Haydar Katılmış
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
haydar@agahymm.com.tr

Örneklerle Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi

GİRİŞ

02.08.2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 7524 Sayılı Kanunla 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 32/B maddesinden sonra gelmek üzere “Yurt içi Asgari Kurumlar Vergisi” adı altında 32/C maddesi eklenmiştir. Getirilen düzenleme ile kurumların yurt içi asgari kurumlar vergisi, kurumlar vergisi kanununun 32. ve 32/A maddeleri hükümleri dikkate alınarak hesaplanan kurumlar vergisinden indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının % 10’undan az olamayacağı belirtilmiştir. 

Böylece, kurumlar vergisi mükelleflerinin hesaplayacakları kurumlar vergisinin tespitine yönelik vergi güvenlik müessesesi ihdas edilmiştir.

Yurt içi asgari kurumlar vergisi 01.01.2025 tarihinden itibaren elde edilecek kazançlara uygulanacaktır. Özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

YURT İÇİ ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ

Asgari kurumlar vergisinin mükellefleri, Kurumlar Vergisi Kanununda sayılan mükelleflerdir.

Türkiye'de elde ettikleri kazançlarını kurumlar vergisi beyannamesi ile beyan etmek zorunda olan dar mükellef kurumlar da asgari kurumlar vergisine tabidir. Kurumlar Vergisi Kanununun 30.maddesinde yer alan ve vergisi tevkif suretiyle alınan kazanç ve iratların beyanı dar mükelleflerin ihtiyarına bırakılmıştır. Dar mükellef kurumların söz konusu kazanç ve iratlar nedeniyle beyanname vermeleri halinde, bu kurumlar da asgari kurumlar vergisine tabi olacaklardır.

ASGARİ KURUMLAR VERGİSİNİN UYGULANMAYACAĞI MÜKELLEFLER

Kurumlar vergisinden muaf olan kurumlar vergisi mükellefleri ile ilk defa faaliyete başlayan kurumlar hakkında faaliyete başlanılan hesap döneminden itibaren üç hesap dönemi boyunca asgari kurumlar vergisi hükümleri uygulanmayacaktır. Örneğin, 2025 hesap döneminde kurulan bir şirket, 2025, 2026 ve 2027 hesap dönemlerinde asgari kurumlar vergisi uygulamasına tabi olmayacaktır. 2023 yılında kurulan bir şirket için 2025 hesap döneminde, 2024 yılında kurulan bir şirket için ise 2025 ve 2026 hesap dönemlerinde asgari kurumlar vergisi uygulanmayacaktır.

Birleşme, devir, tür değişikliği ile kısmi ve tam bölünme suretiyle kurulan şirketler ilk defa faaliyete başlayan şirket olarak kabul edilmeyecektir.

Gelir Vergisi Kanununun “Hasılat esaslı kazanç tespiti” başlıklı 113.maddesine göre hasılat esasına göre vergilendirilen kurumlar vergisi mükellefleri de asgari kurumlar vergisine tabi olmayacaklardır.

ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ UYGULAMASI VE HESAPLAMASI

Kurumların bir hesap dönemi içerisinde elde ettikleri kazançlarına, Kurumlar Vergisi Kanununun 32 nci maddesinin bir ila dokuzuncu fıkrası hükümleri ile 32/A maddesinin uygulanması suretiyle tespit olunacak oranın tatbik edilmesiyle hesaplanan kurumlar vergisi, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10'undan az olamayacaktır.

Geçici vergi dönemlerinde de, asgari kurumlar vergisi hesaplaması yapılacaktır.

Kurumlar vergisi mükellefleri, kurum geçici ve kurumlar vergisi beyannamelerinde Kurumlar Vergisi Kanununun 32. ve 32/A maddeleri hükümlerini dikkate alarak kurumlar vergilerini hesaplayacaklardır.

Aynı beyannamelerde, ticari bilanço karı/zararına kanunen kabul edilmeyen giderlerini ekleyeceklerdir. Bu tutarın sıfırdan büyük olması halinde, bu tutardan asgari kurumlar vergisi kapsamı dışında bulunan istisna ve indirimler düşülecektir. Kalan bir tutar bulunması halinde bu tutara % 10 oranı uygulanmak suretiyle asgari kurumlar vergisi hesaplanacaktır.

Maddede yer alan indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancı ibaresi, hesap dönemi sonundaki ticari bilanço kârına veya zararına kanunen kabul edilmeyen giderlerin eklenmesiyle bulunan tutarı ifade etmektedir. Ticari bilanço karı ile kanunen kabul edilmeyen giderler toplamının veya ticari bilanço zararı ile kanunen kabul edilmeyen giderler toplamının sıfırdan büyük olduğu durumlarda asgari kurumlar vergisi hesaplaması yapılacaktır. Danıştay 3. Dairesinin 10/02/2025 tarih ve E:2024/5700 sayılı kararıyla yürütmesinin durdurulmasına karar verdiği indirim konusu yapılmayan geçmiş yıl zararları kurum kazancından düşülecek ve asgari kurumlar vergisinin hesaplamasında dikkate alınacaktır.

213 sayılı Kanunun mükerrer 298.maddesi ve geçici 33.maddesi hükmü uyarınca, mali tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutulduğu dönemlerde, asgari kurumlar vergisi hesabında enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan değerler dikkate alınacaktır.

Hesaplanan asgari kurumlar vergisinden;

- Kurumlar Vergisi Kanununun 32.maddenin altıncı, yedinci ve sekizinci fıkraları uyarınca payları Borsa İstanbul Pay Piyasasında ilk defa işlem görmek üzere en az % 20 oranında halka arz edilen kurum kazançlarına uygulanan iki puan, ihracat kazançlarına uygulanan beş puan, sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların münhasıran üretim faaliyetinden elde ettikleri kazançlarına uygulanan bir puanlık indirimli oran uygulaması nedeniyle alınmayan vergi,

- Kurumlar Vergisi Kanununun 32/C maddesinin yürürlüğe girdiği 02/08/2024 tarihinden önce Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından alınmış olan teşvik belgelerindeki yatırıma katkı tutarlarının kullanılması nedeniyle 32/A maddesi hükmüne istinaden ilgili hesap döneminde alınmayan vergi indirilecek ve ödenmesi gereken asgari kurumlar vergisi belirlenecektir.

Bu kapsamdaki yatırıma katkı tutarının tespitinde, 02/08/2024 tarihinden önce mevcut yatırım teşvik belgelerinde kayıtlı olan yatırım tutarı dikkate alınacak, bu tarihten sonra yatırım teşvik belgesinde gerçekleştirilen revizeler sonucundaki artışlar hesaplamaya dahil edilmeyecektir. 02/08/2024 tarihinden sonra (bu tarih dahil) yeni alınan teşvik belgeleri kapsamında yatırıma katkı tutarlarının kullanılması nedeniyle 32/A maddesi hükmüne istinaden ilgili hesap döneminde alınmayan vergi, hesaplanan asgari kurumlar vergisinden düşülemeyecektir.

Kurumlar Vergisi Kanununun 32.maddesinin altıncı, yedinci ve sekizinci fıkraları ile 32/A maddesinin aynı kazanca uygulandığı durumlarda, indirimli oran uygulamaları dolayısıyla alınmayan vergilerin tamamı asgari kurumlar vergisinden indirilebilecektir.

Yukarıda belirtildiği şekilde hesaplanan asgari kurumlar vergisinden, Kurumlar Vergisi Kanununun 32. ve 32/A maddeleri hükümleri dikkate alınarak indirimli oran uygulamaları nedeniyle alınmayan vergi tutarları düşüldükten sonra kalan tutarın mükellefin beyanı üzerine hesaplanan vergi tutarını aşması halinde, aşan fark tutar kadar asgari kurumlar vergisi hesaplanacaktır.

Hesaplanan asgari kurumlar vergisinden hesap dönemine ilişkin tevkif suretiyle ödenen kurumlar vergisi ile ödenen geçici vergiler mahsup edilebilecektir.

Mükelleflerin; tasfiye, birleşme, devir ve tam bölünme işlemleri nedeniyle vermiş oldukları beyannamelerinde de asgari kurumlar vergisini hesaplamaları gerekmektedir.

Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121.maddesi kapsamında vergiye uyumlu mükelleflere % 5 vergi indirimi hakkı bulunan kurumlar, hesaplanan asgari kurumlar vergisi için de bu haklarını kullanabileceklerdir.

YURT İÇİ ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ HESAPLAMASINDA KURUM KAZANCINDAN DÜŞÜLEN İSTİSNA VE İNDİRİMLER

5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan ve asgari kurumlar vergisi matrahından düşülen istisnalar aşağıdaki gibidir:

a) İştirak kazançları istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-a)

b) Emisyon primi kazancı istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-ç)

c) Yatırım fon ve ortaklıklarının kazancı istisnası (taşınmazlardan elde edilen kazançlar hariç)(5520 sayılı Kanun madde 5/1-d)

ç) Risturn kazanç istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-i)

d) Sat-kirala-geri al işlemlerine yönelik kazanç istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-j)

e) Varlık kiralama işlemlerinden elde edilen kazanç istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-k)

f) Türk uluslararası gemi siciline kayıtlı gemilerin işletilmesinden sağlanan kazanç istisnası (4490 sayılı Kanun madde 12)

g) Serbest bölgelerde elde edilen kazanç istisnası (3218 sayılı Kanun geçici madde 3)

ğ) Teknoloji geliştirme bölgelerinde elde edilen kazanç istisnası (4691 sayılı Kanun geçici madde 2)

5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan ve asgari kurumlar vergisi matrahından düşülen indirimler aşağıdaki gibidir:

a) 213 sayılı Kanunun 325/A maddesine göre girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarlarda indirim (5520 sayılı Kanun madde 10/1-g)

b) 1/7/2005 tarihli ve 5378 sayılı Engelliler hakkında Kanuna göre korumalı işyeri indirimi (5520 sayılı Kanun madde 10/1-h)

c) Ar-Ge ve tasarım indirimi (5746 sayılı Kanun madde 3 ve 3/A) (6550 sayılı Kanun geçici madde 1/c) (5520 sayılı Kanun madde 10/1-a)

Kurumlar vergisi beyannamesinin “Diğer indirimler” veya “Diğer indirimler ve istisnalar” satırlarında gösterilmekle birlikte, mahiyet itibarıyla indirim veya istisna kapsamında olmayıp, daha çok vergi matrahının doğru hesaplanması amacıyla beyannamenin bu satırlarına yazılan tutarlar asgari kurumlar vergisinin kapsamına girmeyecektir.

YURT İÇİ ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ HESAPLAMASINDA KURUM KAZANCINDAN DÜŞÜLEMEYEN İSTİSNA VE İNDİRİMLER

Kurumlar vergisi mükelleflerince elde edilen tüm kazançlar kurum kazancına dâhil edilmekte, 5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda düzenlenen indirim ve istisnalar ise kurumlar vergisi beyannamesinin “Zarar olsa dahi indirilecek istisna ve indirimler” ile “Kazancın bulunması halinde indirilecek istisna ve indirimler” bölümünde gösterilmek suretiyle kazancın veya vergiye tabi matrahın tespitinde indirim konusu yapılmaktadır.

5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan ve asgari kurumlar vergisi matrahından düşülemeyen istisnalar aşağıdaki gibidir:

a) Yurt dışı iştirak kazançları istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-b)

b) Yurt dışı iştirak hissesi satış kazancı istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-c)

c) Yatırım fon ve ortaklığı kazancı istisnası (Taşınmazlardan elde edilen kazançlar) (5520 sayılı Kanun madde 5/1-d)

ç) Taşınmaz, iştirak hisseleri ve fon satış kazancı istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-e)

d) Bankalara, finansal kiralama ya da finansman şirketlerine veya TMSF'ye borçlu durumda olanların taşınmaz veya iştirak hisselerinin satış kazancı istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-f)

e) Yurt dışı şube kazançları istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-g)

f) Yurt dışı inşaat, onarım, montaj ve teknik hizmetler kazanç istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-h)

g) Eğitim ve öğretim kazanç istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/1-ı)

ğ) Yabancı fon kazançlarının vergilendirilmesinde yönetici şirketlere ilişkin kazanç istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/A)

h) Sınai mülkiyet hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı Kanun madde 5/B)

ı) Kur korumalı mevduat ve katılım hesaplarından elde edilen kazanç istisnası (5520 sayılı Kanun geçici madde 14)

i) Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen ürün senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazanç istisnası (193 sayılı Kanun geçici madde 76)

j) Araştırma altyapılarının Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarda istisna (6550 sayılı Kanun geçici madde 1/a)

k) Özel kanunlarda yer alan ve asgari vergi matrahına dâhil edilmesi gereken diğer istisnalar

Kurumlar Vergisi Kanununun Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde sayılan yatırım fon ve ortaklıklarının istisna kapsamında taşınmazlarından elde ettikleri kazançları, asgari kurumlar vergisinin kapsamındadır.

Yatırım fon ve ortaklıklarının, ticari mal niteliğinde olanlar dahil sahip oldukları taşınmazlardan elde ettikleri kazançlar; taşınmaz alım satım kazançları, kira gelirleri, taşınmaza dayalı hakların devir ve temlikinden elde edilen kazançlar, taşınmaz inşaat projelerinden elde edilen gelirler, taşınmaz işletme gelirleri gibi doğrudan taşınmazlardan elde ettikleri kazançlardır.

5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan ve asgari kurumlar vergisi matrahından düşülemeyen indirimler aşağıdaki gibidir:

a) Sponsorluk harcamalarında indirim (5520 sayılı Kanun madde 10/1-b)

b) Bağış ve yardımlarda indirim (5520 sayılı Kanun madde 10/1-c)

c) Eğitim ve sağlık tesisleri ile yurt inşaatlarına ilişkin bağış ve yardımlarda indirim (5520 sayılı Kanun madde 10/1-ç)

ç) Kültür ve turizm amaçlı bağış ve yardımlarda indirim (5520 sayılı Kanun madde 10/1-d)

d) Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına yapılan bağışlarda indirim (5520 sayılı Kanun madde 10/1-e)

e) Kızılay Derneği ile Yeşilay Cemiyetine yapılan nakdi bağış ve yardımlarda indirim (5520 sayılı Kanun madde 10/1-f)

f) Yurt dışına verilen yazılım, mühendislik, eğitim ve sağlık hizmetleri kazanç indirimi (5520 sayılı Kanun madde 10/1-ğ)

g) Nakdi sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimi (5520 sayılı Kanun madde 10/1-ı)

ğ) İstanbul Finans Merkezi Bölgesinde faaliyette bulunan kurumların elde ettiği kazançlarda indirim (5520 sayılı Kanun madde 10/1-i)

h) Yatırım indirimi istisnası (193 sayılı Kanun mülga 19, geçici 61 ve geçici 69)

ı) Teknogirişim sermaye desteği indirimi (5746 sayılı Kanun madde 3/5)

i) Teknokent sermaye desteği indirimi (4691 sayılı Kanun geçici madde 4 )

j) Özel kanunlarda yer alan ve asgari vergi matrahına dâhil edilmesi gereken diğer indirimler.

5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan istisna ve indirimlerin, kurumlar vergisi beyannamesinin ilgili satırlarında gösterilerek indirim konusu yapılması gerekmekte olup, ilgili satırı bulunmayan istisna ve indirimlerin ilgisine göre beyannamenin “Diğer indirimler ve istisnalar” veya “Diğer indirimler” bölümlerinde gösterilerek vergiye tabi matrahın tespitinde dikkate alınması mümkün bulunmaktadır. Bu şekilde indirim konusu yapılan istisna ve indirimler de asgari kurumlar vergisi kapsamına girecektir.

ÖRNEK 1 : (A) A.Ş.’nin 2025 hesap dönemine ilişkin ticari bilanço karı 3.000.000 TL, kanunen kabul edilmeyen gideri 600.000 TL’dir. Buna göre, anılan kurumun asgari kurumlar vergisi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

	KURUMLAR VERGİSİ	ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ
Ticari Bilanço Karı	3.000.000,00	3.000.000,00
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler	600.000,00	600.000,00
İstisna ve İndirimler	0,00	0,00
Kurumlar Vergisi Matrahı (Geçici Vergi Matrahı)	3.600.000,00	3.600.000,00
Vergi Oranı	% 25	% 10
Hesaplanan Kurumlar Vergisi (Geçici Vergi)	900.000,00 (3.600.000X0,25)	360.000,00 (3.600.000X0,10)
Ödenecek Kurumlar Vergisi (Geçici Vergi)	900.000,00 (BÜYÜK OLAN ÖDENECEK)

ÖRNEK 2: (B) A.Ş.’nin 2025 hesap dönemine ilişkin ticari bilanço zararı 400.000 TL, kanunen kabul edilmeyen gideri 600.000 TL’dir. Buna göre, anılan kurumun asgari kurumlar vergisi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

	KURUMLAR VERGİSİ	ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ
Ticari Bilanço Zararı	400.000,00	400.000,00
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler	600.000,00	600.000,00
İstisna ve İndirimler	0,00	0,00
Kurumlar Vergisi Matrahı (Geçici Vergi Matrahı)	200.000,00	200.000,00
Vergi Oranı	% 25	% 10
Hesaplanan Kurumlar Vergisi (Geçici Vergi)	50.000,00 (200.000X0,25)	20.000,00 (200.000X0,10)
Ödenecek Kurumlar Vergisi (Geçici Vergi)	50.000,00 (BÜYÜK OLAN ÖDENECEK)

ÖRNEK 3: (C) A.Ş.’nin 2025 hesap dönemine ilişkin ticari bilanço karı 10.000.000 TL, kanunen kabul edilmeyen gideri 1.000.000 TL’dir. Mükellef kurum aynı hesap döneminde 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesi hükmüne istinaden; 1.800.000 TL yurt içi iştirak kazancı istisnasından, 400.000 TL yurtdışı iştirak kazancı istisnasından ve 4691 sayılı Kanun kapsamında 500.000 TL teknoloji geliştirme bölgeleri kazanç istisnasından yararlanmıştır. Adı geçen Kurum ayrıca, 200.000 TL Ar-Ge indirimi , 5520 sayılı Kanun madde 10/1-c ye göre 10.000 TL bağış ve yardım indirimi ile nakdi sermaye artışı nedeniyle hesapladığı 300.000 TL nakdi sermaye faiz indirimi tutarını beyanname üzerinden indirim konusu yapmıştır. Şirketin beyanname üzerinden indirim konusu yapabileceği geçmiş yıl zararı ise 500.000 TL’dir.

Buna göre, anılan kurumun asgari kurumlar vergisi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

	KURUMLAR VERGİSİ	ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ
Ticari Bilanço Karı	10.000.000,00	10.000.000,00
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler	1.000.000,00	1.000.000,00
Yurt İçi İştirak Kazancı	4.800.000,00	4.800.000,00
Yurtdışı İştirak Kazancı	400.000,00	0,00
Teknokent Kazancı	500.000,00	500.000,00
Geçmiş Yıl Zararı	500.000,00	*500.000,00
Ar ge İndirimi	200.000,00	200.000,00
Bağış ve Yardımlar	10.000,00	0,00
Nakdi Sermeye Faiz İndirimi	300.000,00	0,00
Kurumlar Vergisi Matrahı	4.290.000,00	5.000.000,00
Hesaplanan Kurumlar Vergisi	1.072.000,00 (4.290.000X0,25)	500.000,00 (5.000.000X0,10)
Ödenecek Kurumlar Vergisi	1.072.000,00

*Danıştay 3. Dairesinin 10/02/2025 tarih ve E:2024/5700 sayılı kararı gereğince.

ÖRNEK 4: (D) A.Ş.’nin 2025 hesap dönemine ilişkin ticari bilanço karı 4.000.000 TL, kanunen kabul edilmeyen gideri 600.000 TL’dir. Mükellef kurum aynı hesap döneminde 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesi hükmüne istinaden; 2.000.000 TL yurt içi iştirak kazancı istisnasından, 400.000 TL iştirak hissesi satış kazancı istisnasından ve 3218 sayılı Kanun kapsamında 500.000 TL serbest bölge kazanç istisnasından yararlanmıştır. Adı geçen Kurum ayrıca, 250.000 TL Ar-Ge indirimi , 5520 sayılı Kanun madde 10/1-c ye göre 25.000 TL bağış ve yardım indirimi ile nakdi sermaye artışı nedeniyle hesapladığı 800.000 TL nakdi sermaye faiz indirimi tutarını beyanname üzerinden indirim konusu yapmıştır.

Buna göre, anılan kurumun asgari kurumlar vergisi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

	KURUMLAR VERGİSİ	ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ
Ticari Bilanço Karı	4.000.000,00	4.000.000,00
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler	600.000,00	600.000,00
Yurt İçi İştirak Kazancı	2.000.000,00	2.000.000,00
İştirak Hissesi Satış Kazancı	400.000,00	0,00
Serbest Bölge Kazanç İstisnası	500.000,00	500.000,00
Ar ge İndirimi	250.000,00	250.000,00
Bağış ve Yardımlar	25.000,00	0,00
Nakdi Sermeye Faiz İndirimi	800.000,00	0,00
Kurumlar Vergisi Matrahı	625.000,00	1.850.000,00
Hesaplanan Kurumlar Vergisi	156.250,00 (625.000X0,25)	185.000,00 (1.850.000X0,10)
Ödenecek Kurumlar Vergisi		185.000,00

ÖRNEK 5: (E) A.Ş.’nin 2025 hesap dönemine ilişkin ticari bilanço karı 9.000.000 TL, kanunen kabul edilmeyen gideri 200.000 TL’dir. Şirket, gerçekleştireceği yatırım için 2022 yılında yatırım teşvik belgesi almış ve söz konusu yatırımı 2024 yılında tamamlamıştır. Mükellef kurumun 2025 hesap dönemine ilişkin verdiği kurumlar vergisi beyannamesinde bu yatırımı dolayısıyla indirimli kurumlar vergisine tabi matrahı 3.800.000 TL, indirimli vergi oranı ise % 5’tir. Öte yandan, kurumun aktifine kayıtlı taşınmazı, İş Bankasına olan borç nedeniyle bu dönemde bankaya devredilmiş ve bu işlemden 2.500.000 TL kazanç elde edilmiştir. Mükellef Kurum ayrıca Kızılay Derneğine 50.000 TL bağışta bulunmuştur.

Buna göre, anılan kurumun asgari kurumlar vergisi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

	KURUMLAR VERGİSİ	ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ
Ticari Bilanço Karı	9.000.000,00	9.000.000,00
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler	200.000,00	200.000,00
Banka Borç Taşınmaz Kazanç İstisnası	2.500.000,00	0,00
Bağış ve Yardımlar	50.000,00	0,00
Kurumlar Vergisi Matrahı	6.200.000,00	9.200.000,00
Yatırım Teşvik Matrahı Üzerinden Ödenecek Vergi	190.000,00(3.800.000X0,05)	190.000,00(3.800.000X0,05)
Yatırım Teşvik Matrahı Üzerinden Ödenmeyecek Vergi	760.000,00(3.800.000X0,20)	760.000,00(3.800.000X0,20)
Genel Orana Tabi Matrah Üzerinden Hesaplanan Vergi	600.000,00(2.400.000X0,25)
Hesaplanan Kurumlar Vergisi	790.000,00 (190.000+600.000)	160.000,00 ((9.200.000X0,10)-(760.000))
Ödenecek Kurumlar Vergisi	790.000,00

ÖRNEK 6: (F) A.Ş.’nin 2025 hesap dönemine ilişkin ticari bilanço karı 10.000.000 TL, kanunen kabul edilmeyen gideri 200.000 TL’dir. Şirket, gerçekleştireceği komple yatırım için 10.11.2024 yılında yatırım teşvik belgesi almış ve söz konusu yatırımı devam etmektedir. Mükellef kurumun 2025 hesap dönemine ilişkin verdiği kurumlar vergisi beyannamesinde bu yatırımından kazanç elde etmemiştir. Diğer faaliyetlerden elde edilen gelirlerden dolayı 10.200.000 TL matraha indirimli kurumlar vergisi uygulamıştır. Harcama tutarı 50.000.000 TL Yatırıma katkı oranı % 40 vergi indirim oranı % 80 dir. 2024 yılında yatırım teşvikten dolayı yararlandığı katkı tutarı 100.000 TL dir.

Buna göre, anılan kurumun asgari kurumlar vergisi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

	KURUMLAR VERGİSİ	ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ
Ticari Bilanço Karı	10.000.000,00	10.000.000,00
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler	200.000,00	200.000,00
Kurumlar Vergisi Matrahı	10.200.000,00	10.200.000,00
Yatırım Teşvik Matrahı Üzerinden Ödenecek Vergi	510.000,00(10.200.000X0,05)
Yatırım Teşvik Matrahı Üzerinden Ödenmeyecek Vergi	2.040.000,00(10.200.000X0,20)
Genel Orana Tabi Matrah Üzerinden Hesaplanan Vergi	0,00(0,00X0,25)
Hesaplanan Kurumlar Vergisi	510.000,00 (510.000+0,00)	1.020.000,00 (10.200.000X0,10)
Ödenecek Kurumlar Vergisi		1.020.000,00

Not: Yatırım teşvik belgesi 02.08.2024 tarihinden sonra alındığından asgari kurumlar vergisi hesaplamasında dikkate alınmamıştır.

ÖRNEK 7: (G) A.Ş.’nin 2025 hesap dönemine ilişkin ticari bilanço karı 8.000.000 TL, kanunen kabul edilmeyen gideri 500.000 TL’dir. Şirketin ihracattan elde ettiği ve ilgili hükümlere göre 5 puan indirimli orana tabi tutacağı kazancı 2.000.000 TL, üretim faaliyetinden elde ettiği ve ilgili hükümlere göre 1 puan indirimli orana tabi tutacağı kazancı ise 3.000.000 TL’dir.

Buna göre, anılan kurumun asgari kurumlar vergisi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

	KURUMLAR VERGİSİ	ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ
Ticari Bilanço Karı	8.000.000,00	8.000.000,00
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler	500.000,00	500.000,00
İhracat kazancı üzerinden 5 puan indirimli orana göre hesaplanan vergi	400.000,00(2.000.000x0,20)
İhracat oran indirimi kaynaklı alınmayan vergi	100.000,00(2.000.000x0,05)
Üretim kazancı üzerinden 1 puan indirimli orana göre hesaplanan vergi	720.000,00(3.000.000x0,24)
Üretim oran indirimi kaynaklı alınmayan vergi	30.000,00(3.000.000x0,01)
Genel orana tabi matrah üzerinden hesaplanan vergi	875.000,00(3.500.000x0,25)
Hesaplanan Kurumlar Vergisi	1.995.000,00 (400.000+720.000+875.000)	720.000,00 (8.500.000X0,10)-(100.000+30.000)
Ödenecek Kurumlar Vergisi	1.995.000,00

SONUÇ

7524 Sayılı Kanunla getirilen ve 2025 yılı ve sonrası kazançlarına uygulanacak olan Yurt içi Asgari Kurumlar Vergisi, üretim faaliyetinden elde edilen kazançlar için yüzde 1 , ihracat faaliyetinden elde edilen kazançlar için % 5 , ilk defa halka açılan ve halka açıklığı en az % 20 ve üzerinde olan firmalara sağlanan % 2 kurumlar vergisi indirimi, finansman gider kısıtlaması ve diğer indirim ve istisnalardan dolayı zaten çok karışık olan kurumlar vergisi hesaplamasını daha da karışık hale getirmiştir Ayrıca üretim faaliyetinden ve ihracat faaliyetinden elde edilen kazançlar indirimli kurumlar vergisine tabi matrahın içindeyse teşvik belgesindeki vergi indirim oranının altında küsüratlı vergi oranları hesaplanmasına neden olmaktadır. Asgari kurumlar vergisi düzenlemesi yüksek kurumlar vergisi matrahı beyan edip indirim ve istisnaları fazla olan ve dolayısıyla düşük vergi ödeyen şirketleri etkilemesi, kurumlar vergisi matrahı üzerinden % 10 ve üzeri vergi ödeyen şirketleri etkilememesi beklenmektedir.

YARARLANILAN KAYNAKLAR

1 Seri Numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği

13.04.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.