Ahmet Halis Başli
Yeminli Mali Müşavir
ahmethalis002@gmail.com

Ortakların Şahsi Harcamalarının Şirket Gideri Sayılmasının Vergisel Sonuçları

1. Giriş

Şirketlerin faaliyetlerini sürdürürken yaptığı harcamaların bir kısmı, zaman zaman ortakların şahsi ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik olabilmektedir. Bu tür harcamalar, işletme bünyesinde gider olarak muhasebeleştirilse dahi, vergi mevzuatı açısından farklı sonuçlar doğurabilmektedir.

Bu yazıda, ortaklar veya yöneticiler tarafından yapılan şahsi harcamaların şirket gideri olarak kaydedilmesinin vergisel boyutları ve idarenin yaklaşımı incelenecektir.

2. Ticari Gider Sayılmayan Harcamalar ve İlgili Mevzuat

2.1. Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK) Açısından

KVK’nın 6. maddesine göre, kurum kazancı, ticari bilanço esasına göre tespit edilir. Ancak, ticari kazancın tespitinde gider olarak kabul edilmeyen harcamalar, matraha ilave edilmelidir.

Ortaklar adına yapılan şahsi harcamalar, şirketin faaliyet konusu ile doğrudan ilgisi olmadığından, kurum kazancının tespitinde dikkate alınamaz.

KVK’nın 13. maddesi uyarınca, şirketin ilişkili kişilere emsallere aykırı şekilde menfaat sağlaması, örtülü kazanç dağıtımı olarak kabul edilir.

Ortaklara veya yakınlarına sağlanan şahsi harcamalar bu kapsama girer. Bu durumda:

• Şirket nezdinde gider reddedilir,
• Ortak nezdinde menkul sermaye iradı olarak değerlendirilerek stopaj gündeme gelir.

2.3. Katma Değer Vergisi Açısından (KDVK Md. 29-30)

Şahsi harcamalara ait faturalarda yer alan KDV, işletmenin iktisadi faaliyetiyle doğrudan ilişkili olmadığından, indirilemeyecek KDV kapsamında değerlendirilir. Ayrıca, sehven indirim konusu yapılması hâlinde cezalı tarhiyat söz konusu olur.

3. Uygulamada Karşılaşılan Örnekler

Harcama Türü	Riskli Değerlendirme
Şirket kartıyla yapılan tatil harcaması	Ortak lehine menfaat, gider reddi ve stopaj riski
Lüks araç kiralaması	Ticari kullanıma uygun değilse KDV ve GVK yönünden risk
Ofise alınan ama evde kullanılan eşya	Belge ve kullanım ayrışmadıysa örtülü kazanç sayılır

4. Vergisel Sonuçlar

Ortakların şahsi harcamalarının şirket gideri olarak kaydedilmesi durumunda, çok boyutlu vergisel riskler ortaya çıkmaktadır. Öncelikle, bu tür harcamalar ticari kazancın tespitinde gider olarak kabul edilmediğinden, kurumlar vergisi matrahı artırılmakta ve beyan dışı bırakılan tutarlar için vergi ziyaı cezası uygulanabilmektedir.

Buna ek olarak, özel harcamalara ilişkin belgelerde yer alan katma değer vergisi tutarlarının da indirim konusu yapılması mümkün değildir. Bu durum, hem KDV yönünden indirimin reddine hem de gecikme faizi ve cezalara neden olabilmektedir.

Ortak lehine yapılan harcamalar aynı zamanda örtülü kazanç olarak değerlendirildiğinde, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi kapsamında stopaj sorumluluğu da doğabilir. Bu bağlamda, şirketten ortağa sağlanan menfaat, menkul sermaye iradı olarak kabul edilerek, ilgili dönemde tevkifat yapılması gerekir. Ayrıca, belge düzeni yönünden aykırılıklar tespit edilmesi hâlinde, Vergi Usul Kanunu’nun 353. maddesi kapsamında özel usulsüzlük cezası uygulanması da söz konusu olabilir.

Son olarak, şirket nezdinde yapılan bu tür harcamalar, ortaklar açısından da beyana tabi gelir unsuru doğurabileceğinden, hem kurum hem de gerçek kişi seviyesinde çifte yükümlülük doğurma potansiyeline sahiptir.

5. Öneriler ve Önleyici Yaklaşımlar

Bu tür vergisel risklerin önlenebilmesi için şirketlerin öncelikle harcamaların ticari faaliyetle ilgisini açıkça ortaya koyabilecek belge ve dayanakları oluşturması büyük önem taşımaktadır. Harcamaların hangi faaliyetle ilişkili olduğu, kim tarafından kullanıldığı ve ekonomik gerekçesinin ne olduğu açıkça belirlenmeli; gerektiğinde bu bilgiler yazılı protokollerle desteklenmelidir.

Şirket varlıklarının ortaklara veya yöneticilere tahsis edilmesi gibi durumlarda, tahsis edilen mal veya hizmetin kullanımına ilişkin iç düzenlemelerin yazılı olması, örneğin zimmet kayıtları veya kullanım protokollerinin tutulması, idari değerlendirmelerde önemli bir savunma aracı olabilir. Ayrıca, ortaklara yönelik yapılan harcamaların kâr payı avansı, borç veya kar dağıtımı gibi mekanizmalar üzerinden yürütülmesi, vergisel nitelendirme açısından daha açık ve şeffaf bir yapı sağlayacaktır.

Bunlara ek olarak, özellikle yüksek hacimli şirketlerde, harcama politikalarının yazılı hâle getirilmesi ve şirket içinde iç denetim mekanizmalarının etkinleştirilmesi, hem mali disiplinin sağlanmasına hem de dış denetimlerde ortaya çıkabilecek belirsizliklerin en aza indirilmesine katkı sağlayacaktır.

02.07.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.