Fuat Tekgül
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
fuattekgul02@gmail.com

KDV İadesinde Yeni Bir Dönem Mi Başlıyor?

Sürekli değişim içinde olan Vergi mevzuatımızdan KDV iade talepleri de payını alacak gibi görünüyor.

Makalemizin konusunu son dönemde KDV iade açısından gelişmeler ve bunların yansımaları oluşturmaktadır.

Yakın zamanda Vergi idaresi tarafından mükelleflere yazılan yazılarda;

• 2023 yılında sonuçlanan KDV iade taleplerinin 2022 ve önceki yıllarda yapılan alımların ‘’doğrudan yüklenim’’ açısından analiz edildiği,
• 2022 ve önceki yıllarda yapılan alımların yüklenim konusu yapılan alımlar ile önceki dönem sonu 31.12.2022 tarihli bilançoda ‘’stoklar’’ kaleminde yer alan tutarın mukayese edildiği,
• Yüklenilen KDV’ye ait stok bedelinin önceki dönem bilançoda yer alan stok bedellerini aşması halinde aradaki farka ait izahat ve gerekli düzeltmelerin yapılması gerektiği,
• Aksi taktirde re ’sen inceleme yapılacağı,

Hususlarını içeren ve izahat istenen tebligatlar yapıldı.

Konu ile ilgili daha ayrıntılı bilgi tarafımca yazılan makale ile paylaşılmış olup tekrara düşmemek açısından ilgilileri için aşağıda paylaşıyorum.

Konu ile ilgili makalem:

https://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/fuattekgul/023/

KDV iade taleplerinde; yüklenilen KDV tutarının önceki dönem devreden KDV’leri ile kıyaslanarak düşük tutarlı olan KDV’nin iade edilebileceği hususuna KDV Uygulama tebliğ taslağında yer verilmişti. Ancak taslak tebliğde öngörülen uygulamaya KDV Genel Uygulama Tebliğinde yer verilmemişti. Buna rağmen taslak tebliğin yarattığı etki ile zaman zaman vergi idaresinden anılan konu ile ilgili eleştirilere maruz kalınmaktaydı.

Konu ile ilgili Kemal Oktar üstadımızın yayınlamış olduğu makaleyi ilgi duyanlar için paylaşıyorum.

https://www.kemaloktar.com/?p=307

KDV genel uygulama tebliğine 52 Seri no’lu KDV tebliği 16.maddesi ile eklenen ‘’ ‘’Tam istisna kapsamında işlemleri bulunan mükelleflerin bu işlemler nedeniyle yüklendikleri KDV'nin, yüklenildiği dönem ile iadenin talep edildiği dönem arasındaki KDV beyannamelerinde yer alan devreden KDV ile karşılaştırılmaksızın iadenin talep edildiği dönem beyannamesindeki toplam indirim KDV ile karşılaştırılarak iade talebi sonuçlandırılır.” İfadesi ile tam istisna kapsamında iade taleplerinde önceki dönem devreden kıyaslaması yapılmayacağına dair noktayı koymuştu.

Konu ile ilgili makalem:

https://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/fuattekgul/018/

52 Seri no’lu KDV tebliği 16.maddesi ile yapılan düzenleme tam istisna kapsamındaki işlemlere ait bir düzenleme olup diğer iade hakkı doğuran işlemlerde (örneğin indirimli orana tabi işlemlerde) devreden KDV yönünden nasıl hareket edileceği hususu halen belirsizliğini korumaktadır.

Konu ile ilgili makalem:

https://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/fuattekgul/020/

Yazımızda bahsedilen stok mukayesesi ile ilgili izahat talep edilen konuda idarenin beklentisi;

• Farka isabet eden KDV iadesinden vaz geçilerek haksız iade işlemine tabi tutulması,

Veya;

• 2023 yılında yüklenim konusu yapılan alımların 2022 ve önceki dönemlerde satışların maliyeti hesabından çıkartılarak düzeltme yapılması ve kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde düzeltme yapılması,

Şeklindedir.

Bilindiği üzere yüklenim listesine dahil edilen alımın iade hakkı doğuran işleme ait dönemde iade konusu malın bünyesinde kullanılması sebebi ile ilgili dönemde satışların maliyeti hesabında yer alması gerekmektedir. Konumuzda bu dönem iade hakkı doğuran işleme ait dönemdir.

İdarenin izahat istediği konu;

-Geçmiş yıllarda satışların maliyetine dahil edilen alımın ilgili dönemde stoktan çıkarılarak satışların malın maliyetine eklendiği,

-Sonraki yıla ait iade hakkı doğuran işlem bünyesinde geçmiş yılda stoktan çıkarılarak satışların maliyetine eklenen  bir alıma yer verilmemesi gerektiği konusudur.

KDV iade taleplerinde iade hakkı doğuran işlem için ibrazı zorunlu belgeler internet vergi dairesi sistemi üzerinden yüklenmekte ve idare tarafından oluşturulan veri tabanı üzerinden oluşturulan segmentler vasıtası ile tespitler yapılmaktadır.

KDVİRA uygulaması 2010 Ocak döneminden itibaren şu anki duruma göre çok daha az segment içerek şekilde uygulamaya konulmuş, zaman içinde kontrol edilen veri ve segment sayısı arttırılmıştır.

Vergi idaresinde görev yaptığımız dönemde başta G.ç.b.teyit, alt firma olumsuzlukları, mükerrer yüklenim v.b. olmak üzere bugün segmentlerde yer alan hususları manuel olarak yapmakta idik.

Söz konusu kontroller tamamen dosyayı kontrol eden çalışanın mevzuata hakimiyetine göre derinlik kazanmakta iken bugün örneğin stok kontrolü ve izahat talebi konusu tamamen G.İ.B. tarafından yapılan çalışma ile vergi dairelerine izahat istenmesi için oluşturulan listeler vasıtasıyla tespit edilmiştir. Sözün özü sistem yavaş yavaş kullanıcı kontrolünden çıkartılarak sistem üzerinden yapılan tespitler yardımı ile kontrolleri yapmaya başlamıştır.

Tabii bu noktada anılan izahat yazıları yazılmadan önce;

-Anılan stok ile ilgili tespite ilişkin segment oluşturulabilir miydi?

-Bu konu için bir milat belirlenmeli miydi?

Soruları sorulabilir.

Bilindiği üzere 21.04.2022 tarih 41 seri no’lu KDV tebliği ile imalatçı ihracatçı firmalara istisna bedelinin %10’u kadarlık kısmın iadesi yüklenim listesi talep edilmeksizin iade edilme imkânı sunulmuştur.

Ayrı bir eleştiri noktası da izahat istenen yazıda sadece yüklenim listesi ile talep edilen iade talepleri üzerinden bir çalışma yapılması olabilir. İzahat yazılarında 338-imalatçıların mal ihracatları kodu ile iade talepleri dikkate alınmamış olduğu, sadece 301-Mal ihracatı kodu ile talep edilen veriler üzerinden izahat istendiği görülmektedir.

 Mezkûr uygulamanın sonraki yıllarda devam etmesi hâlinde 338- imalatçıların mal ihracatları seçeneğinin devam edip ettirilmeyeceği hususunun bir soru işareti barındırdığı kanaatindeyiz.

Özet olarak; Devreden KDV yönünden önceki dönem devir KDV kıyaslamasına 52 seri no’lu tebliğ ile nokta koyan idare stok yönünden mukayese yolu ile zımnen KDV devri yönünden eleştiri yapma yöntemini seçmiş görünüyor.

17 Temmuz 2025 tarihinde Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yapılan duyuruyla birlikte e-Defter uygulamasına yönelik hazırlanan “Envanter Defteri Kılavuz Taslağı” paylaşıldı. Taslak incelendiğinde stok yönünden ayrıntılı bir beyanda isteneceği görülüyor ki konumuz olan stok ile izahat konusu ile ilgili e-envanter uygulaması ile idare tarafından izahat istenmeden de tespitler yapılabileceği öngörülmelidir.

Bu sebeple idarenin yakın zamanda konu ile ilgili KDVİRA’ da segment oluşturması muhtemel ve gerekli olup KDV iade talebinde bulunurken geçmiş yıllardan yapılan alımların yüklenim konusu yapılması aşamasında stok bedellerini de göz önünde tutmasında fayda bulunmaktadır.

Stok yönünden izahat istenilen konu sebebi ile iade talep edecek imalatçı ihracatçı mükelleflerin (kendi durumlarını göz önüne alarak);

-Kardeş dış ticaret şirketi kurup;
-KDV’li mal satışı,

-İhraç kayıtlı satış,

-İmalatçıların mal ihracatları,

 Seçeneklerine yöneleceklerini ön görmek mümkün.

KDV iadesi artık tamamen muhasebe kayıtları ile uyumlu ve entegre bir şekilde eş zamanlı yürütülmesi gereken bir çalışma olup sonraki dönemde hem Kurumlar/Gelir Vergisi hem KDV iadesi yönünden sorun yaşamamak açısından meslek mensuplarına önemli bir görev düşmektedir.

Halen taslak halinde olan 55 seri no’lu tebliğ ile ATİK yüklenimi konusunda kısıtlamalar söz konusu iken bu yönelim (ATİK yüklenimi olmayan firmalarda) istisna bedelinin azami %10-11 bandında yüklenim listesi oluşturabilen mükelleflerde yukarıda belirtilen yöntemlerin kullanılması sonucu iade tutarlarının artmasına ve devreden KDV tutarlarının daha hızlı eritilmesine sebep olacaktır.

KAYNAKLAR

-KDV Genel uygulama tebliği

-52 seri no’lu KDV tebliği

-Kemal Oktar ‘’ Yüklenilen Kdv Sorunu’’ konulu 01.03.2020 tarihli yazısı.

-41 seri no’lu KDV tebliği

-17 Temmuz 2025 tarihli e-envanter taslağı

20.08.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.