Adem Kuruca
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ademkuruca@hotmail.com

Hazine ve Maliye Bakanlığı Elektronik Veri İbrazı ve Elektronik İnceleme Uygulaması Vergi Denetim Kurulu Dilekçe Sistemi

Dijitalleşen vergi dünyasında denetim ve veri paylaşımı süreçleri de elektronik ortama taşınmıştır. Hazine ve Maliye Bakanlığı, mükelleflerin dijital kayıtlarını denetleyebilmek amacıyla elektronik veri ibrazı, elektronik inceleme, elektronik tutanak, vdkonferans sistemi ile vdk dilekçe ve bilgi verme uygulamalarını geliştirmiştir. Bu uygulamalar, vergi incelemelerinde hız, doğruluk ve güvenilirlik sağlamayı hedefleyen modern bir denetim sistemidir.

ELEKTRONİK İNCELEME SİSTEMİ 

Mükelleflerin vergi incelemesine ilişkin elektronik defter ve belgelerini güvenli bir şekilde Vergi Müfettişine ibraz edebilmesini, ayrıca inceleme sürecinde müfettiş tarafından düzenlenen tutanakların sistem üzerinden görüntülenmesini, beyan ve ifadelerin iletilmesini ve imzalanmasını sağlayan sistemdir.

E-İnceleme Sistemi, mevcut inceleme yöntemlerinin kullanımına engel teşkil etmemektedir. Bu kapsamda, vergi müfettişleri, inceleme sürecinde dilerlerse mevcut inceleme süreçlerini kullanmaya devam edebilecekleri gibi, e-İnceleme Sistemini de tercih edebilecektir, sistem kullanımı ihtiyaridir.

Elektronik İnceleme Sistemi ile;

- Bakanlığın elektronik ortamda tutulmasına izin verdiği elektronik defter ve belgeler ile elektronik ortamda oluşturulan diğer tüm dosyaları ibraz imkânı,

-Düzenlenen Vergi İnceleme Tutanaklarının güvenli elektronik imza kullanılarak elektronik ortamda imzalama imkânı, 

-Vergi inceleme sürecinin mekandan bağımsız olarak yürütülebilmesi imkanı, Hem işgücü hem ulaşım açısından zaman ve maliyet tasarrufu imkanı, sağlanmaktadır.

Bu süreçte Bakanlığın veri analiz sistemleri kullanılarak mükelleflerin işlemleri detaylı şekilde incelenir. Elektronik inceleme;

-veri analitiği,

-risk değerlendirme modelleri,

-çapraz veri kontrolleri
 gibi araçlarla desteklenir ve vergi incelemelerinde yüksek doğruluk sağlar.

ELEKTRONİK VERİ İBRAZI

Elektronik veri ibrazı, mükelleflerin vergi incelemelerinde talep edilen bilgi ve belgelerin elektronik ortamda ibrazını sağlayan ve nihayetinde ibraz belgesi üreten bir uygulamadır.  Geleneksel şekilde fiziki doküman teslimi yerine;

-muhasebe kayıtları,

-e-defterler,

-banka hareketleri,

-stok kayıtları,

-ERP ve muhasebe sisteminden alınan raporlar gibi veriler dijital formatta veri müfettişine gönderilir.

Bu uygulamayla hem veri bütünlüğü korunur hem de inceleme süreçleri hızlanır.

E-İnceleme Sistemi, e-Viz (Elektronik veri ibrazı) uygulaması ile; 

Elektronik defter, elektronik belge ve diğer belgeler yüklenebilir,

Yüklenen dosyalar için e-ibraz belgesi oluşturulabilir,

Güvenli elektronik imza kullanılarak üretilen belge ile ibraz işlemini yasal olarak belgelendirilebilir,  

Yüklenen dosyalar ve e-İbraz Belgesi ilgili Vergi Müfettişine iletilebilir. 

Elektronik ortamda ibraz edilebilecek başlıca veri ve belgeler şunlardır:

• E-Defter kayıtları (yevmiye ve büyük defter)
• E-Fatura, e-Arşiv, e-İrsaliye, e-Müstahsil, e-Serbest Meslek Makbuzu
• ERP / muhasebe programı veri çıktıları
• Stok ve envanter kayıtları
• Banka hareketleri ve muhasebe entegrasyon dosyaları
• Kasa ve cari hesap detayları
• Amortisman kayıtları ve değerleme tabloları

İbraz formatları genellikle XML, CSV, PDF ya da uyumlu veri dosyaları şeklindedir.

Elektronik İncelemenin Avantajları

a) Hızlı ve Etkin İnceleme

Dijital veriler algoritmalar tarafından kısa sürede analiz edilir, bu sayede incelemeler daha hızlı sonuçlanır.

b) Veri Doğruluğu ve Bütünlüğü

Elektronik kayıtlar üzerinde geriye dönük değişiklikler izlenebilir olduğu için hatalı veya eksik kayıtların tespiti kolaylaşır.

c) Denetimlerde Şeffaflık

İnceleme süreci veri odaklı ilerlediğinden incelemelerde subjektif değerlendirmeler azalır.

d) Kağıt ve Arşiv Yükünün Azalması

Fiziki belgeler yerine dijital dosyalar işlendiği için arşiv ve saklama maliyetleri minimuma iner.

e) Risk Analizi Kolaylığı

Elektronik sistemler, yüz binlerce işlem arasında tutarsızlıkları çapraz veri doğrulama ile hızlıca tespit edebilir.

ELEKTRONİK TUTANAK UYGULAMASI

Vergi inceleme sürecinde müfettiş tarafından düzenlenen tutanakların sistem üzerinden görüntülenmesini, beyan ve ifadelerin iletilmesini ve imzalanmasını sağlayan uygulamadır.

E-İnceleme Sistemi, e-Tutanak uygulaması ile;

-Müfettiş tarafından elektronik ortamda iletilen tutanaklar görüntülenebilir,

-Tutanağa ilişkin cevaplanması gereken hususlar elektronik ortamda cevaplanabilir,

-Tutanaklar güvenli elektronik imza ile imzalanabilir,

VDKONFERANS SİSTEMİ

VDKonferans Sistemi; vergi inceleme sürecinde Vergi Müfettişlerinin gerekli görülen hallerde mükellefler ile elektronik ortamda sesli ve/veya görüntülü olarak görüşmesine imkan veren ayrıca toplantı, eğitim ve konferansların elektronik ortama taşınmasını sağlayan bir telekomünikasyon sistemidir.

VDKonferans Sistemi ile;

-Vergi inceleme sürecinin mekandan bağımsız olarak yürütülebilmesi,

- Zaman ve işlem maliyetinin azalması ile vergi inceleme sürecinde hız ve etkinliğin artırılması,

- Kamu kaynaklarında tasarruf sağlanması,

- Uzaktan eğitimlerle vergi bilinci ve vergiye gönüllü uyumun arttırılması, hedeflenmektedir.

VDK DİLEKÇE VE BİLGİ VERME

VDK Dilekçe ve Bilgi Verme uygulaması, mükelleflerin vergi denetimi sürecindeki iş yükünü azaltarak, denetim birimine (daire) gelmeden dilekçelerini ve ayrıca kendilerinden istenilen bilgilere ilişkin cevap yazılarını elektronik imza ile güvenli ve hızlı bir biçimde elektronik ortamda iletmelerini sağlayan uygulamadır.

 Elektronik imza desteğiyle geliştirilen uygulama ile;

- Şeffaf süreç yönetimi,

- Güvenli belge akışı,

- Kağıtsız iletişim, amaçlanmıştır.

Uygulama şuan için sadece; Sahte Belge İle Mücadele Gözetim Programı kapsamında Vergi Müfettişleri tarafından talep edilen bilgi ve belgelerin mükellefler tarafından elektronik ortamda iletilmesi için pilot olarak kullanılmaktadır. Çok yakında vergi denetiminin tüm süreçlerini kapsayacak şekilde tüm işlevleri ile birlikte kullanıma sunulacaktır.

Ayrıca uygulama üzerinden dilekçe veya bilgi verme yazısının iletilebilmesi için; uygulamaya erişim sağlayan kişinin 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununun 4 üncü maddesine uygun güvenli elektronik imzasının bulunması zorunludur.

Sonuç

Elektronik veri ibrazı ve elektronik inceleme, Türkiye’nin vergi denetim sisteminde dijital dönüşümün en önemli adımlarından biridir. Bu uygulamalar sayesinde vergi incelemeleri daha hızlı, doğru ve güvenilir şekilde yürütülmekte; işletmeler için bürokratik yükler azalmaktadır.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bu alandaki teknolojik uygulamaları, gelecekte tüm vergi süreçlerinin tam anlamıyla dijitalleşmesinin temelini oluşturmaktadır.

Kaynaklar

-Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı https://vdk.hmb.gov.tr/dijitaldenetimsistemleri

21.11.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.