Fırat İnsel
Vergi Müfettişi
firat_insel88@hotmail.com

Hizmet İhracında İndirim Oranının İrdelenmesi

GİRİŞ

2012 yılında 6322 sayılı Kanun’la Gelir Vergisi Kanunu’nun 89. maddesinde ve Kurumlar Vergisi  Kanunu’nun 10. maddesinde yapılan düzenlemeyle, Türkiye’de yerleşmiş olmayanlara Türkiye’den  verilen ve yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama,  muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi ve veri saklama hizmetlerinden elde edilen kazancın %  50’sinin beyanname üzerinde gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirimi öngörüldü. 

Kurumlar Vergisi Kanunun 10/1 (ğ) maddesi uyarınca; Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi ve ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın yüzde 50’si kurum kazancından indirilebilmekteydi. 7491 sayılı kanunla indirim oranı yüzde 80’e çıkarılmıştır. Kanun kapsamında verilen hizmetten yurt dışında yararlanılmış olması gerekir. Diğer bir ifadeyle, yurt dışı mukimi için verilen hizmetin, bu kişilerin Türkiye'deki faaliyetleri ile ilgisinin olmaması gerekmektedir.

2016 yılında 6728 sayılı Kanun’la, madde kapsamındaki hizmetlere; ürün testi, sertifikasyon, veri  işleme ve veri analizi hizmetleri eklendi. 2023 yılında 7491 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikle de; 

• Yukarıda sayılan faaliyetlerden elde edilen kazançlara uygulanan istisna oranı % 50’den % 80’e çıkartılırken, 
• Kazancın elde edildiği yıla/hesap dönemine ilişkin beyannamenin verilmesi gereken tarihe kadar tamamının Türkiye’ye transfer edilmesi şartı getirildi. 

Değişiklik, 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere  yürürlüğe girdi. Dolayısıyla yeni düzenleme, içinde bulunduğumuz beyan döneminde verilen gelir vergisi beyanlarında ve Nisan ayında verilecek kurumlar vergisi beyanlarında da uygulanacak. 

İndirim koşulları neler? 

Kapsama giren hizmetlerden elde edilen kazançlarda indirimden yararlanabilmek için; 

• Hizmetin, esas faaliyet konuları arasında olması ve Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişi ve  kurumlara sunulması,  
• Hizmet karşılığında faturanın yurt dışı mukimi kişi veya kurum adına düzenlenmesi,
• Türkiye'den verilen hizmetten münhasıran yurt dışında yararlanılması ve 
• Kazancın tamamının elde edildiği yıla/hesap dönemine ilişkin beyannamenin verilmesi gereken  tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmesi, 

gerekiyor. 

Hizmet İhracının Şartları

1-Müşterinin yurt dışında olması 

İndirimden yararlanabilmek için, müşterinin yurt dışında olması, faturanın da yurt dışında yerleşik  kişi veya kurum adına düzenlenmesi gerekiyor. 

Bu çerçevede örneğin, yurt dışında bulunan büyükelçilik binalarına ilişkin mimari projelerin çizimi  hizmeti, esas itibarıyla Türkiye Cumhuriyeti Devletine verildiğinden, bu işten elde edilen kazanç  için indirim uygulaması yapılamıyor. (09.05.2016 tarih ve 53061 sayılı özelge.) 

2-Hizmetten yurt dışında yararlanılması 

İndirimden yararlanabilmek için, verilen hizmetten yurt dışında yararlanılmış olması, yurt dışı  mukimi kişi ve/veya kurum için verilen hizmetin, bu kişilerin ve/veya kurumların Türkiye'deki  faaliyetleri ile ilgisinin olmaması gerekir. 

Bu çerçevede örneğin; 

• Avrupa Birliği tarafından finanse edilen, yurt dışında mukim bir kurum liderliğinde  konsorsiyum tarafından Türkiye’de yürütülen proje kapsamında, söz konusu kuruma verilen  tasarım ve mühendislik hizmetinden yurt dışında yararlanılmadığından, (14.07.2014 tarih ve 716 sayılı özelge.) 
• Yurt dışında bulunan müşteriye, müşterinin Türkiye’de satın alacağı ürünlerin ihraç edilmeden  önce kalite kontrol işlemi yapılması, bu işlem sonucunda müşteriye rapor hazırlanması,  müşterinin de bu rapor doğrultusunda ürünlerin satın alma işini gerçekleştirmesi hizmeti,  münhasıran yurt dışında yararlanılan bir hizmet olmadığından, (12.04.2017 tarih ve 101659  sayılı özelge.)

indirim uygulamasından yararlanılması mümkün değil. 

Elde edilen gelirin döviz cinsinden olması veya yurda getirilip getirilmemesi önemli mi? 

İndirimden yararlanabilmek için, madde kapsamında elde edilen gelirin döviz veya Türk lirası  olması önemli değil. Her iki durumda da indirimden yararlanılabilir. (03.02.2023 tarih ve 166967  sayılı özelge.) 

Yukarıda belirttiğim üzere, 2023 yılında yapılan değişiklikle indirim, kazancın elde edildiği  yıla/hesap dönemine ilişkin beyannamenin verilmesi gereken tarihe kadar tamamının Türkiye’ye  transfer edilmesi şartına bağlandı. 

Yapılan değişiklik kapsamında, 2023 yılı beyannamesinde indirimden yararlanabilmek için, yıllık  gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar kazancın tamamının  Türkiye’ye getirilmesi şart. 

Serbest Bölgeye verilen hizmetlerden elde edilen kazanç için indirim yapılabilir mi? 

İndirimden, Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında  bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan hizmetlerden elde edilen  kazançlarla sınırlı yararlanılabiliyor. 

Serbest Bölgeler yurt dışı sayılmadığından, Serbest Bölgelere ve Serbest Bölgelerde faaliyette  bulunanlara verilen hizmetler nedeniyle elde edilen kazançlar için indirimden yararlanmak  mümkün değil. (03.01.2024 tarih ve 3211 sayılı özelge.) 

Hizmet ihraç eden kurumlarda 5 puan indirimli kurumlar vergisi uygulaması nasıl  yapılacaktır? 

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32. maddesi hükmü gereği, ihracat yapan kurumların, ihracattan  elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı, 5 puan indirimli uygulanıyor.

Hizmet ihracından elde edilen kazancın %80’lik kısmının kurumlar vergisi matrahının tespitinde  indirim olarak dikkate alındığı kurumlarda, hizmet ihracından elde edilen kazanç tutarının tamamına 5 puan indirimli kurumlar vergisi oranı uygulanması söz konusu değil. Bu durumda  indirimli oran sadece hizmet ihracından elde edilen kazancın, indirime konu edilen kısmı düşüldükten sonra kalan kısmına uygulanabilir.  

İndirimden yararlanılan kazanç ile ilgili olarak yurtdışında ödenen vergilerin  tamamı Türkiye’de mahsup edilebilir mi? 

Yabancı ülkelerde elde edilen kazançlar üzerinden yurt dışında ödenen vergiler, Türkiye'de bu  kazançlar üzerinden tarh olunan kurumlar vergisinden, belirli koşul ve sınırlar çerçevesinde  mahsup edilebiliyor. 

Kapsama giren hizmetlerden elde edilen kazançların % 80’lik kısmı beyan edilen gelirden veya  kurum kazancından indirim konusu yapılarak, bu kısım üzerinden Türkiye’de kurumlar vergisi  hesaplanmıyor. Bu nedenle, yurtdışında ödenen vergi tutarının ancak % 20’lik kısmı, Türkiye’de  hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilebilir. (23.07.2013 tarih ve 774 sayılı  özelge.) 

Anılan düzenlemenin yapıldığı 6322 sayılı Kanunun gerekçesinde de vurgulandığı üzere söz konusu düzenleme;

● Hizmet ihracı yoluyla ülke ekonomisinin uluslararası rekabetçiliğinin artırılması,

● Yeni ihracat alanlarının oluşturulması,

 ● İstihdam imkanlarının yaratılması,

● Nitelikli işgücünün Türkiye’de istihdamının artırılarak sürdürülmesinin desteklenmesi suretiyle, yüksek katma değer yaratma potansiyeli bulunan hizmetler için yeni bir teşvik unsuru ihdas edilmesini amaçlamaktadır. Bu kapsamda, yurt dışı yerleşiklere yüksek katma değerli hizmet veren hizmet işletmelerine vergisel açıdan teşvikler getirilmiştir. Bu teşviklerin;

 ● Ülkemizde belli bir konuda uzmanlaşmış, yabancı dil bilgisine sahip olan vatandaşlarımızın istihdam olanaklarını artırması,

● Yurt dışına gitmeksizin dünyanın her yerine birçok hizmetin verilmesi imkanı doğacağı için beyin göçünü de engellemesi, beklenmektedir.

Sonuç

Kamuoyunda Torba Kanun olarak adlandırılan 7491 Sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 28/12/2023 tarihli ve 32413 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe girmiş oldu. 7491 Sayılı Kanunun 59’uncu maddesi ile, Kurumlar Vergisi Kanunun 10/1 (ğ) maddesi uyarınca yurtdışına verilen bazı hizmetlerden elde edilen kazançlara uygulanan yüzde 50 indirim oranı, söz konusu düzenleme çerçevesindeki şartlar dahilinde yüzde 80’e çıkarılmıştır. Hizmet ihracı olarak ta adlandırılan uygulama Kurumlar Vergisi Kanunun 10/1 (ğ) maddesi ile Gelir Vergisi Kanunun 89. maddesinde düzenlenmiştir.

7491 sayılı kanunun 59. maddesinde yapılan düzenleme 01/01/2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere 28/12/2023 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, maddede belirtilen şartlar dahilinde yüzde 80 kazanç indiriminin 2023 yılı kazançlarına da uygulanacağını hatırlatmış olalım.

10.07.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.