Hüseyin Ergut
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Lisanslı SPK Uzmanı
smmm.hergut@gmail.com

Borsa İstanbul (BİST)’te İşlem Gören Halka Açık Ortaklıklarda Şirketlerin Kendi Hisselerini Edinmesi ve Geri Alım Programı Başlatma Uygulaması Bölüm-II-

Hisse geri alımının (hisse geri alım programları veya hisse geri alma, buyback) şirket performansı üzerindeki etkileri çeşitli faktörlere bağlı olmakla birlikte, genel olarak birkaç temel etkisi bulunmaktadır:

I-Hisse Senedi Fiyatının Artması

Şirket kendi hisselerini piyasadan geri aldığında, hisse arzı azalır. Bu arz daralması, talep sabit kalmak veya artmakta ise, hisse fiyatını yukarı çekebilir. Dolayısıyla, hisse geri alımı hisse senedinin fiyatını destekleyici bir faktör olabilir.

II-Kâr Paylaşımını Artırabilir

Geri alınan hisseler azaldığında, dolaşımdaki hisse sayısı düşer. Bu durumda, toplam kâr genellikle aynı kalmak kaydıyla, hisse başına kazanç (EPS) artar. Bu artış, şirketin kârlılığını ve finansal performansını olumlu gösterebilir.

III-Yatırımcı Güveni ve İmajı

Şirketin hisse geri alımı yaptığı, şirketin yönetiminin mevcut değeri düşük veya durgun olan hisseye yatırım yaptığı şeklinde algılanabilir. Bu, yatırımcıların güvenini artırabilir ve şirkete olan ilgiyi güçlendirebilir.

IV-Finansal Esneklik ve Yatırım Kapasitesi

Hisse geri alımı, şirketin nakit fazlasını kullanması anlamına gelir. Bu, finansal yapıya ve nakit yönetimine bağlıdır; aşırı geri alım, likidite sorunlarına yol açabilir.

V-Ortaklar ve Yönetim Üzerine Etkiler

Hisse geri alımları, şirketin piyasadan hisse satın almasıyla, mevcut ortakların sahiplik oranını ve kontrolünü güçlendirebilir. Bu, özellikle şirketin büyüme veya yatırım için daha fazla kaynak ayırmak istemediği durumlarda tercih edilir.

Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

-Hisse geri alımlar, her zaman şirketin gerçek değerini yansıtmıyor olabilir.

-Kimi zaman geri alımlar, yönetimin durgun veya düşük performans gösteren hisseyi desteklemek amacıyla kullanılabilir.

-Geri alımların şirketin finansal durumunu olumsuz etkileyebileceği, nakit akışını zorlayabileceği unutulmamalıdır.

Hisse geri alım işlemleri, genellikle aşağıdaki piyasa koşullarında daha yaygın ve stratejik olarak tercih edilmektedir.

-Fiyat Düşüşü ve Değerleme: Şirketler, hisse fiyatlarının geri çekilmesiyle birlikte, düşük seviyelerde alım yaparak hisse senedinin piyasa değerini desteklemek veya hisse başına kazancı artırmak amacıyla geri alım gerçekleştirebilirler. Bu durumda, piyasa fiyatı şirketin gerçek değerine yaklaşabilir.

-Hisse Fiyatlarının Aşırı Düzenli Olmadığı Durumlar: Piyasa volatilitesi yüksek ve hisse fiyatları aşırı oynaklık gösterdiğinde, şirketler fırsat gördükleri fiyat seviyelerinde geri alım yapabilir.

-Şirket Değerinin Realist Olağandan Düşük Olduğu Zamanlar: Piyasa genelinde veya şirketin kendi finansal durumundaki geçici olumsuzluklar sonucu hisse fiyatlarının düşük olduğu dönemlerde, geri alım stratejisiyle hisselerin toplam değeri artırılabilir.

-Nakit Fazlalığı Olan Durumlar: Şirketin nakit pozisyonunun güçlü olduğu, büyüme ve yatırım fırsatlarının mevcut olduğu dönemlerde, kendi hisselerini geri almak, hisse fiyatını destekleyerek paydaşlara değer oluşturabilir.

-Piyasa Dışsal Olumsuz Etkilerin Azaldığı Zamanlar: Ekonomik belirsizlikler ve piyasalardaki genel karışıklık dönemleri sonrası, şirketler uygun fiyatlardan geri alım yapma imkanını değerlendirilebilir.

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), halka açık şirketlerin kendi paylarını geri almasıyla ilgili düzenlemeleri belirlemiş ve bu işlemlere ilişkin kurallar koymuştur. İşte SPK'nın hisse geri alımına ilişkin temel düzenlemeleri:

SPK Hisse Geri Alım Düzenlemeleri

I-Geri Alım Oranı ve Limitler

-Şirketler, toplam çıkarılmış sermayelerinin en fazla onda biri oranında hisse geri alabilir.

-Bu geri alınan paylar, şirketin sermaye piyasası aracılığıyla veya borsada işlem görebilir.

II-Geri Alım Süresi

-Hisse geri alım işlemleri, şirketlerin yıllık toplam sermaye tutarının (%25)'ini aşmamak kaydıyla, en fazla 12 ay içinde gerçekleştirilebilir.

-Geri alım süresi sonunda, toplam geri alınan payların piyasa değeri, toplam çıkarılmış sermayenin (%10)'unu aşamaz.

III-Geri Alım Amaçları

-Geri alımlar, şirketin sermayesini azaltmak, hisse fiyatını desteklemek veya çalışanlara hisse senedi ikramiyesi gibi amaçlarla yapılabilir.

-Geri alım işlemleri, şirketlerin ana sözleşmesinde öngörülen amaç ve usullere uygun olmalıdır.

IV-Şirketlerin Bildirimi ve İhtarname

-Geri alım işlemleri öncesinde ve sırasında şirketler, SPK ve Borsa İstanbul'a bilgi vermek zorundadır.

-Geri alım işleminden önce ve sonra pazarlama amacıyla ilanlar yapılmalı ve yatırımcılar bilgilendirilmelidir.

V-İşlem Şartları ve Sınırlamalar

-Geri alınan paylar, borsada işlem görmeye devam eder ve şirketin toplam hisseleri içinde gösterilir.

-Geri alınan hissenin borsada işlem görmesi, devlet ve piyasa düzenleme kurallarına uygun olmalıdır.

-Geri alınan hisseler, belirli sürede iade edilmek veya yok edilmek üzere tutulabilir.

VI-İcraat ve Denetim

-Sermaye Piyasası kurulu (SPK), şirketlerin geri alım işlemlerini denetler ve mevzuata uygunluğunu sağlar. Usulsüz veya kurallara aykırı işlemlerle ilgili hukuki işlemler başlatılır.

Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) 19 Mart 2025’ tarihli 16-531Sayılı İlke Kararı ile payları borsada işlem gören halka açık şirketler ve bunların bağlı ortaklıkları için ülkemizde sermaye piyasalarında son günlerde yaşanan gelişmeler de değerlendirilerek, piyasada istikrarı sağlamak ve pay sahiplerinin haklarını korumak amacıyla pay geri alım işlemlerini kolaylaştıran bir takım yeni düzenlemeler uygulanmaya konulmuştur.  

İlke Kararı ile yürürlüğe giren düzenlemeler şu şekildedir:

Payları borsada işlem gören ortaklıklar ile bağlı ortaklıkları, yapılacak ilk genel kurulda ortakların bilgisine sunulmak üzere, genel kurul kararı olmaksızın yönetim kurulu kararı ile pay geri alım programı başlatabilecektir. Alınacak yönetim kurulu kararında pay geri alımının amacı, pay geri alım programı için öngörülen azami süre, alınacak azami pay adedi ile kullanılacak azami fon tutarına yer verilmesi ve söz konusu yönetim kurulu kararının SPK’nın özel durum açıklamalarına ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde kamuya açıklanması gerekmektedir. Yürürlükte bir pay geri alım programı olan halka açık ortaklıklar ile bağlı ortaklıkları, geri alım programlarına ayrıca bir yönetim kurulu kararı alınmasına gerek olmaksızın İlke Kararı’nda belirtilen şartlar ile devam edebilecektir. İlke Kararı uyarınca gerçekleştirilecek pay geri alımlarında geri alınabilecek pay miktarına ilişkin nominal değer sınırı (toplam sermayenin %10’u) ile günlük işlem sınırına ilişkin kısıtlamalar (son 20 günlük işlem miktarı ortalamasının %25’i) kaldırılmıştır. Tebliğ’in 12.maddesinde düzenlenen geri alım işlemlerine ilişkin kamuyu aydınlatma yükümlülüklerinin de uygulanmamasına karar verilmiştir. Bu kapsamda, yönetim kurulu tarafından hazırlanan geri alım programının genel kurul toplantısı tarihinden önce kamuya açıklanmasına ve ortaklığın internet sitesinde yayımlanmasına ilişkin süreçler işletilmeyecektir. Tebliğ ile sermaye artırım süreçlerinde pay geri alımı yapılmasına izin verilmeyen süreçlerde de esnemeye gidilmiş, yeni düzenleme ile geri alım/satım yapmanın yasak olduğu sermaye artırım dönemlerinin nakit artırımlarla sınırlı olarak uygulanmasına karar verilmiş olup, geri alınan payların en geç bir yıl içinde elden çıkarılması veya sermaye azaltımı yoluyla itfa edilmesinin gerekliliğine ilişkin Tebliğ düzenlemesinin de İlke Kararı uyarınca uygulanmamasına karar verilmiştir. İlke Kararı çerçevesinde geri alınan paylar, geri alındığı tarihten itibaren (30)’günlük süre boyunca satılamayacaktır. Bu (30)’günlük sürenin hesaplanmasında “ilk giren ilk çıkar” yöntemi uygulanacak olup, (30)’günlük süre sona erdikten sonra ilgili paylar Tebliğ’deki esaslar dahilinde azami üç yıl içinde elden çıkarılabilecek veya Tebliğ’deki sınırlamalara uymak kaydıyla elde tutulması mümkün olabilecektir.

Kaynakça:

-Spk.gov.tr

-Borsa İstanbul A.Ş.

-Sermaye piyasası kurulunun II-22.1 sayılı Geri Alınan Paylar Tebliği 

-Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“SPK”) 19 Mart 2025 tarihli 16/531Sayılı İlke Kararı

-6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun (TTK) 379.Md.

02.07.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.