Ali Güçlü
Vergi Müfettişi
denetimguclu@gmail.com

Uluslararası Taşımacılık İstisnası İade Hesabı

1- GİRİŞ:

KDV kanunun 14. Maddesi ile Transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık işlerinde, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek taşıma işleri vergiden istisna edilmiştir. Bu düzenleme ile uluslararası taşımacılık faaliyeti ile iştigal eden mükellefler faaliyetleri dolayısı ile KDV iade talebinde bulunabileceklerdir. İade talebinde bulunabilecek şirketler bu faaliyete organizatörlük yapan şirketler olabileceği gibi fiilen taşımayı yapan şirketler de olabilir.

Yazımızda uluslararası taşımacılık faaliyetinde bulunan şirketlerin iade alacaklarının hesaplanmasında azami iade edilebilir KDV tutarının nasıl bulunacağı açıklanacaktır.

2- ULUSLARARSI TAŞIMACILIK İSTİSNASINDA YÜKLENİLEN KDV’NİN HESAPLANMASI:

Uluslararası taşımacılık faaliyetinde yüklenilen KDV, ifa edilen hizmetin bünyesine doğrudan ya da dolaylı olarak giren harcamalar karşılığında yüklenilen KDV’dir. Yüklenilen KDV listelerinin hazırlanması sırasında, yüklenim olarak bildirilen KDV tutarının uluslararası taşımacılık faaliyeti ile ilişkilendirilebilen; giderler, genel idare giderleri ve amortismana tabi iktisadi kıymetlerden oluşması gerekmektedir.

Faaliyet ile ilgili doğrudan giderler; faaliyetin ifası için gerekli olan e direkt ilgisi olan sigorta giderleri, araç bakım giderleri, yedek parça alımları vs. şeklindedir.  Mükelleflerin iade tutarlarının hesaplanması sırasında yapılan bu doğrudan giderlerden KDV hesaplayarak yaptıkları işlemlere isabet eden kısımların iade hesabına dahil etmemeleri gerektiği hususunu gözden kaçırmamaları gerekmektedir.

Faaliyeti ilgilendiren genel giderler; mükelleflerin uluslararası taşımacılık faaliyeti dışında diğer faaliyetlerini de ilgilendirebilecek, telefon, posta, elektrik su vb. şeklindeki giderlerdir. Bu giderlerin tamamı uluslararası taşımacılık faaliyetini ilgilendirmeyebileceği için ilgilendiren kısma isabet eden KDV’nin iade hesabında dikkate alınması gerekmektedir. Bu hesaplamada da hasılat oranlaması yöntemi kullanılmalıdır. Örneğin; uluslararası taşımacılık faaliyeti yanında başka hizmet de ifa eden mükellefin genel giderlerinin KDV’sinin 100.000-TL olduğu, uluslararası taşımacılık faaliyetinden elde edilen hasılatın 8.000-TL diğer faaliyet dolayısı ile elde edilen hasılatın 2.000-TL olduğu varsayımında genel giderlerden iade hesabına dahil edilebilecek tutarın (8.000/10.000*100=%80) 100.000*%80=80.000-TL olması gerekmektedir.

Amortismana tabi iktisadi kıymet dalayışı ile yüklenilen KDV, genel giderler ve doğrudan giderler sonrasında iade edilebilir tutarın kalması halinde dikkate alınmalıdır. Mükellefin azami iade edilebilir KDV tutarının altında kaldığından dolayı, (ATİK) dolayısı ile en fazla azami iade edilebilir KDV tutarına ulaşıncaya kadar KDV yüklenilebilecektir. Burada dikkat edilmesi gereken husus yüklenim listesine dahil edilen bu ATİK’lerin uluslararası taşımacılık faaliyetinde kullanılması gerektiğidir. Söz konusu iktisadi kıymetlerin bizzat mükellef tarafından imal ve inşa edilmesi halinde, imal ve inşa sırasında yüklenilen KDV tutarından, bu kıymetlerin aktife alındığı ve uluslararası taşımacılık hizmetinde fiilen kullanılmaya başlandığı dönemden itibaren iade hesabına pay verilebilecektir.

3- ULUSLARARASI TAŞIMACILIK İSTİSNASI AZAMİ İADE TUTARININ HESAPLANMASI:

26.04.2014 tarih ve 28983 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin " II/C.Taşımacılık İstisnası " bölümünün "1.1. Kapsam" başlıklı kısmı “istisna kapsamına giren taşıma faaliyetlerinin tamamının veya bir kısmının başka taşımacılara yaptırılması halinde, gerek taşıma işini yaptıran firmaya karşı muhatap olarak işi yüklenen organizatör firmanın, gerekse ikinci derece yüklenici olarak fiili nakliyeyi gerçekleştiren firmanın bu faaliyetleri istisna kapsamına girdiğinden, her iki faaliyet için de vergi hesaplanmayacağı” hükmünü içermektedir. Görüldüğü üzere, uluslararası taşımacılık faaliyetini özmalı ile yapan şirketlerin iade hakları olduğu gibi bu faaliyeti fiilan yapan alt mükelleflerin de iade hakları doğmaktadır. ancak faaliyeti gerçekleştiren mükellefin hem de alt mükellefin iade talep etmesi durumda mükerrer vergi iadesi oluşacaktır. Bu durumun önüne geçmek amacıyla mükelleflerin iade talepleri sırasında vergi idaresi alt mükelleflerin de iade talep etmeyeceklerine dair taahhütname istemektedir. Konu hakkında Hatay Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilmiş 22/09/2014 Tarih ve 35672403-010.01[130-14-32-01-2013]-139 Sayılı Özelgede;

 “İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun tetkikinden; uluslararası taşımacılık hasılatınızı öz mal ve kiralık araçlarla taşıdığınız malların taşıma bedelinin oluşturduğunu belirterek, KDV Kanununun 14 ve 32 nci maddeleri gereğince uluslararası taşımacılık faaliyetinizden doğan azami iade miktarının hesabında öz mal ve kiralık araçlara ait hasılatın mı, yoksa sadece öz mal araçlara ait hasılatın mı dikkate alınacağı konusunda Başkanlığımız görüşünü talep ettiğiniz anlaşılmaktadır.

……….

Konu ile ilgili açıklamaların yer aldığı 26.04.2014 tarih ve 28983 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin " II/C.Taşımacılık İstisnası " bölümünün "1.1. Kapsam" başlıklı kısmında, istisna kapsamına giren taşıma faaliyetlerinin tamamının veya bir kısmının başka taşımacılara yaptırılması halinde, gerek taşıma işini yaptıran firmaya karşı muhatap olarak işi yüklenen organizatör firmanın, gerekse ikinci derece yüklenici olarak fiili nakliyeyi gerçekleştiren firmanın bu faaliyetleri istisna kapsamına girdiğinden, her iki faaliyet için de vergi hesaplanmaz. Ancak ikinci derece yüklenicinin taşıma faaliyetinin Türkiye içinde başlayıp bitmesi halinde, bu işlerin KDV'ye tabi olacağı belirtilmektedir.

Aynı Kanunun 32 nci maddesinde ise, taşımacılık istisnası kapsamındaki işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV'nin mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak KDV'den indirileceği, indirimin mümkün olmaması halinde iade edileceği hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, uluslararası taşımacılık istisnası uygulanması için taşıma işleminin, bu işi üstlenenin kendi araçları ile yapılması şart değildir. Taşıma işlemi taşıyanın kendi araçları ile yapılabileceği gibi, kiralanmış araçlarla da yapılabilmekte olup, KDV Kanununun 14 ve 32 nci maddeleri gereğince uluslararası taşımacılık faaliyetinden doğan azami iade miktarının hesabında, kiraya veren firmadan kendisinin bu işleme ilişkin olarak herhangi bir iade ve mahsup telebinde bulunmayacağına yönelik bir tahhhütname alınması kaydıyla ilgili dönemdeki toplam (öz mal ve kiralık araçlara ait) uluslararası taşımacılık hasılatının dikkate alınması mümkündür.” açıklamaları yapılmıştır. Özelgede yapılan açıklamalara göre bu taahhütnameyi veren mükellefler azami iade edilebilir KDV hesabında tüm hasılatlarını dikkate alabileceklerdir. Taahhütnamenin ibraz edilememesi durumunda alt şirketin (işi fiilen yapan) hasılatının azami iade edilebilir KDV hesabında dikkate alınması mümkün bulunmamaktadır.

Örneğin; özmal ile yapılan taşımacılık hasılatı 100.000-TL, alt mükelleflere yaptırılan taşımacılık hasılatı 10.000-TL, alt mükellefe ödenen bedel 5.000,-TL ise toplam hasılat 110.000-TL olacak, bu tutardan alt mükelleflere ödenen bedel düşüldükten sonra kalan (110.000-5.000) 105.000-TL üzerinden azami iade edilebilir KDV 105.000*%18=18.900-TL şeklinde hesaplanacaktır.

4- SONUÇ:

Uluslararası taşımacılık faaliyeti dolayısı hem uluslararası taşımacılık faaliyetini ifa eden mükellef hem de bu faaliyeti fiilen yapan alt mükellefin iade alacağının doğması yasal olarak mümkündür. Ancak her iki mükellefin de iade talep etmesi mümkün değildir. Mükerrer iade olmasını önlemek için iade talebi sırasında vergi idaresine alt mükellefin iade talebinde bulunmayacağıma ilişkin taahhütname verilmesi gerekmektedir. Bu taahhütname verilmemesi halinde azami iade edilebilir KDV hesabında alt mükelleflerin navlun gelirlerinin hesaba dahil edilmemesine özen gösterilmelidir.

Kaynak:

1. 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu
2. Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği
3. Hatay Vergi Dairesi Başkanlığı 22/09/2014 Tarih ve 35672403-010.01[130-14-32-01-2013]-139 Sayılı Özelge

03.04.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.