GMSİ Yönünden 2016 Elde Edilen Kira Gelirlerinin Beyanı Nasıl Yapılacaktır?
Tarih: 01.03.2017
2016 yılı kira gelirleri
beyanı Mart 2017’ da beyan edilecektir. (1 Mart -25 Mart 2017) konunun
önemli bir hadise olması nedeniyle kira gelirlerinin bildirim veya beyanı
açısından bazı özellikli durumlar bulunmaktadır. Buna göre:
1)
Kira gelirleri
ile ilgili beyannamelerin 3568 sayılı yasaya göre unvan almış meslek mensupları
tarafından elektronik ortamda yollanılması mümkündür. Veya söz konusu
beyannamelerin kağıt ortamda düzenlenip, elden vergi dairesine verilebileceği
gibi posta kanalıyla taahhütlü olarak yollanması mümkündür. Vergi
ödemelerinin birinci taksiti 31 Mart olup, diğer ikinci taksidi ise, 31 Temmuz
2017 tarihine kadar ödenebilir.
2)
Tahsil edilmemiş kira
gelirinin beyanı yapılmaz. Gerek iş yerleri olsun ve gerekse konut olarak kiraya
verilen binalarda nakden veya hesaben tahsil edilmemiş olan kira gelirleri beyan
edilmez. İstisna sınırlarının altında kalan kira gelirleri için beyanname
verilmez. Bu sınır 2016 yılı için konutlarda 3.800,00 TL’dir; İşyerleri için
ise vergi kesintisi yapılandan brüt tutarı 2016 yılı için 30.000,00 TL’dir.
3)
Banka kredi faizi
ödemesinin avantajı: Kiraya verilen meskenin veya işyerinin banka kredisi
kullanılarak satın alınması halinde; “ Ödenen faizler kira gelirlerinden
düşülür”. Burada dikkat edilecek nokta bankaya yapılan taksit ödemeleri
değil, 2016 yılı içerisinde ödenen faizler indirilir.
4)
Evini kiraya
veren, kendisi de kiracı durumun da olan kimse sahibi bulunduğu konuttan elde
ettiği kira gelirinden, ödediği kira giderini düşebilir. Bu gibi durumlarda
gerçek gider metodu benimsenerek, avantajlı hale geçilebilir. Sonuçta, giderler,
gelirden yüksek ise ödenecek vergi doğmaz.
5)
Kira tahsil eden
eş, kirayı ödeyen erkek-koca ise; kadın aldığı kirayı beyan edecektir.
Oturdukları evin kira sözleşmesi kocası adına olan durumlarda aile birliğinde
ortak bir gider olması nedeni ile, kocasının ödediği kirayı, kendi kira
gelirinden diğer eş indirebilir.
6)
Kiraya verilen iş
yerinde ticaret yapan mükellefin basit usulde mükellef olması durumunda kira
stopajı olmadığı için bu iş yerinin maliki tarafından elde edilen kira gelirinin
1.580,00 TL ‘yi geçmesi halinde beyanı yapılacaktır.
7)
Aile bireylerinin
tek tek elde ettikleri kira gelirleri kendi adlarına kişisel olarak beyan
edilecektir. Konut kira gelirlerinde ki istisna tutarı her bir birey için ayrı
ayrı olmak üzere 3.800,00 TL’dir. Öte yandan, konutlardan elde edilen kira
gelirleri beyan edilmez veya noksan beyan edilirse 2016 yılı için 3.800,00
TL’lik istisnadan faydalanmak mümkün değildir. Ayrıca, elden edilen konut
kira gelirlerinin istisna haddinin altında kalmasında ise, söz konusu kazanç ve
iratların toplamı GVK 103. Maddede yer alan tarifenin 3. Diliminde ücretler
için belirlenen tutarı yani 30.000,00 TL’yi aşmaması halinde söz konusu konut
kira gelirleri için beyanname verilmeyecektir. Yine, GVK’nun 103. Maddesinde
yer alan tarifenin 3. Diliminde ücretler için tespit edilen tutarın
……….TL’nin üzerinde ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı veya
diğer kazanç ve irat elde etmesi halinde 3.800,00 TL’lik istisnadan
yararlanmak mümkün değildir.
8)
2016 yılı işyeri
kira gelirlerinde 30.000,00 TL’ ye kadar beyan, 126.560,00 TL’ ye kadar vergi
yok iade var. Bu çerçevede gerçek kişilerce elde edilen gelirin işyeri
kirasından ibaret olduğu durumda aşağıda yer alan tablonun tetkikinden de
görüleceği üzere 30.000,00 TL’ ye kadar hiç beyanda bulunmayacak, elde edilen
brüt kira tutarının 30.000 TL- 126.560 TL arasında olduğu durumda ise beyanname
verilmesine karşın, ödenecek vergi doğmamaktadır.
9)
İşyerinde kiracı
durumda olan bir gerçek kişi basit usulde mükellef ise mülk sahibine ödediği
kiralarda dolayı, mülk sahibi açısından elde edilen basit usulden dolayı kira
geliri 1.580,00 TL’ yi aşmıyorsa mülk sahibi 2017 Mart ayında kira beyannamesi
vermeyecektir. Basit usul mükelleften elde edilen kira geliri 1.580,00 TL’ yi
aşıyorsa Mart 2017 içerisinde GMSİ Kira beyannamesi verilmelidir. Basit usul
mükellef ile mülk sahibi arasında düzenlenen kira sözleşmelerinde damga vergisi
istisnası söz konusudur. Ayrıca, konut olarak kullanılan meskenler de de mülk
sahibi ile kiracı arasında düzenlenen kira kontratlarını damga vergisi istisna
dolayısıyla söz konusu değildir.
10)
Kira
gelirlerinin GMSİ beyanı e-beyan olarak elektronik ortamda verilebileceği gibi
kağıt olarak da düzenlenip vergi dairesine elden verilebilir. Okuma – yazma
bilmeyenler için veya yaşlılar için Maliye Bakanlığı 60 yaş üzeri mükellefler ve
engelliler için randevu sistemiyle vergi dairesi personeli tarafından
beyannameleri düzenlenmektedir. Bu konuda randevu için
VİMER – 444 0 189
11)
Boş kalan dükkan
veya konutlar için kira geliri elde edilmediği için beyanname verilmesi söz
konusu değildir. Aynı şekilde boş tutulan iş yerlerinde çöp vergisi tahakkuk
ettirilmez.
12)
Bir konutun mülk
sahibinin annesi, babası, büyükannesi, büyükbabası veya çocuklarına, torunlarına
veya kardeşlerine sadece oturmak için ayrılırsa emsal kira bedeli hesaplanarak
matraha eklenmeyecektir.
13)
GVK’nun 73’üncü
maddesinde düzenlenen emsal kira bedeli, kiraya verilen mal ve haklardan elde
edilmesi gereken asgarî kira bedelinin tespiti ve bu bedelinin mükellefler
tarafından yapılacak beyanında bildirilmesi esasına dayanır. Burada amaç, gerçek
kira bedelinin tespit edilememesi veya gerçek kira bedelinin bilerek az beyan
edilmesi halinde vergilendirilecek geliri tespit etmektir. Buna göre bir konutun
bedelsiz olarak kiraya vermesi halinde GVK’nun 73’üncü maddesine göre vergi
değerinin %5’i yıllık kira geliri olarak dikkate alınacaktır.
14)
İş yeri kira
gelirlerinin tutarı ne olursa olsun mutlak surette banka sistemi üzerinden yada
PTT kanalıyla ödenmesi zorunludur. Bu ödeme sistemine dikkat etmeyenler için
özel usulsüzlük cezası tatbik edilir (bkz. VUK Mük. Md. 355) (bkz. GVK GT-422
seri nolu tebliği ile kesilecek cezanın üst sınırı 940 TL’dir) Konutlar için ise
elde edilen kira tutarı 500,00 TL’nin üzerinde ise bu ödemelerde yine banka
sistemi üzerinden yapılması zorunludur ( GVK GT-Seri No 268)
15)
Kira olarak doğan
alacağın başka bir kişiye temlik edilmesi veya kiraya verenin kiracısına olan
bir borcu ile takas olunması halinde tahsil koşulu realize olmuş sayılır.
Uygulamada : “Para faizsiz, tarla icarsız” usulü ile yapılan işlemlerde de
karşılıklı menfaatler dikkate alınarak kira gelirlerinin emsal kira bedeline
göre hesaplanıp beyan edilmesi zorunludur. Burada kira alacağının temlikine
karşılık olarak herhangi bir değer alınıp alınmadığı, yani temlikin ivazlı veya
ivazsız olması önem arz etmez. Elde edilen gelirin tümünün bağışlanması
durumunda (ivazsız olması) durumu değiştirmez. Keza, temlikin ivazlı olması
halinde de alacağın tahsil edilmiş olması şart değildir.
16)
Maliye Bakanlığı,
son yıllarda elektrik, doğalgaz vb. sayaçları dikkate alarak sayaç sahiplerinin
GMS iradının bulunup bulunmadığını araştırmaktadır. Örneğin, mükellef (A)
şahsının üzerinde 5 (beş) adet elektrik sayacı var ise bunun kira gelirlerinin
adetsel olarak beyanı denetlenebilmektedir. Aynı şekilde (B) şahsının üzerinde 3
(üç) adet doğalgaz abonelik sayacı mevcut ise yine bununla ilgili olarak 3 (üç)
adet konuta ait GMSİ beyanının bulunup bulunmadığı kontrol edilmektedir.
17)
Küçük ve
kısıtlıların mükellef olması halinde bunların GMSİ beyanları veli, vasi veya
kayyım tarafından imzalanarak verilir. Mal ve haklara hisseli olarak ortak
olması durumunda her ortak kendi hissesine karşılık gelen GMSİ beyanını kişisel
olarak verecektir (1).
18)
Kira gelirlerinin
beyanı açısından vergi daireleri tarafından bu beyanların denetimi banka
hesapları üzerinde yapılmaktadır. Kiracılar tarafından mülk sahiplerine yollanan
kira bedelleri ayrıca vergi daireleri tarafından banka hesapları üzerinden
denetlenmektedir. Beyan edilen kira gelirleri ile banka yatırılan kiralar uyumlu
olmasına dikkat edilmelidir. (2)
Kaynak:
www.MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya