Melih Akcan
Vergi Müfettişi
Yüksek Lisans
melih.akcan.vdk@outlook.com

İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesinde Beyan Edilerek Ödenen KDV’nin İade Konusu Yapılıp Yapılamayacağının 7440 Sayılı ve 7326 Sayılı Yapılandırma Kanunları Kapsamında Karşılaştırılması

1- Giriş

Kamuoyunda vergi affı veya barışı olarak da bilinen ve gerekçeleri arasında işletme kayıtlarının fiili durumlarına uygun hale getirilerek kayıtlı ekonomiye geçişin teşvik edilmesini sağlamak da olan 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun 09/03/2023 tarihinde TBMM’de kabul edilmiş olup, Cumhurbaşkanı’nın onayından sonra 12/03/2023 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Ayrıca bu Kanuna ilişkin usul ve esasları belirleyen 1 seri nolu Genel Tebliği de 25/03/2023 tarih ve 32143 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Yazımızın konusunu; işletme kayıtlarının düzeltilmesinde beyan edilerek ödenen KDV’nin iade konusu yapılıp yapılamayacağının 7440 sayılı ve 7326 sayılı yapılandırma Kanunları kapsamında karşılaştırılarak vergi iadeleri yönünden değerlendirilmesi oluşturacaktır.

2. İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi

2.1. 7440 Sayılı Kanuna Göre İşletmede Mevcut Olduğu Hâlde Kayıtlarda Yer Almayan Emtia, Makine, Teçhizat Ve Demirbaşların Kayda Alınması

7440 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi “İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi”  ile ilgili hükümlerin yer aldığı madde olup, bu maddenin birinci fıkrası hükmü ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine, işletmelerinde mevcut olduğu hâlde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları yasal kayıtlarına intikal ettirmek suretiyle, kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirme imkânı sağlanmıştır.

7440 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca mükelleflerin kendilerince veya ilgili meslek kuruluşlarınca belirlenecek rayiç bedel üzerinden beyan edilerek kayıtlara intikal ettirilecek makine, teçhizat ve demirbaşlar ile emtianın rayiç bedeli üzerinden tabi oldukları oranın yarısı esas alınmak suretiyle KDV hesaplanarak, Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği(Seri No: 1)  ekinde yer alan KDV stok beyanına ilişkin beyanname ve envanter listesi, kağıt ortamında veya 340 ve 346 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda elektronik ortamda sorumlu sıfatıyla verilecektir.

Beyan edilen emtiaya ait hesaplanarak ödenen KDV, 1 No.lu KDV Beyannamesinde genel esaslar çerçevesinde indirim konusu yapılabilecek ancak iade konusu yapılamayacaktır.

Öte yandan, kayıtlarda yer almayan makine, teçhizat ve demirbaşların rayiç bedeli üzerinden hesaplanarak ödenen KDV’nin indirimi ve dolayısıyla iadesi mümkün olmayıp, bu tutar, verginin ödendiği yılın gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının belirlenmesinde gider olarak dikkate alınabilecektir.

2.2. 7326 Sayılı Kanuna Göre İşletmede Mevcut Olduğu Hâlde Kayıtlarda Yer Almayan Emtia, Makine, Teçhizat Ve Demirbaşların Kayda Alınması

7326 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun 03/06/2021 tarihinde TBMM’de kabul edilmiş olup, Cumhurbaşkanı’nın onayından sonra 09/06/2021 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yapılandırma Kanuna ilişkin usul ve esasları belirleyen 1 seri nolu Genel Tebliği ise 14/06/2021 tarih ve 31511 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Söz konusu 7326 sayılı yapılandırma Kanunun getiriliş amaçlarından bir tanesi yine işletme kayıtları ile fiili durumların uygun hale getirilmesidir.  Kaldı ki; 7326 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrası hükmü ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine, işletmelerinde mevcut olduğu hâlde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları yasal kayıtlarına intikal ettirmek suretiyle, kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirme imkânı sağlanmıştır.

7326 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (d) bentleri uyarınca mükelleflerin kendilerince veya ilgili meslek kuruluşlarınca belirlenecek rayiç bedel üzerinden beyan edilerek kayıtlara intikal ettirilecek makine, teçhizat ve demirbaşlar ile emtianın rayiç bedeli üzerinden tabi oldukları oranın yarısı, teslimleri KDV’den istisna bulunan basılı kitap ve süreli yayınlar için %4 oranı esas alınmak suretiyle KDV hesaplanarak, Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 7326 Sayılı Kanun Genel Tebliği (Seri No: 1) ekinde yer alan KDV stok beyanına ilişkin beyanname ve envanter listesi, kağıt ortamında veya 340 ve 346 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda elektronik ortamda sorumlu sıfatıyla verilecektir.

Beyan edilen emtiaya (basılı kitap ve süreli yayınlar dâhil) ait hesaplanarak ödenen KDV, 1 No.lu KDV Beyannamesinde genel esaslar çerçevesinde indirim konusu yapılabilecektir. Kayıtlarda yer almayan makine, teçhizat ve demirbaşların ise rayiç bedeli üzerinden hesaplanarak ödenen KDV’nin indirimi mümkün olmayıp, bu tutar, verginin ödendiği yılın gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının belirlenmesinde gider olarak dikkate alınabilecektir.

3065 sayılı Kanunun 29/2 ve 32 nci maddeleri uyarınca, söz konusu maddelerde belirtilen işlemler nedeniyle yüklenilen vergiler, indirim yoluyla telafi edilememeleri hâlinde de iade konusu yapılabilmektedir.

Bu çerçevede, 7326 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinden faydalanarak, kayıtlarda yer almayan emtia dolayısıyla hesapladıkları KDV’yi Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 7326 Sayılı Kanun Genel Tebliğin (VI/A-4) bölümünde belirtildiği şekilde beyan edip ödeyen ve bu vergiyi indirim hesaplarına intikal ettiren mükellefler tarafından, beyana konu emtianın, 3065 sayılı Kanun uygulamasında iade hakkı tanınan işlemlerde kullanılması durumunda, beyan edilerek ödenen ve indirim hesaplarına alınan söz konusu verginin yüklenilen verginin hesabında dikkate alınması ve dolayısıyla iade konusu yapılması mümkün bulunmaktadır. Ancak 7326 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında teslimleri KDV’den istisna bulunan basılı kitap ve süreli yayınlar için beyan edilen, ödenen ve indirim konusu yapılan KDV’nin iade konusu yapılması mümkün değildir.

Öte yandan, makine, teçhizat ve demirbaşlar nedeniyle bahse konu uygulama kapsamında beyan edilerek sorumlu sıfatıyla ödenen KDV’nin indirim konusu yapılması mümkün olmadığından, bu verginin iadesi de söz konusu olmayacaktır.

3. İşletmede Mevcut Olduğu Hâlde Kayıtlarda Yer Almayan Emtia, Makine, Teçhizat Ve Demirbaşların Kayda Alınması Düzenlemesinin Her İki Yapılandırma Kanunu Nezdinde KDV İadesini Yönünden Değerlendirilmesi

Yazımızın önceki bölümlerinde, 7440 sayılı ve 7326 sayılı yapılandırma Kanunları çerçevesinde işletme kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin düzenlemelerden birisi olan işletmede mevcut olduğu hâlde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların kayda alınması hususunun KDV iade konusundaki açıklamaları ortaya konulmaya çalışılmıştır.

 Görüleceği üzere; 7326 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinden faydalanarak, kayıtlarda yer almayan emtia dolayısıyla hesapladıkları KDV’yi Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 7326 Sayılı Kanun Genel Tebliğin (VI/A-4) bölümünde belirtildiği şekilde beyan edip ödeyen ve bu vergiyi indirim hesaplarına intikal ettiren mükellefler tarafından, beyana konu emtianın, 3065 sayılı Kanun uygulamasında iade hakkı tanınan işlemlerde kullanılması durumunda, beyan edilerek ödenen ve indirim hesaplarına alınan söz konusu verginin yüklenilen verginin hesabında dikkate alınıp, iade konusu yapılması mümkün iken 7440 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinden faydalanıp beyan edilen emtiaya ait hesaplanarak ödenen KDV, 1 No.lu KDV Beyannamesinde genel esaslar çerçevesinde indirim konusu yapılabilecek ancak iade konusu yapılamayacaktır.

Ayrıca her halükarda kayıtlarda yer almayan makine, teçhizat ve demirbaşların rayiç bedeli üzerinden hesaplanarak ödenen KDV’nin indirimi ve dolayısıyla iadesi mümkün değildir. Bir başka deyişle hem 7440 sayılı hem de 7326 sayılı yapılandırma Kanunlarına göre kayıtlarda yer almayan makine, teçhizat ve demirbaşların ise rayiç bedeli üzerinden hesaplanarak ödenen KDV’nin indirimi mümkün olmadığından iadeye konu edilemeyecektir.

Örnek-1

İhracatçı firma olan (A) Limited Şirketi, 7326 sayılı yapılandırma Kanuna ve 7326 Sayılı Kanun Genel Tebliğinde(Seri No: 1)  belirlenen usul ve esaslara uygun olarak stoklarında bulunan ancak kayıtlarında yer almayan (Y) emtiasına ilişkin envanter listesini hazırlamış ve 12/8/2021 tarihi itibarıyla beyan etmiştir. Genel oranda katma değer vergisine tabi olan bu emtianın, mükellef tarafından belirlenen rayiç bedeli 120.000 TL’dir. Şirketin bu bildirimine ilişkin muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır.

______________________________12/8/2021______________________________

153 TİCARİ MALLAR                                                 120.000 TL

191 İNDİRİLECEK KDV                                               10.800 TL

                                     525 KAYDA ALINAN EMTİA                         120.000 TL  

                                    Özel Karşılık Hesabı

                                     360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR           10.800 TL

                                     (Sorumlu sıfatı ile ödenecek KDV)

______________________________/__________________________________

İşletme kayıtlarının düzeltilmesine yönelik yapılan yukarıdaki muhasebe kaydı örneğinde ilgili dönemde ihracat yapan firma tarafından KDV İadesinin mahsup ve/veya nakit olarak istenilmesi durumunda 7326 sayılı yapılandırma Kanununa göre yüklenilen verginin, indirim yoluyla telafi edilememesi hâlinde ve iade hakkı tanınan işlemlerde kullanılması durumunda iade konusu yapılması mümkün olabilecektir.

Örnek-2

İhracatçı firma olan (A) Limited Şirketi, 7440 sayılı yapılandırma Kanuna ve 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliğinde(Seri No: 1) belirlenen usul ve esaslara uygun olarak stoklarında bulunan ancak kayıtlarında yer almayan (Y) emtiasına ilişkin envanter listesini hazırlamış ve 15/5/2023 tarihi itibarıyla beyan etmiştir. Genel oranda katma değer vergisine tabi olan bu emtianın, mükellef tarafından belirlenen rayiç bedeli 120.000 TL’dir. Şirketin bu bildirimine ilişkin muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır.

__________________________ 15.05.2023 ___________________________

153 TİCARİ MALLAR                                                 120.000 TL

191 İNDİRİLECEK KDV                                               10.800 TL

                                     525 KAYDA ALINAN EMTİA                         120.000 TL  

                                    Özel Karşılık Hesabı

                                     360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR             10.800 TL

                                     (Sorumlu sıfatı ile ödenecek KDV)

______________________________/__________________________________

İşletme kayıtlarının düzeltilmesine yönelik yapılan yukarıdaki muhasebe kaydı örneğinde ilgili dönemde ihracat yapan firma tarafından KDV İadesinin mahsup ve/veya nakit olarak istenilmesi durumunda 7440 sayılı yapılandırma Kanununa göre yüklenilen verginin iade konusu yapılması mümkün değildir. Dolayısıyla KDV iadesi nedeniyle düzenlenmesi gereken İndirilecek KDV Listesinde ve/veya Yüklenilen KDV Listesinde söz konusu İndirilecek KDV tutarı olmayacaktır.

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.