Hasan Alevli
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
hasan.alevli@accreditymm.com

İş Güvencesi Tazminatından Gelir Vergisi Kesilir mi?

Meclis Komisyonu’nda görüşmeye başlanan en son Torba Kanun tasarısında çalışma hayatıyla ilgili birçok değişiklikler bulunmaktadır. Bu makalenin konusu olan İş Güvence Tazminatı ile ilgili olarak tasarının 7 inci maddesinin gerekçesinde,   hizmet erbabına hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra, karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar ile iş kaybı, iş sonu ve iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödeme ve yardımların ücret kapsamında olduğu hususunun açıklığa kavuşturulması olduğu belirtilmiş,  193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun Ücretin Tarifi başlıklı 61 inci maddesine bu tür ödemelerin ücret sayılacağı bendi eklenmesi teklif edilmiştir.

İşçi işveren ilişkilerinin sonlandırılmasında, en çok tercih edilen yol  karşılıklı anlaşmak suretiyle, ikale sözleşmesi imzalamaktır. Bu sözleşmede taraflar iş akdini kendi rızaları ile sonlandırdıklarını, buna karşılık işçiye verilecek yasal hakların yanında ek ücret veya iş güvencesi tazminatının ne olacağını belirlerler. İş güvencesi tazminatı, işçinin, işten ayrılmayı kabul etmesi, iş akdinden doğan haklarından feragat etmesi karşılığında, işverence, işçinin işsizlik dönemini rahat atlatması, işe iade davasının önüne geçilmesi gibi insani ve hukuki saiklerle vermeyi gönüllü olarak kabul ettiği bir ödemedir.

Mali İdarenin görüşü, bu tazminatın ücret olduğu ve gelir vergisine tabii olduğudur.  Yasal dayanak olarak, Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesi öne sürülmekteydi. Ancak yargı kararları şuana kadar bunların ücret sayılamayacağı ve vergiye tabii olmadığı yönündeydi.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 61.maddesinde bahsedilen ve vergiye tabii olan ücretin tanımına, ruhuna ve şartlarına baktığımızda,  ücret ve ücret sayılan ödemelerin çalışanın işverene tabii olarak işyerine bağlı ve hizmet karşılığı sağlanmış olması  gerekirken, bu ödemeler tam aksine iş ilişkisinin sonlandırılması karşılığında tazminat olarak ve hizmet ertesinde, işsizliğin ekonomik etkilerini azaltmak amacıyla yardım olarak ödenmektedir. Yine aynı maddenin ikinci fıkrasında zikredilen ödeme türleri, ücret sayılan ödemeler için geçerlidir. İş güvencesi tazminatı bir ücret değildir.  Bu ödemeyi elde etmek için işçi tarafından verilen bir hizmet yoktur. Ücret ve iş güvencesi tazminatı, adı ve özü ile birbirlerinden ayrı kavramlardır. İş güvencesi tazminatları, piyasa şartları, ekonomik sebepler, organizasyon değişiklikleri, performans sorunları, ücret gibi iş hayatını etkileyen bir çok nedenden dolayı iş akdinin fesh edilmesi nedeniyle yasal bir zorunluluk olmaksızın hukuki ihtilafların önüne geçmek ve işsizliğin etkilerini azaltmak amacıyla yardım olarak yapılan ödemeler olduğundan ücret sayılan ödemelerin ortak özelliklerini taşımamaktadır. Bugüne kadar yapılan kesintiler açık bir vergilendirme hatasıdır.

Torba kanun ile yasal hale gelse bile, anayasaya ve evrensel hukuk kurallarına aykırıdır. İşsiz kalan kişiye yapılan yardımlardan vergi alınması, Anayasanın 2 inci maddesinde belirtilen Hukuk Devleti ilkesi, yine Anayasanın 73 üncü maddesinde belirtilen herkesin, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlü olacağı hükmüne ve evrensel hakkaniyet ilkelerine aykırıdır. Devletimiz güçlü, sosyal bir hukuk devletidir. İşsiz kalan kişiye yapılan yardımlardan ve ödenen tazminatlardan vergi almaya ihtiyacı yoktur.

Teklif yasalaşırsa, bundan sonra ne olacaktır? Yasa, yayınlandıktan sonra yürürlüğe gireceği için bundan önceki yapılan kesintilerin iadesi halen mümkündür. Zira, kanunlar, yürürlüğe girdikten sonra hüküm ifade eder. Önceki yapılan kesintilerin iadesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7 nci maddesinin 1 inci bendine göre, dava açma süresi, vergi mahkemelerinde 30 gündür. Bu sürenin kaçırılması halinde, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun Vergi Hatası başlıklı 116 ıncı ve takip eden maddeleri gereğince, vergi dairelerinden, hatalı tevkif edilen vergilerin düzeltilmesinin talep edilmesi ve Maliye Bakanlığı’na şikayet yoluyla talepte bulunulması, olumsuz cevap veya 60 günlük bekleme süresinde cevap verilmemesi halinde, İdari Yargılama Usulü Kanunun 10 uncu maddesine göre, dava açma süreleri içinde dava açılarak, hak talep edilmesi mümkündür.

19.02.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.