İş Kanunumuza göre işçi ile işverenler hizmet sözleşmesi yapıp yapmamakta özgür olmakla birlikte bazı hâllerde işverenlerin işçi çalıştırması yasal olarak mecburi bulunmaktadır. Bu mecburiyetlerden biri de belirli hâllerde istihdam bakımından dezavantajlı durumda bulunan engelli işçileri çalıştırma yükümlülüğüdür.
Engelli işçilerin, çalışma hayatına kazandırılmaları hem bu işçiler hem toplum açısından büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle belirtilen yasal yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde yaptırımlar öngörülmüştür.
Bununla birlikte ister yükümlülük kapsamında, ister yükümlülük dışında olsun engelli işçi çalıştırmak aslında istihdam maliyeti açısından son derece avantajlı bulunmaktadır. Keza, engelli işçi çalıştıran işverenler SGK tarafından teşviklerle desteklenmektedir.
Çalışan sayısına göre mecburiyet öngörülmekte
50 veya daha fazla işçi çalıştıran özel sektör iş yerleri, çalıştırdıkları işçilerin yüzde 3’ü oranında işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlü bulunmaktadır. Aynı il sınırları içinde birden fazla iş yeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu engelli işçi sayısı, aynı il dâhilinde çalıştırdığı toplam işçi sayısına göre hesaplanmaktadır.
SÖZLEŞME TÜRÜNE GÖRE KRİTERLER
Bu kapsamda çalıştırılacak işçi sayısının tespitinde belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesine göre çalıştırılan işçiler esas alınmaktadır.
Kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülmektedir. Oranın hesaplanmasında ayrıca yarıma kadar kesirler dikkate alınmamaktadır. Yarım ve daha fazla olanlar tama dönüştürülmektedir. İş yerinin işçisi iken engelli hâle gelenlere öncelik tanınmak zorundadır.
Diğer yandan istihdam edilecek engelli işçinin Türkiye İş Kurumu aracılığı ile sağlanması gerekmektedir.
HER AY 5.917 TL CEZA KESİLİYOR
50 veya daha fazla işçi çalıştıran iş yerleri hakkında, çalıştırılmayan her engelli ve çalıştırılmayan her ay için ayrı ayrı 5 bin 917 TL idari para cezası uygulanmaktadır. Üstelik bu ceza sabit olmayıp her yıl yeniden değerleme oranında artıyor.
ENGELLİ İŞÇİ ÇALIŞTIRMAK AVANTAJLI
Genel olarak her işveren, çalıştırdığı her bir işçi için işçinin kazançları üzerinden %34,5 oranında SGK’ya prim ödemek zorunda. Bu primlerin %14’ü işçi payı, kalan %20,5’i ise işveren payıdır.
SGK, diğer işçilerden farklı olarak engelli işçi çalıştırmakla yükümlü olan işverenlerin ödemek zorunda olduğu işveren SGK prim payının tamamını indiriyor. Başka bir ifade ile işverenin yerine devlet üstleniyor. Diğer yandan engelli çalıştırmak zorunda olmadığı hâlde engellileri işe alan işverenlerin işveren SGK prim payının yarısını devlet karşılarken, yapılan değişiklikle bunların da tamamını devlet üstleniyor. İster yükümlülük kapsamında, ister yükümlülük dışında olsun engelli işçi çalıştıran işverenlerin SGK’ya ödemek zorunda olduğu SGK işveren payının tamamını devlet karşılamaktadır.
Genel ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ile bunlara bağlı işletmeler, sermayesinin yarısından fazlası bunlara ait olan iş yerleri ve diğer kamu iş yerlerinde çalıştırılan engelli sigortalılar için sigorta prim teşvikinden yararlanılması mümkün olmadığını belirtelim. Özel sektör işverenlerinin tamamı teşviklerden faydalanabilir. Bunun için muhtasar prim ve hizmet belgesinin süresi içinde SGK’ya verilmesi ve SGK primlerinin zamanında ödenmiş olması yeterlidir.
***
"Mutlu bir yürek yüzü de aydınlatır." Harper Lee
(Kaynak: İsa Karakaş / Türkiye Gazetesi | 26.02.2022)
>> Yılın Kampanyası: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV Ayrıntılar için tıklayın.
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.