Emre Özerçen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
info@emreozercen.com

Geçici Vergide Matrahı Doğru Hesaplamak İçin 10 Adımda Kontrol Listesi

Değerli okurlar bilindiği üzere geçici vergi, gerçek usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı ve kurumlar vergisi mükelleflerinin cari vergilendirme döneminin gelir ve kurumlar vergisine mahsuben üçer aylık kazançları üzerinden hesaplanarak ödenen bir peşin vergidir. Bu verginin en önemli unsuru matrahın doğru tespit edilmesidir. Böylelikle sağlıklı bir geçici vergi hesabının yapılması da mümkün olacaktır. Aşağıda, beyannamenin hazırlanmasında sıkça karşılaşılan hatalara ve dikkat edilmesi gereken noktalara yer verilmiştir.

1- Banka Stopajlarını Her Dönem Mahsup Edebilirmiyiz?

Bankalar tarafından mevduat faizleri, repo gelirleri gibi kazançlar üzerinden kesilen stopajlar, ilgili geçici vergi döneminde mahsup edilebilir.
Dikkat: 2025/3. geçici vergi beyannamesinde sadece Temmuz-Eylül 2025 döneminde kesilen stopajlar mahsup edilebilir.
Kümülatif stopajlar değil, sadece ilgili 3 aylık döneme ait olanlar dikkate alınmalıdır.

2- Önceki Dönem Geçici Vergilerini Ödemedim, Mahsup Edebilir miyim?

2025/1.ve 2. geçici vergi dönemlerinde tahakkuk eden geçici vergi, ödenmiş olmasa dahi 3. dönem beyannamesinde mahsup edilebilir.
Bu uygulama yalnızca cari yıl geçici vergi dönemleri arasında geçerlidir. Yıllık beyannamede mahsup yapılabilmesi için ödeme şartı aranır.

3- Geçmiş Yıl Zararlarını Nasıl Dikkate Alacağım?

Mükellefler, geçmiş yıl zararlarını daha önce indirim konusu yapmamışlarsa geçici vergi beyannamelerinde mahsup edebilirler.
Ancak ilgili yıllarda matrah artırımı yapılmışsa;
• 2018–2021 yıllarına ait zararların yalnızca %50’si,
• 2022 yılı zararının tamamı indirme konu edilemez.

2023 yılına ilişkin enflasyon düzeltmesi sonucu ortaya çıkan zarar, vergi mevzuatı açısından geçmiş yıl zararı sayılmaz ve beyanname matrahından indirilemez. Bu zarar sadece bilançoda yer alır ve vergisel anlamda mali zarar niteliği taşımaz.

2025 yılı geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapılmadığından, 2024 yılı mali zararları geçici vergi beyanlarında düzeltmeye tabi tutulmadan, yani mukayyet değerleriyle dikkate alınacaktır.

Ancak 2025 yılı sonunda, kurumlar vergisi beyannamesi verilirken enflasyon düzeltmesi yapılacak ve 2024 yılına ait mali zararlar da bu kez enflasyon düzeltmesine tabi tutularak dikkate alınacaktır.

4- Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşlerinde Geçici Vergi Var mı?

Yıllara yaygın inşaat ve onarım işleriyle uğraşanlar bu işlere yönelik geçici vergi ödemezler. İşin fiilen tamamlanma veya geçici kabul tutanağının idare tarafından onaylandığı tarih itibariyle söz konusu iş tamamlanmış sayılır ve kar veya zarar tamamlandığı döneme ait gelir ya da kurumlar vergisi beyannamesinde beyan edilir.
Ayrıca bu işler kapsamında gerçek veya tüzel kişilere ödenen istihkak ve avanslardan, %5 oranında gelir veya kurumlar vergisi stopajı yapılması zorunludur.
Bu stopajlar, ancak işin tamamlandığı yılın gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinden mahsup edilebilir.
Geçici kabul tutanağı onaylandıktan sonra yapılan hakedişlerden stopaj kesintisi yapılmaz. Bu hakedişler maliyetleriyle birlikte ait oldukları geçici vergi dönemine dahil edilir.

5- Binek Otomobil Giderlerinde Sınırlar Ne?

Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. ve 68. maddelerine göre 2025 yılı için geçerli tutarlar şöyledir:
- Kira gider sınırı (KDV hariç): 37.000 TL
- ÖTV + KDV gider yazılabilir sınır: 990.000 TL
- Amortisman sınırı (vergisiz): 1.100.000 TL
- Vergilerin maliyete eklendiği veya ikinci el alımlarda: 2.100.000 TL

6- Şüpheli Alacakta Dava veya İcra Şartı Aranıyor mu?

2025 yılı için dava veya icra şartı aranmaksızın karşılık ayrılabilecek tutar 20.000 TL’dir. Bu tutarın altındaki alacaklar doğrudan karşılık ayrılarak gider yazılabilir.

7- Enflasyon Düzeltmesinden Sonra Satış Zararı Nasıl Hesaplanır?

2023 yılında enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş amortismana tabi olmayan  bir varlığın, 2025/3. geçici vergi döneminde satılması halinde doğan zarar, vergiye tabi karın tespitinde kısmen indirim konusu yapılabilir.Düzeltme öncesi değer ile düzeltme sonrası değer karşılaştırılarak, zararın hangi kısmının KKEG olduğu belirlenmelidir.

8- SGK Primleri Ödenmediyse Ne Olur?

Ödenmeyen SGK primleri vergi matrahına KKEG olarak eklenir. Daha sonra ödendiğinde, “Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna ve İndirimler” satırında beyan edilerek matrahtan düşülebilir.

9- %10 Yanılma Payı Ne Demek?

Geçici vergi beyannamelerinde beyan edilen matrah ile beyan edilmesi gereken matrah arasında %10’a kadar fark varsa düzeltme yapılmayabilir.
Örnek:
- Beyan Edilen Matrah: 500.000 TL
- Gerekli Matrah: 540.000 TL
- Fark: 40.000 TL
- %10 Tolerans: 54.000 TL → Bu durumda fark %10’un altında olduğu için düzeltme gerekmez.
Not: Bu tolerans yalnızca matrah için geçerlidir, hesaplanan vergi için geçerli değildir.

10- Uygulamada Kontrol Edilmesi Gerekenler

• Amortisman listeleri güncel mi?
• Dönem sonu gelir/gider tahakkukları yapıldı mı?
• Önceki dönem zararları doğru mahsup edildi mi?
• KKEG’ler tam liste halinde eklendi mi?
• Döviz değerleme farkları gelir/gider hesaplarına kaydedildi mi?
• Stok ve sabit kıymet sayımları yapılarak, muhasebe kayıtları ile karşılaştırıldı mı?

03.11.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.