Ahmet Halis Başli
Yeminli Mali Müşavir
ahmethalis002@gmail.com

E-Ticaret Platformlarının Vergilendirilmesinde Yeni Dönem: Aracıların Yükümlülükleri ve Uygulama Sorunları

GİRİŞ

Günümüz ekonomik yapısında dijital dönüşümün etkisiyle ticaretin şekli köklü biçimde değişmiştir. Özellikle e-ticaretin toplam perakende satışlar içindeki payı, hem dünya genelinde hem de Türkiye’de dikkat çekici seviyelere ulaşmıştır. Tüketiciler ile üretici/satıcılar arasında aracı rolü üstlenen platformlar (örneğin Trendyol, Hepsiburada, Amazon Türkiye, N11 vb.) bu sistemin merkezine yerleşmiştir. Vergi mevzuatımız ise bu hızlı gelişime çoğu zaman reaktif biçimde uyum sağlamaya çalışmaktadır.

Bu çalışmada, söz konusu e-ticaret platformlarının Türk vergi sistemi içindeki konumu, hukuki statüleri, vergisel yükümlülükleri ve uygulamada karşılaşılan sorunlar değerlendirilecek, ayrıca uluslararası örneklerle karşılaştırmalı bir analiz sunulacaktır.

1. E-TİCARET PLATFORMLARININ VERGİSEL STATÜSÜ

1.1. Platformların Hukuki Konumu

Türk Hukukunda e-ticaret platformlarına dair doğrudan bir tanım bulunmamakla birlikte, genel olarak “aracı hizmet sağlayıcı” sıfatı ile nitelendirilmektedirler (Bkz: 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, md. 2). Ancak bu sıfat, vergi mevzuatı açısından yeterince açıklayıcı değildir. Vergisel açıdan bir platformun aracı mı yoksa alıcı/satıcı ilişkisine taraf mı olduğunun tespiti, yükümlülüklerini doğrudan etkiler.

1.2. Vergi Kanunları Açısından Konum

Eğer platform sadece tarafları bir araya getiriyorsa ve mal/hizmet teslimine taraf değilse, sadece kendi gelirleri (örneğin komisyon) üzerinden KDV ve kurumlar vergisi yükümlülüğü doğar. Ancak şu durumlar vergisel statünün değişmesine neden olur:

• Ödemeyi tahsil etmesi (tahsilat aracılığı)
• Satıcı adına fatura düzenlemesi
• Lojistik ve müşteri hizmetleri süreçlerini yürütmesi

Bu gibi hallerde platformun “satıcı benzeri” yükümlülükler taşıdığı kabul edilebilir.

2. KAZANÇ TÜRÜNE GÖRE VERGİLENDİRME

2.1. Platformun Elde Ettiği Gelir Türleri

E-ticaret platformları aşağıdaki gelir türlerini elde edebilir:

• Komisyon Geliri: Satıcılardan aldığı %10-20 arası oranlarda komisyon.
• Reklam Geliri: Platform üzerinde daha görünür olmayı sağlayan içerik düzenlemeleri.
• Lojistik Hizmet Geliri: Kargo, teslimat, depolama hizmetleri.
• Pazarlama Geliri: İş ortaklarına verilen istatistiki veri erişimi vb.

Bu gelirlerin her biri ayrı bir KDV ve kurumlar vergisi matrahı oluşturur. Ancak uygulamada bu kalemlerin bazen ayrıştırılmadan muhasebeleştirildiği görülmektedir.

2.2. Platformun Satıcı Adına Tahsilat Yapması

Platform, ürün bedelini alıcıdan tahsil edip daha sonra komisyonunu düşerek satıcıya ödeme yapıyorsa, tahsilat aracı konumuna girmekte ve vergi sorumluluğu doğabilmektedir (VUK md. 8).

3. BELGE DÜZENİ VE SATICI YÜKÜMLÜLÜKLERİ

3.1. E-Fatura ve E-Arşiv Fatura Uygulamaları

Platformların çoğu satıcılar adına e-arşiv fatura düzenlemektedir. Ancak bu durum, beyan sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Satıcı, platformun kestiği faturaya rağmen gelirini GMSİ mi, ticari kazanç mı olarak beyan edeceğine karar vermelidir.

3.2. Mikro Girişimler ve Vergi Mükellefiyeti

Vergisel anlamda en karmaşık alanlardan biri, mikro satıcılar (evde üretim yapanlar, bireysel kullanıcılar) için oluşan mükellefiyetlerdir. 2021 ve 2022’de yapılan düzenlemelerle bu kişilere bazı muafiyetler getirilmiş olsa da:

• Satış sınırları
• Belge düzeni
• İstisna kapsamı dışına çıkış hâlleri

konusunda belirsizlikler sürmektedir.

4. STOPAJ VE TEVKİFAT SORUMLULUĞU

4.1. Serbest Meslek Ödemelerinde Platformların Rolü

Platformlar üzerinden serbest meslek erbabına yapılan ödemelerde GVK md. 94 uyarınca stopaj sorumluluğu doğabilmektedir. Ancak platformun bu ödemeleri bankalar üzerinden yönlendirmesi hâlinde, stopaj yükümlülüğünün kime ait olduğu tartışmalıdır.

4.2. Katma Değer Vergisinde Sorumluluk

Özellikle yurt dışından alınan dijital reklam hizmetlerinde KDV’nin tevkifat yoluyla ödenmesi zorunludur. Platformun bu hizmeti yurt dışı kaynaklı alması ve satıcıya yansıtması halinde, alıcı/satıcı/vergi sorumlusu üçgeninde uygulama karışıklıkları doğmaktadır.

10.06.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.