Harun Açıkgöz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
harun@mirrorsmmm.com

Kripto Para Piyasalarının Yükselişi Dünyada ve Türkiye’de Regülasyon Süreci İle Yatırımcılar İçin Riskler ve Fırsatlar

Giriş

Kripto para piyasaları son on yılda büyük bir hızla büyüyerek finansal dünyada önemli bir yer edinmiştir. Bitcoin'in 2009 yılında Satoshi Nakamoto tarafından tanıtılmasından bu yana, binlerce kripto para birimi ortaya çıkmış ve milyarlarca dolarlık piyasa değeri oluşturmuştur. Bu hızlı büyüme, yatırımcılar için hem büyük fırsatlar hem de önemli riskler sunmaktadır. Ayrıca, kripto para piyasalarının Dünyada ve Türkiye’deki regülasyon süreci, dinamik piyasaların geleceğini şekillendirmede kritik bir rol oynacaktır.

Kripto Para Piyasalarının Yükselişi

Kripto para birimlerinin yükselişi, birkaç ana faktöre dayanmaktadır:

1. Teknolojik İnovasyon: Blockchain teknolojisi, merkezi olmayan ve güvenli bir şekilde işlemlerin kaydedilmesini sağlar. Bu teknoloji, finansal işlemlerden tedarik zinciri yönetimine kadar birçok alanda devrim niteliğinde değişiklikler getirmiştir.
2. Yatırım Fırsatları: Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin erken yatırımcıları, büyük kazançlar elde etmiştir. Bu da daha fazla yatırımcının ilgisini çekmiş ve piyasanın büyümesine katkıda bulunmuştur.
3. Finansal Erişim: Kripto para birimleri, geleneksel finansal sistemlere erişimi olmayan veya sınırlı olan bireyler için alternatif bir yatırım ve ödeme aracı sunar.

Dünyadaki Regülasyon Süreci

Kripto para piyasalarının büyümesiyle birlikte, dünya genelindeki hükümetler ve düzenleyici kurumlar, bu piyasaları nasıl düzenleyecekleri konusunda çeşitli yaklaşımlar geliştirmiştir. Bu regülasyon süreçleri, kripto para birimlerinin yasallığını, vergilendirilmesini ve piyasa manipülasyonunu önlemeyi hedeflemektedir.

1. ABD: ABD, kripto para birimlerini menkul kıymetler yasaları ve kara para aklama düzenlemeleri kapsamında değerlendirmektedir. SEC (Securities and Exchange Commission) ve CFTC (Commodity Futures Trading Commission), bu alandaki başlıca düzenleyici kurumlardır.
2. Avrupa Birliği: AB, kripto para birimlerine yönelik kapsamlı bir regülasyon çerçevesi oluşturmayı hedeflemektedir. 2020 yılında önerilen MiCA (Markets in Crypto-Assets) regülasyonu, AB genelinde kripto para birimlerinin kullanımını ve ticaretini düzenlemeyi amaçlamaktadır.
3. Asya: Çin, kripto para birimlerine karşı sıkı düzenlemeler getirmiş ve madencilik faaliyetlerini yasaklamıştır. Diğer yandan, Japonya ve Güney Kore gibi ülkeler, kripto para birimlerine daha olumlu bir yaklaşım sergilemektedir ve belirli regülasyonlarla piyasayı denetlemektedir.

Yatırımcılar İçin Riskler

Kripto para piyasalarına yatırım yaparken dikkate alınması gereken bazı önemli riskler bulunmaktadır:

1. Volatilite: Kripto para piyasaları, büyük fiyat dalgalanmalarına maruz kalmaktadır. Bu durum, yatırımcılar için büyük kazançlar sağlama potansiyeli taşısa da, aynı zamanda büyük kayıplara da yol açabilir.
2. Regülasyon Belirsizliği: Kripto para birimleri üzerindeki düzenleyici belirsizlikler, piyasalarda belirsizlik yaratabilir ve yatırımcı güvenini sarsabilir. Yeni düzenlemeler, piyasaların işleyişini ve kripto para birimlerinin değerini önemli ölçüde etkileyebilir.
3. Güvenlik Riskleri: Kripto para birimleri ve borsaları, siber saldırılara ve dolandırıcılıklara karşı hassastır. Yatırımcılar, varlıklarını güvende tutmak için güvenilir borsaları ve güvenlik önlemlerini tercih etmelidir.

Yatırımcılar İçin Fırsatlar

Kripto para piyasaları, yatırımcılar için çeşitli fırsatlar sunmaktadır:

1. Yüksek Getiri Potansiyeli: Erken aşamada yatırım yapılan kripto para birimleri, büyük getiriler sağlayabilir. Bitcoin ve Ethereum gibi kripto para birimlerinin fiyat artışları, bu piyasalara olan ilgiyi artırmıştır.
2. Portföy Çeşitlendirme: Kripto para birimleri, yatırımcıların portföylerini çeşitlendirmelerine ve geleneksel varlık sınıflarından bağımsız yatırım fırsatları yakalamalarına olanak tanır.
3. DeFi (Merkeziyetsiz Finans): DeFi projeleri, bankacılık ve finansal hizmetleri blockchain üzerinde merkeziyetsiz bir şekilde sunarak, yatırımcılara yeni fırsatlar yaratmaktadır. DeFi protokolleri, kullanıcıların borç alıp vermesini, likidite sağlamasını ve getiri elde etmesini sağlar.

Türkiye'de Kripto Para Piyasalarının Yükselişi ve Regülasyon Süreci

Türkiye'de Kripto Para Piyasalarının Yükselişi

Türkiye, kripto para piyasalarına büyük ilgi gösteren ülkeler arasında yer almaktadır. Kripto para birimlerine olan ilgi birkaç ana nedene dayanmaktadır:

1. Ekonomik Belirsizlikler: Türkiye'de yaşanan ekonomik dalgalanmalar ve yüksek enflasyon, vatandaşları alternatif yatırım araçları aramaya yönlendirmiştir. Kripto para birimleri, bu anlamda cazip bir yatırım aracı olarak öne çıkmaktadır.
2. Genç ve Teknoloji Meraklısı Nüfus: Türkiye'nin genç ve teknolojiye meraklı nüfusu, kripto para birimlerine olan ilgiyi artırmaktadır. Dijitalleşme ve internet kullanımının yaygın olması, kripto para yatırımlarının artmasına katkı sağlamaktadır.
3. Kolay Erişim: Kripto para borsalarının Türkiye'de faaliyet göstermesi ve bu borsaların Türk Lirası ile işlem yapma imkânı sunması, kripto para yatırımını kolaylaştırmıştır. Ayrıca, global kripto para borsalarına erişim de oldukça yaygındır.

Türkiye'de Kripto Para Regülasyon Süreci

Türkiye'de kripto para birimlerine yönelik regülasyon süreci, son yıllarda hız kazanmış ve çeşitli düzenlemeler getirilmiştir. Bu düzenlemeler, kripto para piyasalarının daha güvenli ve şeffaf hale gelmesini hedeflemektedir.

1. Merkez Bankası Düzenlemeleri: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2021 yılında kripto paraların ödeme aracı olarak kullanılmasını yasaklamıştır. Bu düzenleme ile birlikte, kripto paraların mal ve hizmet alımında kullanılmasının önüne geçilmiştir. Ancak, yatırım aracı olarak kullanılmaları serbest bırakılmıştır.
2. Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK): MASAK, kripto para borsalarına yönelik kara para aklama ve terör finansmanıyla mücadele kapsamında düzenlemeler getirmiştir. Kripto para borsalarının müşteri bilgilerini toplaması ve şüpheli işlem bildiriminde bulunması zorunlu hale getirilmiştir.
3. BDDK ve SPK: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), kripto para piyasalarını denetleme ve düzenleme yetkisine sahip diğer kurumlardır. Bu kurumlar, yatırımcıların korunması ve piyasa manipülasyonunun önlenmesi için çeşitli düzenlemeler yapmaktadır.
4. Kripto Para Vergilendirmesi: Türkiye'de kripto para kazançlarının vergilendirilmesi konusunda henüz net bir yasal çerçeve bulunmamaktadır. Ancak, Hazine ve Maliye Bakanlığı, kripto para kazançlarının vergilendirilmesine yönelik çalışmalar yapmaktadır.

Yatırımcılar İçin Riskler ve Fırsatlar

Riskler:

1. Regülasyon Belirsizliği: Türkiye'deki kripto para regülasyonlarının hala gelişmekte olması, yatırımcılar için belirsizlik yaratmaktadır. Yeni düzenlemeler, piyasanın işleyişini ve yatırımcıların kazançlarını etkileyebilir.
2. Güvenlik Sorunları: Kripto para borsalarının siber saldırılara maruz kalma riski bulunmaktadır. Yatırımcılar, güvenilir borsaları tercih etmeli ve varlıklarını güvende tutmak için gerekli önlemleri almalıdır.
3. Volatilite: Kripto para birimleri, büyük fiyat dalgalanmalarına maruz kalabilir. Bu durum, yatırımcılar için yüksek risk anlamına gelmektedir.

Fırsatlar:

1. Yüksek Getiri Potansiyeli: Kripto para piyasaları, doğru zamanda ve doğru yatırım araçlarına yapılan yatırımlarla yüksek getiri potansiyeli sunmaktadır.
2. Portföy Çeşitlendirme: Kripto para birimleri, geleneksel yatırım araçlarından bağımsız bir yatırım fırsatı sunarak portföy çeşitlendirmesine olanak tanır.
3. Teknolojik İnovasyonlar: Blockchain ve merkeziyetsiz finans (DeFi) gibi teknolojik yenilikler, yatırımcılara yeni fırsatlar sunmaktadır. Bu teknolojiler, finansal sistemlerin daha verimli ve erişilebilir hale gelmesine katkı sağlamaktadır.

Sonuç

Türkiye'de kripto para piyasalarının yükselişi ve regülasyon süreci, yatırımcılar için hem fırsatlar hem de çeşitli riskler barındırmaktadır. Ekonomik belirsizlikler ve teknolojik yenilikler, kripto para birimlerine olan ilgiyi artırırken, regülasyon belirsizlikleri ve güvenlik riskleri dikkatle değerlendirilmelidir. Yatırımcılar, bu dinamik piyasada başarılı olabilmek için piyasa gelişmelerini yakından takip etmeli, risk yönetimi stratejileri geliştirmeli ve düzenleyici kurumların getirdiği kurallara uymalıdır.

Kripto varlıklara ilişkin kanun düzenlemesi 26 Haziran 2024 de TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi. 2 Temmuz 2024 tarihinde de Resmi Gazete de yayınlanarak yayımı tarihinde yürürlüğe girmiş oldu.

Yeni düzenleme ile beraber yatırımcıların hak ve menfaatlerinin korunması amaçlanıyor. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edilen kripto varlıklara ilişkin düzenlemeler içeren Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifiyle, Sermaye Piyasası Kanunu'nda değişikliğe gidiliyor. Buna göre, bankalar nezdinde tutulan müşteri nakitlerinin ilgili yatırım kuruluşu müşterileri için açılacak münferit hesap veya hesaplarda, yatırım kuruluşunun kendi nakit varlığından ayrı olarak izlenmesi esas olacak. Kitle fonlama platformlarının ve kripto varlık hizmet sağlayıcıların Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğine üye olmaları zorunlu olacak. Bu sayede bir meslek kuruluşu bünyesinde temsil edilmeleri ve sektörle tek bir ortak nokta üzerinden iletişim kurulabilmesi sağlanacak. Ayrıca sektörlerin kendi öz disiplinini sağlamasında Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğinin öz düzenleyici fonksiyonundan yararlanılması da amaçlanıyor. Düzenlemeye göre Yurt dışında yerleşik kripto varlık hizmet sağlayıcılar, Türkiye'de yerleşik kişilere yönelik faaliyetlerini Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden üç ay içerisinde sonlandıracak.

Her yıl platformların bir önceki yılki faiz gelirleri hariç tüm gelirlerinin yüzde biri Sermaye Piyasası Kurulu, yüzde biri de TÜBİTAK bütçesine ilgili yılın mayıs ayı sonuna kadar ödenerek gelir olarak kaydedilecek. SPK ve TÜBİTAK bütçesine gelir kaydedilmesi uygulaması 2024 yılı gelirleri üzerinden 2025 yılında uygulanmaya başlanacak.

Kanunla ilgili İkincil düzenlemelerin ise kanunun yürürlük tarihinden itibaren 6 ay içinde çıkarılması planlanmaktadır.

05.07.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.