YAZARLARIMIZ
Dr. Ufuk ÖZDEMİR
Yeminli Mali Müşavir
ufuk@proymm.com



Yurtiçi Dövizli Ticarette Kur Farkları ve Muhasebe Kaydı

22.10.2009 tarihinde yazmış olduğum Yurtiçi Dövizli Mal Alım Satımı İle Oluşan Kur Farklılıkları ile ilgili, Yurtiçi müşterilere düzenlenen dövizli faturanın bedeli ister döviz cinsinden, isterse TL karşılığı ödensin ödeme tarihi ile fatura düzenleme tarihi arasındaki kur değişiminden kaynaklanan kur farkının faturalamaya konu edilmesi gerekir. (Maliye Bakanlığı İstanbul Defterdarlığı’nın 09.08.2001 tarih ve KDV. MUK.B.07.4.DEF. 0. 34. 16. 812 sayılı muktezası) Lehine kur farkı oluşan firmanın karşı tarafa kur farkının içinden iç yüzde ile KDV hesaplamak suretiyle toplamda kur farkı kadar fatura düzenlemesi gerekir.

30.06.2007 tarih ve 26568 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 105 nolu KDV Genel Tebliğinde aynı duruma vade farkı, kur farkı ve matrahta değişikliğe yol açan işlemlerde KDV uygulaması adı altında değinilmiş olup, bedelin döviz cinsinden veya dövize endekslenerek ifade edildiği işlemlerde bedelin kısmen veya tamamen vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu tarihten sonra ödenmesi halinde, satıcı lehine ortaya çıkan kur farkı esas itibariyle vade farkı mahiyetinde olduğundan, matrahın bir unsuru olarak vergilendirilmesi gerekmektedir.

Buna göre, teslim ve hizmetin yapıldığı tarih ile bedelin tahsil edildiği tarih arasında ortaya çıkan lehte kur farkı için satıcı tarafından fatura düzenlenmek ve faturada gösterilen kur farkına, teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan oran uygulanmak suretiyle KDV hesaplanacaktır.

Bedelin tahsil edildiği tarihte alıcı lehine kur farkı oluşması halinde, kur farkı tutarı üzerinden alıcı tarafından satıcıya bir fatura düzenlenerek, teslim veya hizmetin yapıldığı tarihteki oran üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir denmektedir.

Düzenlenen dövizli faturalardan kaynaklanan cari hesap alacakları ister yurtiçi müşterilerden olsun, isterse yurtdışı müşterilerden, geçici vergi dönemlerinde ve hesap dönemi sonunda kur değerlemesinin yapılması gerekmektedir. ‘’Geçici vergi dönemlerinde ve hesap dönemi sonunda yapılan kur değerlemesi sonucunda ortaya çıkan kur farkları için fatura düzenlenmesi ve KDV hesaplanması gerekmez’’ demiştik, ancak bu konuda çok çeşitli yorumlar yapıldığını ve uygulamaların olduğunu gördüğüm için, işin mutfağında bir uygulamacı olarak polemiğe girmeden, idarenin muktezasından bir uygulama paylaşmak istiyorum.

         

1.10.2016 tarihinde (EURO=3.3548 TL)10.000 EURO+KDV Ürün Satmış Olalım, (10.000*3,3548=33.548)       

FATURAYI KESENİN MUHASEBE KAYDI

01/10/2016

BORÇ

ALACAK

 

120 ALICILAR

      600 Y.İÇİ SATIŞLAR

      391 HESAPLANAN KDV

 

 39.587

 

 

 
33.548

   6.039

 

 

10.10.2016 tarihinde satışlarımızla ilgili döviz ( EURO) çeki alalım. Kur 3,4173 çekin vadesi 10.01.2017 olsun! (11.800 Euro*3,4173=40.324 TL)

 

01/10/2016

BORÇ

ALACAK

 

101 ALINAN ÇEKLER

                     120 ALICILAR

 

 40.324,14

 

 

40.324,14

 

Farkında iseniz, 40.324,14 – 39.587=737,14 TL cari hesap bakiye verdi. Bu hesabı bazı arkadaşlar ısrarla kambiyo farklarında takip etmek istiyor. Ancak idare özelgesinde yurtiçi teslimlerinde oluşan kur farklarını vade farkı olarak kabul ettiği için ilgili özelgenin tarafımca yorumu farka fatura kesilmesi durumunu KDV içinde mi artımı firma mutabakatına göre artı KDV veya iç yüzde ile KDV ayrılmasına karar verildiği bir durumda, fatura kesilecek, fatura kesecek taraf satıcı firmasıdır.

 

624,69 + 112,45 = 737,14 TL

FATURAYI KESENİN MUHASEBE KAYDI

01/10/2016

BORÇ

ALACAK

         

120 ALICILAR

                
 602 VADE FARKLARI

                 391 HES. KDV

 
737,14

 




624,69

 112,45

 

 

İlgili çekin 31.12.2016 değerlemesi gerekecektir. Kur: 3,7099*11800 = 43.777

    

31 /12/2016

BORÇ

ALACAK

    

 101 AL.ÇEKLER

 646.KAMBİYO.KARL.HS.


 (43,777-40,324,14=3.452,68)


3.452,68

 

 

 

3.452,68

 

 

Takvim yılımız bitti ve ertesi yıl vade tarihinde ilgili takasa veriyoruz ve ilgili çek hesabımıza geçiyor! ( 10.01.2017 KUR;3,9852*11800=47.025,36)

 

                        

10/01/2017

BORÇ

ALACAK

         

102 BANKALAR                                                                                                               

         101 ALN.ÇEKL.

               120 ALICILAR

 

47.025,36

 

 

 

 
43,777

 3,248

 

İlgili firma ödeme sırasında oluşan farka tekrar fatura kesecektir. 2,753 + 495=3,248 TL (bu KDV artı da olabilir, anlaşmaya bağlı)

    

10/01/2017

BORÇ

ALACAK


120 ALICILAR       

                  602 VADE F.

                  391 HES. KDV


 3.248

 


2.753

   495

 

ŞİMDİDE BU ÜRÜNÜ SATMAK AMACIYLA ALAN FİRMANIN MUHASEBE KAYITLARINI YAPALIM;

FATURAYI ALANIN MUHASEBE KAYDI

1.10.2016 TARİHİNDE EURO:3,3548*10.000 +KDV=33.548+KDV TL

01/10/2016

BORÇ

ALACAK

 
153 TİCARİ MALLAR

191 İND. KDV

               320 SATICILAR               


 33.548

    6.039

 

 


39.587

 

                        

10.10.2016 tarihinde ilgili satışlarımızla ilgili döviz ( EURO) Çeki veriyoruz. Kur.3,4173 çekin vadesi 10.01.2017 !(11.800 Euro*3,4173=40.324 TL)

 

01/10/2016

BORÇ

ALACAK

 
320-SATICILAR

                103-VERİLEN ÇEKLER


 40.324,14

 

 

 
40.324,14

 

40,324,14-39,587=737,14 TL Cari hesap bakiye verdi, satıcı firma kur farkı faturası kesti, 624,69 + 112,45 =737,14 TL

FATURAYI ALANIN MUHASEBE KAYDI

 

                             01 /10/2016

BORÇ

ALACAK


   153 TİCARİ MALLAR

        03-Alış giderleri

   

   191 İND. KDV                      

                              

                               320 SATICILAR

 

624,69

112,45

 

 

 

 

 

 

 
737,14

 

İlgili çekin 31.12.2016 değerlemesi gerekecektir. Kur;3,7099*11800=43.777

 

31/12/2016

BORÇ

ALACAK

 
656 KAMBİYO ZARARLARI

                103 VERİLEN ÇEKLER


 3.452,68

 

 
3.452,68

 

Takvim yılımız bitti ve ertesi yıl vade tarihinde ilgili takastan çeki banka hesabımızdan ödüyoruz! (Kur; 10.01.2017 KUR;3,9852*11800=47.025,36)                      

    

10/01/2017

BORÇ

ALACAK

 

103 VERİLEN ÇEKLER

 320 SATICILAR

 

               102 BANKALAR

 

 

43.777

   3.248

 

 

 

 

47.025,36

 

İlgili satıcı firma ödeme sırasında oluşan farka tekrar fatura kesecektir. 2,753 + 495=3,248 TL (bu KDV artı da olabilir, anlaşmaya bağlı) Eğer bu ürün satılmış ise 681 Önceki Dönem Gider ve Zaraları hs. da, yok stoklarda yer alan bir ürün ise; 

    

10/01/2017

BORÇ

ALACAK

 
153 TİCARİ MALLAR

191 İND. KDV

                          320 SATICILAR        


 2.753

 

    495

 

 

 


 3.248

 

Senaryomuzun tam tersi kambiyo hareketlerini de farklı bir senaryoda başka bir yazımda tartışabiliriz, dediğim gibi idarenin talebi olan uygulamanın muhasebe yorumunu yaptım, umarım mesleği severek yapan e posta ile ve telefon açarak soru soran meslektaşlarıma yardımcı olabilmişimdir.

 

Esen kalın.

05.05.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.


GÜNDEM