Arif Temir
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
ariftemir1@gmail.com

İzinsiz Çalışıp Sınır Dışı Edilen Yabancının Masraflarını İşveren Ödeyecek

I. GİRİŞ

6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu ve ilgili mevzuata göre Türkiye’de çalışacak yabancının çalışmaya başlamadan önce çalışma izni alması zorunludur. Çalışma izni Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğünce verilir. Kanunlarda veya Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı anlaşmalar veya uluslararası sözleşmelerde çalışma izni almadan çalışabileceği belirtilen yabancılar çalışma izni almadan çalışabilirler(1). Çalışma hayatında yabancıların çalışma izni almadan çalıştıkları da olabiliyor. İzinsiz çalışma, 6735 sayılı Kanun kapsamında Türkiye’de çalışması izne tabi olan yabancıların Bakanlıktan izin almadan yaptıkları çalışmaya izinsiz çalışma denilmektedir.

6735 Uluslararası İşgücü Kanununun(2)  23.maddesine göre “Çalışma izni bulunmadan çalıştığı tespit edilen yabancılar sınır dışı edilmek üzere İçişleri Bakanlığına bildirilir. İşveren veya işveren vekili, çalışma izni bulunmayan yabancının ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını karşılamak zorundadır. Bu gider, masraf ve harcamaların Göç İdaresi Genel Müdürlüğü bütçesinden karşılanması hâlinde, bu madde gereğince ödenen tutarlar, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca işveren veya işveren vekilinden tahsil edilir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar İçişleri Bakanlığı ve Bakanlıkça müştereken belirlenir.” Hükmü yer almaktadır. Anılan kanunda belirtilen yönetmelik  kanunun yayınlanmasından itibaren yaklaşık   9 yıl sonra, İzinsiz Çalıştığı İçin Haklarında Sınır Dışı Etme Kararı Alınan Yabancıların Çeşitli Masraflarının İşverenlerinden Tahsili Hakkında Yönetmelik olarak yayınlanmıştır(3).

İzinsiz Çalıştığı İçin Haklarında Sınır Dışı Etme Kararı Alınan Yabancıların Çeşitli Masraflarının İşverenlerinden Tahsili Hakkında Yönetmelik 23.07.2025 tarihinde resmi gazetede yayınlandı. Söz konusu yönetmelik 6 ay sonra(23.01.2026 tarihinde) yürürlüğe girecek.

Bu yazımızda;    6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanununa ve   İzinsiz Çalıştığı İçin Haklarında Sınır Dışı Etme Kararı Alınan Yabancıların Çeşitli Masraflarının İşverenlerinden Tahsili Hakkında Yönetmelik  hükümlerine   aykırı bir şekilde izinsiz çalıştığı tespit edilen ve sınır dışı edilmek üzere il göç idaresi müdürlüğüne bildirilen yabancılar ile varsa bu yabancıların eş ve çocuklarının konaklama giderlerinin, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafların ve gerektiğinde sağlık harcamalarının İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı bütçesinden karşılandığı hallerde bu tutarların işveren veya işveren vekilinden tahsiline ilişkin usul ve esasları  açıklamaya çalışacağız.

II- İZİNSİZ ÇALIŞAN YABANCILAR HAKKINDA YAPILACAK İŞ VE İŞLEMLER

İzinsiz Çalıştığı İçin Haklarında Sınır Dışı Etme Kararı Alınan Yabancıların Çeşitli Masraflarının İşverenlerinden Tahsili Hakkında Yönetmeliğin 6 ncı maddesine göre 6735 sayılı Kanun gereğince yapılacak teftiş, denetim ve soruşturmalar, uygulamakla yükümlü olunan mevzuatın teftiş, denetim ve soruşturma hükümlerine göre yapılır ve bu hükümlere göre Bakanlıkça gerekli idari iş ve işlemler yürütülür. Buna göre;

• Kamu idarelerinin denetim elemanları ile kolluk kuvvetlerinin, kendi mevzuatı gereğince işyerlerinde yapacakları her türlü denetim, inceleme ve kontrol sırasında yabancı çalıştıran işverenler ile yabancıların 6735 sayılı Kanundan doğan yükümlülüklerini yerine getirmediklerini tespit etmeleri hâlinde, durum il müdürlüğüne bildirilir.
• Yapılan  bildirimler üzerine, gönderilen tutanaklara ve denetim raporlarına göre, 6735 sayılı Kanunda yer alan idari yaptırımlar çalışma ve iş kurumu  il müdürü tarafından uygulanır.
• İzinsiz çalıştığı tespit edilen yabancılar ve bunların işverenine ilişkin bilgiler çalışma ve iş kurumu  il müdürlüklerince kolluk birimlerine bildirilir. Kolluk birimlerince izinsiz çalışma sebebiyle haklarında işlem yapılan yabancılar, ilgili mevzuat hükümlerince sınır dışı etmeye ilişkin iş ve işlemlerin tesis edilebilmesi amacıyla il göç idaresi müdürlüklerine teslim edilir.
• Yabancı hakkında idari tedbirlerin alınabilmesi amacıyla, izinsiz çalışan yabancılara ilişkin çalışma ve iş kurumu  il müdürlüğü tarafından il göç idaresi müdürlüğüne de yazılı bildirimde bulunulur. Bildirimde, tespit edilen işveren veya vekiline ilişkin kimlik bilgilerine, vergi kimlik numarasına ve bağlı bulunan vergi dairesine ilişkin bilgilere de yer verilir.
• Yabancıların haklarında alınan sınır dışı etme kararı ile bu kararın alınmasından itibaren yabancıların sınır dışı edilmesine kadar geçecek süre zarfında  İzinsiz Çalıştığı İçin Haklarında Sınır Dışı Etme Kararı Alınan Yabancıların Çeşitli Masraflarının İşverenlerinden Tahsili Hakkında Yönetmeliğin kapsamında Başkanlık tarafından yapılacak harcamaların işveren veya işveren vekilinden 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre zamanında ödenmeyen tutarların tahsil edileceği hususları, işverene veya işveren vekiline il göç idaresi müdürlüğü tarafından tebliğ edilir.

III-SINIR DIŞI ETME KARARININ İCRASI VE TAHSİLAT İŞLEMLERİ

İzinsiz Çalıştığı İçin Haklarında Sınır Dışı Etme Kararı Alınan Yabancıların Çeşitli Masraflarının İşverenlerinden Tahsili Hakkında Yönetmeliğin 7 nci maddesine göre   6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun  54 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi uyarınca haklarında sınır dışı etme kararı alınan yabancıların çıkış işlemleri ivedilikle ve öncelikle gerçekleştirilir. Buna göre;  İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığını     ilgili   yabancılar hakkında Başkanlık tarafından yapılan iş ve işlemlerin;

• Geri gönderme merkezlerinden yürütülmesi halinde, bu süre zarfında yabancıların konaklama giderleri, ülkelerine dönmeleri için gerekli masraflar ve gerektiğinde yapılan sağlık harcamaları,
• Geri gönderme merkezleri dışından yürütülmesi halinde, ülkelerine dönmeleri için yapılan masraflar,

6183 sayılı Kanun uyarınca işveren veya işveren vekilinden tahsil edilir.

İl göç idaresi müdürlüğü tarafından, işveren veya işveren vekiline, izinsiz çalışan yabancı ve varsa eş ve çocukları için ikinci fıkra kapsamında Başkanlık bütçesinden yapılan ve yabancıdan tahsil edilemeyen  gider, masraf ve harcamaların bir aylık ödeme süresi içinde ilgili muhasebe birimine ödenmesi gerektiği yazılı tebligat ile bildirilir.

Söz konusu tutarların süresi içinde ödenmemesi halinde 6183 sayılı Kanuna göre takip ve tahsili amacıyla, söz konusu tebligatın bir örneği ile işveren veya işveren vekilinin adı, soyadı veya ünvanı, T.C. kimlik numarası/yabancı kimlik numarası veya vergi kimlik numarası, tahsili istenen tutar ve yazının karşı tarafa tebliğ edildiği tarihe dair bilgiyi içeren yazı, il göç idaresi müdürlüğü tarafından işveren veya işveren vekilinin gelir ya da kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesi müdürlüğüne gönderilir.

Konaklamaya ilişkin masraflar, geri gönderme merkezinde barındırmanın günlük maliyeti, Başkanlıkça her mali yılbaşında maktu bir tutar şeklinde belirlenir. 

Göç İdaresi Başkanlığı tarafından yabancıların en fazla üç aylık idari gözetimi süresince katlanılan maliyetler işveren veya işveren vekilinden tahsil edilir.

---------------------------------------- 

1-Arif Temir, Türkiye’de Yabancıların Çalışma İzinleri, Yetkin Yayınları, Ankara 2022, s.5.

2- 13.08.2016 tarih ve 29800 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır

3-23.07.2004 tarih ve 32964 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

24.07.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.