektedir.

Uygulamada, siparişe dayalı olarak yürütülen Ar-Ge faaliyetlerinde, faaliyeti gerçekleştiren işletme lehine herhangi bir hak doğmaması nedeniyle, proje tamamlanıncaya kadar yapılan Ar-Ge harcamalarının 263 – Araştırma ve Geliştirme Giderleri hesabında izlenmemesi gerektiği yönünde bir yaklaşım benimsenmektedir. Bu kapsamda, siparişe dayalı işlemlerin bir üretim faaliyeti gibi değerlendirilmesi suretiyle, katlanılan maliyetlerin 150 – İlk Madde ve Malzeme, 151 – Yarı Mamuller ve 152 – Mamuller hesaplarında izlenmesi gerektiği kabul edilmektedir.

Ancak şahsi düşüncem, niteliği itibarıyla maddi bir üretim süreci içermeyen ve esasen emek, bilgi ve kodlama faaliyetlerine dayanan yazılım projelerinde, söz konusu maliyetlerin 150, 151 ve 152 hesaplarında izlenmesinin muhasebenin özüne ve faaliyetlerin mahiyetine tam olarak örtüşmediği yönündedir.

31.12.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.