Erhan Varlı
Vergi Başmüfettişi
erhanv65@hotmail.com

Dünya’da ve Türkiye’de Konaklama Vergisi Uygulaması

1- Dünyada Konaklama Vergisine Dair Uygulamalar:

Konaklama Vergisi; AB ülkelerinde, ABD’de ve Japonya’da Şehir Vergisi, Turizm Vergisi, Otel Vergisi gibi farklı isimler altında uygulanan ve konaklama bedeli üzerinden alınan dolaylı bir vergidir. Bu vergi yalnızca turistik amaçlı konaklamaları kapsamayıp, yerli/yabancı konaklayanların gecelik konaklama bedellerine dâhil edilmek suretiyle ve genellikle konaklama bedeli esas alınarak uygulanmaktadır.  Konaklama Vergisinden elde edilen gelir çoğunlukla yerel yönetimlerce toplanmakta, merkezi yönetimlerce toplanan ülkelerin çoğunda da vergi gelirleri büyük ölçüde yerel yönetimlere aktarılmaktadır.

ABD’de, ülkemizde KDV olarak uygulanan ‘Satış Vergisinin’ konusuna giren konaklamalar ‘Otel Vergisine’ tabi tutulmaktadır. Ancak ABD’de AB’den farklı olarak kamp alanları ve karavanlarda gerçekleşen konaklamalar satış vergisinin konusuna girmediğinden otel vergisine de tabi tutulmamaktadır. AB’de ise karavan, kamp alanları ve çadırlarda gerçekleşen tatil amaçlı konaklamalar ‘Konaklama Vergisi’ veya ‘Turizm Vergisine’ konu edilmektedir. Bu ülkelerde uygulanan konaklama vergilerinin belirli yaş altındaki kişilere muafiyet sağlanmak suretiyle uygulanmadığı hususuna da değinmekte fayda vardır.

Dünya ülkelerinin uygulamalarına bakıldığında öncelikle konaklanan tesisler açısından gecelik ücret, otelin yıldız sayısı ve oda sayısı gibi kriterlerin göz önüne alınarak kademeli şekilde vergilendirme yapıldığı anlaşılmaktadır. Vergi tutarı da yine konaklanan tesise ödenen gecelik ücret, konaklanan tesisin yıldız sayısı ve tesisin sahip olduğu oda sayısı gibi kriterler göz önüne alınarak belirlenmektedir. Yurt dışı örneklerine bakıldığında mezkûr vergi sadece konaklama üzerinden alınmakta, yeme, içme vs. hizmetler verginin dışında bırakılmaktadır. Ayrıca, özellikle AB ülkelerinde; ülke bölgelere ayrılarak her bir bölge turist çekme yoğunluğuna göre kademeli şekilde vergilendirilmektedir. Söz konusu vergi genellikle yerel yönetimlere aktarılmakta, yine turizm sektörünün gelişimi veya turistik yerlerin turist çekme potansiyelinin artırılması için kullanılmaktadır. Başka bir ifadeyle Konaklama Vergisi ABD’de, Japonya’da ve hemen hemen tüm AB ülkelerinde uygulanmakta olan ve turizm sektörüne katkı sağlayan bir gelir kaynağıdır diyebiliriz.

Avrupa Tur Operatörleri Ticaret Birliğinin (ETOA) derlediği bilgilere göre Avrupa
Birliği üyesi 27 ülkeden 19’unda turizm vergileri yürürlüktedir. ABD, Rusya, Japonya ve Avrupa’da başta en çok turist çeken ülkeler olan Fransa, İspanya ve İtalya olmak üzere durum aşağıda kısaca anlatılacaktır.

1.1. Avrupa Ülkelerinde Konaklama Vergisi:

​​​​​​​1.1.1. Fransa:

Fransa’da 1910 yılından beri dilimize “konaklama vergisi” ya da “ziyaret vergisi” diye çevirebileceğimiz bir vergi bulunmaktadır. Konaklama bedelinin  %1’i ile %5’i arasındaki bir oranda kişi başına tahsil edilen bu vergi belediyelere ödenmektedir.

1.1.2.  ​​​​İspanya:

İspanya’da tüm otellerde “Turizm Vergisi” adıyla uygulanmaktadır. Söz konusu verginin tutarı bölgelere ve otel kategorilerine göre değişmektedir. Katalonya’da bu vergi konaklayanlara ek olarak gezi gemileri ile gelen günübirlik turistlerden de alınırken, Balear Adalarında yerel idare vergiyi bir nevi çevre vergisi olarak yapılandırmıştır.

​​​​​​​1.1.3. İtalya:

İtalya’da 1910’dan itibaren yerel düzeyde sınırlı bir şekilde uygulanan konaklama vergisi 1989 yılında sonlandırılmış, 2011 yılından itibaren tekrar yürürlüğe koyulmuştur. İtalya’da uygulanan Konaklama Vergisi diğer ülkelerde uygulanan benzer nitelikli vergiler açısından da referans niteliğinde olmuştur. Genel olarak uygulanan vergi, otelin niteliğine ve konaklanan gece sayısına göre farklılık göstermektedir. İstisnai olarak Venedik’te adalar ve anakarada konaklama durumu, mevsim ve ulaşım şekli de vergi tutarını değiştirebilmektedir. Venedik’te turizme yönelik olarak uygulanan vergiler hem çok katı hem de oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir.

​​​​​​​1.1.4. Belçika:

Belçika’da Şehir Vergisi adıyla yerel yönetimler tarafından toplanmaktadır. Bu vergi Antwerp, Bruges, Brüksel ve Ghent şehirleri için farklı usul ve esaslara tabiidir.

​​​​​​​1.1.5. Almanya:

Almanya’da yerel otel vergileri Kültür Vergisi ve Yatak Vergisi olarak uygulanmaktadır. Uygulanan bu verginin usul ve esasları bölgeden bölgeye konaklama zamanına, kalınan otelin oda sayısına, konaklama tipine, konaklanan odanın gecelik konaklama ücretine göre farklılık göstermektedir.

​​​​​​​1.1.6. Hollanda:

Çalışmamıza konu olan vergi Hollanda’da Turist Konaklama Vergisi olarak bilinmektedir. Vergi, ülkenin belediyelerinin neredeyse tamamında gecelik kişi başı olarak uygulanmaktadır. Vergi oranı veya miktarı genel olarak otel türü veya konaklama şekline göre farklılık göstermektedir.

​​​​​​​1.1.7. Avusturya:

Avusturya’da turizm sektöründen alınan vergiler Konaklama Vergisi ve Turizm Vergisi olarak iki şekilde çeşitlendirilmiştir. Söz konusu vergiler bölgelere ve bölge sınırlarına dahil olan şehirlere göre farklılık göstermektedir. Avusturya’da konaklama üzerinden alınan vergi; karavan ve kamp alanlarını da kapsamakta olup, kişi başı gecelik belirlenen tutarlar uygulanmaktadır. Vergi yerel idare kontrolünde toplanmaktadır.

Sağlık turizmi bölgesindeki binalarda gerçekleşen gecelik konaklamalarda (daimi süreli kalmayanlardan) genel ziyaretçi vergisi ve tatil amaçlı kullanılan evlerde veya sabitlenmiş karavanlarda sağlık turizmi amacıyla yapılan konaklamalarda özel ziyaretçi vergisi alınmaktadır. Söz konusu verginin tahsilatı genel ziyaretçiler için aylık, özel ziyaretçiler için yıllık olarak yapılmaktadır.

1.1.8. Rusya:

Rusya Federasyonu, iç turizmde tatil beldelerinin altyapılarını geliştirmek için 2018 yılında pilot olarak Krasnodar ve Stavropol bölgelerinde konaklama vergisini uygulamaya koymuştur. 2021 yılında yapılan bir açıklamaya göre 2022 yılına kadar sürecek konaklama vergisi uygulamasının süresi ve kapsamının uzatılması planlanmaktadır. Güncel olarak ne durumda olduğuna dair net bir bilgi elde edemedim.

​​​​​​​1.1.9. Diğer Avrupa Ülkeleri:

• Slovakya: Şehir Vergisi, Turist Vergisi veya Kasaba Vergisi adı altında,
• Slovenya: Turist Vergisi
• Hırvatistan: Konaklama Vergisi, sezonlara göre farklı tarifelerde vergi alınmaktadır.
• Bulgaristan: Şehir Vergisi veya Konaklama Vergisi belediyeler tarafından Turizm Yasası çerçevesinde alınmaktadır.
• Yunanistan: Yunanistan'da konaklama vergisi (turist vergisi) 2018 yılında hayata geçti.

​​​​​​​1.1.10. Konaklama Vergisi Uygulaması Olmayan Avrupa Ülkeleri:

Avrupa Birliğinde turist vergileri olmayan ülkeler şunlardır: Danimarka, Estonya, Güney Kıbrıs, Finlandiya, İrlanda, İsveç, Letonya ve Lüksemburg.

Ayrıca Avrupa Birliğinden ayrılan Birleşik Krallık’ta genel olarak böyle bir vergi bulunmamakla birlikte İngiltere’nin Manchester şehri Nisan/2023’ten itibaren ziyaretçilerden gecelik oda başına 1 Sterlin uygulamasına geçmiştir. Bu kapsamda elde edilen gelir, kurulan Konaklama İş Geliştirme Bölgesi'ni (ABID) finanse etmek için kullanılmaktadır. Bu uygulamanın amaçlarından biri de "ziyaretçi deneyimini geliştirmek"tir.  

​​​​​​​1.2. ABD’de Konaklama Vergisi:

ABD’nin birçok eyaletinde uygulanmakta olan Konaklama Vergisi bu ülkede Otel Doluluk Vergisi veya Otel Oda Vergisi isimleri ile bilinmektedir. Eyaletlerde uygulanan vergi tutarları farklılık göstermekle birlikte uygulama şekli paralellik göstermektedir. Ama New York’ta, Otel Doluluk Vergisi olarak bilinen vergi, otel odasında konaklamadan alınan vergiye ilave olarak alınmaktadır. Otel sahipleri tahsil ettikleri vergiyi belirli aralıklarda New York Eyaleti Vergilendirme ve Finans Departmanına yatırmak zorundadır. Yine New Jersey’de eyalet tarafından alınan Eyalet Doluluk Ücretinin yanısıra eyalet sınırları içinde yer alan belediyelerde Belediye Doluluk Vergisi uygulanmaktadır. Eyalet Doluluk Ücretinden elde edilen gelir New Jersey Şehir Konseyi Sanat Komisyonuna, Tarih Komisyonuna, Ticaret ve Ekonomik Büyüme Komisyonuna, Kültür Varlıkları Komisyonuna, Belediye Doluluk Vergisinden elde edilen gelir ise doğrudan belediyeye gelir olarak aktarılmaktadır.

Özetle ABD’nin çeşitli eyaletlerinde Otel Oda Vergisine ilave olarak oda ücretinin belirlenmiş bir yüzdesi kadar Otel Doluluk Vergisi ödenmektedir.

1.3. Japonya’da Konaklama Vergisi:

Japonya’da uygulanan Konaklama Vergisi alınmaktadır. Japonya’nın başkenti Tokyo’da uygulanan Konaklama Vergisi turizmi geliştirmek, turizm sektörüne yapılan harcamaları artırmak ve şehrin turist çeken özelliklerine katkı sağlamak amacıyla başlatılmıştır. Tokyo’da 01.10.2002’den bu yana Konaklama Vergisi uygulanmaktadır. Vergi Tokyo’da yer alan otel ve diğer konaklama tesislerinden gecelik kişi başı oda fiyatına göre kademeli şekilde uygulanmaktadır.

Tokyo’da Konaklama Vergisinden elde edilen gelir;

-Şehirde yer alan işaretlerin tasarımının ve dilinin yabancı turistler için anlaşılır hale getirilmesinde,

-Tokyo Turist Bilgi Merkezinin kuruluş ve yönetim giderlerinde,

-Bilgilendirme broşürü biçimindeki “Hoşgeldiniz Kartları”nın basılmasında kullanılmaktadır.

2- Türkiye’de Konaklama Vergisine İlişkin Sürecin Kısa Özeti ve Konaklama Vergisi Uygulaması:

Konaklama vergisi, Türkiye’de ilk olarak 2004 yılında gündeme gelmiştir. Sonrasında 2008 yılında İl Özel İdareleri ve Belediye Gelirleri Kanun Tasarısı’nın içinde yer alarak Meclis Alt Komisyonunda görüşülmüştür. Bu kanun tasarısı konaklama vergisini bir yerel yönetim geliri olarak kurgulamıştı. Ancak söz konusu tasarıya ilişkin komisyon görüşmeleri aşamasında sektör temsilcilerinden gelen yoğun baskıların da etkisiyle komisyondan geçememiş ve yasalaşmamıştır. Aradan 10 yılı aşkın bir süre geçtikten sonra yine yasama organının gündemine alınan Konaklama Vergisi, 05.12.2019 tarihli 7194 sayılı (Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun) Kanununun 9. maddesiyle 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun yeniden düzenlenen 34. maddesinde ihdas edilmiştir. Bu kanunda en dikkat çekici husus bu verginin bir yerel yönetim geliri değil, merkezi yönetim geliri olarak kurgulanmasıdır diyebiliriz. Kanunun yürürlük tarihi ise 7338 sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 61 inci maddesiyle değiştirilen 7194 sayılı Kanunun 52 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi hükmüne göre 1 Ocak 2023 tarihi olarak belirlenmiştir. Bunun akabinde ise 14/12/2022 tarihli Resmi Gazetede, 1 Ocak 2023 tarihinde uygulanmaya başlanacak olan Konaklama Vergisi Uygulama Genel Tebliği yayımlanmıştır.

Türkiye’de hayata geçen konaklama vergisinin yanında turizm payı hususuna da değinmenin önemi haiz olduğunu düşünmekteyim. Konaklama verginin sistemimize girmesinden altı ay kadar önce, 15 Temmuz 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7183 sayılı Kanunla, “Turizm Payı” adı altında bir yeni mali yükümlülük daha sistemimize girmiştir. 1 Ekim 2019’da yürürlüğe giren turizm payını da konaklama vergisi ile birlikte kısaca ele almak konunun bütüncül bir şekilde kavranabilmesi için gereklidir. Bu kanunla Türkiye’nin turizm potansiyelinin daha iyi değerlendirilmesi, turistik değerlerin yurt içi ve dışında daha iyi tanıtımının sağlanması, önemli organizasyon ve yatırımların ülkeye çekilmesi ve benzeri amaçlarla bir Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı kurulduğu ve bu ajansın faaliyetlerini finanse etmek için de “turizm payı” adı altında bir mali yükümlülük getirildiği anlaşılmaktadır. Ajansın, turizm payı adı altında kamu gücüne dayanarak elde edeceği gelirin en az %85’i ülke tanıtımının finansmanında kullanılacaktır. Turizm payı olarak ise konaklama tesislerinin, bileşik tesislerin, yeme-içme tesislerinin, deniz turizmi araçlarının, seyahat acentelerinin, havayolu işletmecilerinin, DHMİ dışındaki havalimanı işletmelerince elde edilen net satış ve kira gelirlerinin genel olarak ‰7,5’u (binde) olarak öngörülmüştür. Görülmektedir ki, turizm payı ulusal turizm sektörünün tanıtımı ve turizm yatırımlarının finansmanı için oluşturulmuş bütçe dışı bir fondur.

3- Konaklama Vergisinin Kapsamı:

3.1. Konaklama Vergisine Tabi İşlemler:

A) 1134 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmelikte yer alan;

• Konaklama tesisleri kapsamında düzenlenen oteller, tatil köyleri, butik oteller, özel konaklama tesisleri, moteller, pansiyonlar, apart otellerde,
• Sağlık tesisleri kapsamında düzenlenen sağlıklı yaşam tesisleri ile bünyesinde konaklama tesisi bulunan termal tesislerde,
• Kırsal turizm tesisleri kapsamında düzenlenen çiftlik evi, köy evi, yayla evi, dağ evi, kampingler, konaklama amaçlı mesire yerlerinde,
• Muhtelif başlıklarda düzenlenen tesislerden (turizm kompleksleri, tatil merkezleri, eğlence merkezleri, personel eğitim tesisleri, özel tesisler gibi) geceleme hizmeti de sunan diğer tesislerde,

B) Her ne ad altında ve sürede olursa olsun kamu ya da özel sektörün tasarrufunda olan yerlerde personelin konaklaması için ayrılan (lojman olarak tahsis edilenler hariç) misafirhane, konukevi, dinlenme tesisi, kamp gibi tesislerde,

C) İlgili mevzuata göre işletilen uygulama otellerinde,

D) Yukarıda sayılanlar dışında kalan, turizm işletmesi belgesi ve/veya işyeri açma/işletme belgesi olup olmadığına bakılmaksızın geceleme hizmeti sunan diğer tüm tesislerde, verilen geceleme hizmetleri ve bu hizmetle birlikte satılmak suretiyle konaklama tesisi bünyesinde sunulan diğer tüm hizmetler verginin konusuna girmektedir.

Geceleme hizmeti alan kişinin uyruğu, mukimliği, gecelemeyi tamamlamaksızın tesisten ayrılması kampinglerde, konaklayanların geceleme ihtiyaçlarını kendi imkânlarıyla karşılayıp karşılamaması, gecelemenin işletmeye ait olsun olmasın çadır, çadır-araba, çekme karavan, motokaravan, bungalov gibi ünitelerde yapılması vergilendirmeye engel teşkil etmemektedir.

Geceleme hizmetiyle birlikte tesis bünyesinde sunulan hizmetler, düzenlenen faturada ayrıca gösterilmesine ya da bu hizmetler için ayrıca fatura düzenlenmesine bakılmaksızın, konaklama vergisine tabidir.

Tesis bünyesi dışındaki (ulaşım, transfer, gezi, rehberlik, müzelere giriş ve benzeri hizmetleri içeren) konsept satışlarda, her bir hizmetin mahiyeti ve tutarının açıkça gösterilmesi suretiyle konaklayana tesis bünyesi dışında sunulan hizmetler için ayrıca fatura düzenlenmesi veya bu hizmetlere ilişkin bedellerin konaklama hizmeti nedeniyle düzenlenecek faturada ayrıca gösterilmesi halinde bu hizmetler üzerinden konaklama vergisi hesaplanmayacaktır.

​​​​​​​3.2. Konaklama Vergisine Tabi Olmayan İşlemler:

• Herhangi bir geceleme hizmeti sunulmayan, mola noktaları gibi tesislerde verilen hizmetler,
• Konaklama tesisi bünyesinde, ancak konaklama hizmetinden bağımsız olarak verilen (nişan, düğün, kokteyl, sempozyum vb.) hizmetler,
• 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun 3. maddesinin (f) bendinde tanımlanan sosyal hizmet kuruluşlarınca korunmaya, bakıma ve yardıma ihtiyacı olanlara verilen geceleme hizmetleri,
• Kamu ya da özel sektör personeline tahsis edilen lojmanlarda verilen barınma hizmeti,
• Öğrenci yurtları, pansiyonları ve kamplarında öğrencilere verilen hizmetler,
• Karşılıklı olmak kaydıyla yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilcilikleri, konsoloslukları ve bunların diplomatik haklara sahip mensupları ile uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlar ve mensuplarına verilen hizmetler vergiye tabi değildir.

4- Konaklama Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay

Konaklama vergisinde vergiyi doğuran olay, verginin konusuna giren hizmetlerin sunulması ile meydana gelmektedir.

• Geceleme hizmeti, konaklama tesislerinde oda veya yer tahsis etmek suretiyle verilen, tesiste günlük yatma, barınma ve kalma hizmetini ifade eder. Konaklama tesisi bakımından, geceleme hizmetini ifa etmeye yönelik odanın (birden fazla kişinin bir arada konaklayabildiği odalarda yatağın) kişinin tasarrufuna bırakılmasıyla birlikte hizmet sunumu başlamış olur. Günlük gecelemelerde kişinin gecelemeyi tamamlamaksızın tesisten ayrılmasının vergilendirmeye etkisi yoktur. Birden fazla günü kapsayan gecelemelerde fiilen hizmetin sunulduğu günler esas alınacak, geceleme hizmetinin sunulmadığı günler için vergi aranmayacaktır.

Konaklama bedelinin bir kısmının veya tamamının hizmetin sunumundan önce veya sonra tahsil edilmesinin veya hiç tahsil edilmemesinin vergiyi doğuran olaya etkisi yoktur.

Öte yandan hizmetin sunulmasından önce fatura veya benzeri belgeler düzenlenmesi hallerinde vergiyi doğuran olay gerçekleşmemektedir. Bu durumda seyahat acentalarına yapılan satışlarda, acentaya satış aşamasında vergi doğmamaktadır. Aynı şekilde acentanın satışı aşamasında da konaklama tesisi işleticisi bakımından vergiyi doğuran olay gerçekleşmemektedir. Dolayısıyla gerek acentalar üzerinden gerekse doğrudan konaklama tesisleri tarafından satışa konu edilen hizmetlerde, hizmetin konaklayana sunulması ile vergiyi doğuran olay meydana gelmektedir.

Birden fazla vergilendirme dönemine sirayet eden hizmetlerde, konaklama hizmetinin bitiş (tesisten çıkış) tarihinin hizmet sunumundan önce belli olması durumunda hizmetin son gününün (çıkış günü) rastladığı vergilendirme dönemi, böyle bir belirleme olmaması halinde ise hizmetin sunumunun yapıldığı günlere ilişkin her vergilendirme döneminin son günü itibarıyla vergiyi doğuran olay gerçekleşmiş sayılır.

Tesisi işletenlerin ve yakınlarının veya işletme personelinin konaklama hizmetlerinden karşılıksız olarak yararlandırılması ya da diğer şahıslara promosyon, eşantiyon, hediye, tanıtım ve benzeri adlar altında bedelsiz olarak konaklama hizmetleri sunulması hallerinde de vergiyi doğuran olay gerçekleşmiş sayılır. Ancak, konaklama tesisi bünyesinde, tesis personelinin yalnızca kendi kullanımı için tahsis edilmiş yerlerde gecelemesi bu kapsamda değerlendirilmez.

5- Konaklama Vergisinde Mükellef:

Konaklama vergisinin mükellefi, verginin konusuna giren hizmetleri sunanlardır. Dolayısıyla konaklama vergisinin mükellefi, konaklama hizmetlerinin sunulduğu tesisi fiilen işletenlerdir. Tesisin mülkiyetinin işletene ait olup olmamasının, tesisin kamu veya özel sektör, gerçek veya tüzel kişiler ya da tüzel kişiliği bulunmayan teşekküller tarafından işletilmesinin mükellefiyete etkisi yoktur.

Konaklama vergisi mükellefiyeti, konaklama tesisinin tamamen veya kısmen işletmeye hazır hale getirilmesiyle birlikte faaliyete başlanılmasından önce tesis ettirilir. Mükellefiyet, konaklama tesisi işletenin KDV yönünden bağlı olduğu vergi dairesince, KDV mükellefiyeti bulunmayanlar bakımından ise tesisin bulunduğu yer vergi dairesince tesis edilir.

6- Konaklama Vergisinde Verginin Matrahı:

Konaklama vergisinin matrahı, verginin konusuna giren hizmetler karşılığında, KDV hariç, her ne suretle olursa olsun alınan veya bu hizmetler için borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamıdır.

Sunulan konaklama hizmetlerine ilişkin vade farkı, fiyat farkı, kur farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler de matraha dâhildir. Bedelin döviz ile hesaplanması halinde döviz, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarihte geçerli olan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden Türk parasına çevrilir. Konaklama hizmetine ilişkin bedelin mal, menfaat, hizmet gibi paradan başka değerler olması halinde matrah, Vergi Usul Kanununun 267. maddesi hükümlerine göre tespit olunacak emsal bedeldir. Bedeli bulunmayan işlemler ile emsaline göre düşük bedel gösterilen işlemlerde de matrah emsal bedeldir.

Tesis bünyesi dışındaki hizmetleri de kapsayacak şekilde yapılarak ayrı faturalandırılan veya aynı faturada ayrıca gösterilen satışlarda konaklama vergisi matrahının, konaklama hizmetine ilişkin emsal bedelden düşük olmamak üzere, konaklama hizmeti ile tesis bünyesi dışında sunulan diğer hizmetlerin bedellerinin objektif bir yöntemle belirlenmesi suretiyle tespit edilmesi gerekmektedir. Aynı şekilde, toplantı, kongre, sempozyum ve benzeri organizasyon hizmetlerinin konaklamayı içerecek şekilde sunulması durumunda konaklama vergisi matrahının, konaklama hizmetine ilişkin emsal bedelden düşük olmamak üzere, organizasyon ve konaklama hizmetlerinin bedellerinin objektif yöntemle belirlenmesi suretiyle tespit edilmesi gerekir. Düzenlediği faturada ayrıca gösterilen ticari teamüllere uygun iskontolar matrahtan indirilebilecektir. Konaklama vergisi matrahına KDV; KDV matrahına da konaklama vergisi dâhil edilmez. Konaklama vergisinden herhangi bir ad altında indirim yapılamaz. Buradan hareketle verginin beyan ve ödenmesi bakımından KDV ile paralel bir mekanizma getirildiği söylenebilir. Bu vergi, ÖTV’den farklı olarak, KDV matrahına dâhil edilmez.

7- Konaklama Vergisinde Oran:

Konaklama vergisinin oranı %2’dir. Cumhurbaşkanı, bu oranı bir katına kadar artırmaya, yarısına kadar indirmeye, bu sınırlar içinde farklı oranlar tespit etmeye yetkilidir.

8- Konaklama Vergisinin Belgelerde Gösterilmesi ve Örnek Hesaplama:

Konaklama vergisi, konaklama tesislerince düzenlenen fatura ve benzeri belgelerde ayrıca gösterilir.

Örneğin KDV hariç 3.000 TL karşılığında sunulan tam pansiyon konaklama hizmetine ilişkin faturada bilgileri şöyle olacaktır.

• Konaklama bedeli (KDV hariç) : 3.000 TL,
• Hesaplanan Konaklama Vergisi tutarı (3.000 TL x 0,02=) : 60 TL,
• KDV Matrahı: 3.000 TL
• Hesaplanan KDV Tutarı (3.000 TL x 0,08=) : 240 TL,
• Genel Toplam: 3.300 TL

• Konaklama hizmetinin sunumundan önce fatura ve benzeri belge düzenlenmesi halinde, bu belgede konaklama vergisi gösterilmez. Bu durumda hizmetin sunulmasını takiben sadece konaklama vergisi hesaplanarak fatura düzenlenmesi gerektiğinden bu durumlar için “KONAKLAMA VERGİSİ” fatura tipi seçilmeli ve fatura sadece konaklama vergisi hesaplanarak düzenlenmelidir.
• Konaklama hizmetinin müşteriye acenta tarafından konaklama vergisi dahil satılması ve bu durumun konaklama tesisine ispat ve tevsik edilmesi şartıyla, konaklama vergisi, konaklama tesisi tarafından konaklama hizmetine ilişkin acentaya düzenlenecek faturada gösterilir.
• Hizmet veren ve hizmet alan işletmeler bakımından muhasebe kayıtları özel durumlar bölümünde gösterilecektir.

9- Konaklama Vergisinde Vergilendirme Dönemi:

Konaklama vergisinde vergilendirme dönemi, faaliyette bulunulan takvim yılının birer aylık dönemleridir.

10- Konaklama Vergisinin Beyanı ve Ödenmesi:

Her bir vergilendirme dönemine ait konaklama vergisi, vergilendirme dönemini takip eden ayın 26. günü akşamına kadar KDV yönünden bağlı olunan vergi dairesine, KDV mükellefiyeti bulunmayanlarca ise tesisin bulunduğu yer vergi dairesine elektronik ortamda düzenlenen beyanname ile beyan edilir. Vergi de bu süre içinde ödenir.

• Bir vergilendirme döneminde vergiye tabi işlemleri bulunmayanlar da beyanname vermek zorundadır.

11- Düzeltme İşlemleri:

Fazla veya yersiz olarak hesaplanan vergi, öncelikle mükellef tarafından alıcıya/konaklayana iade edilecek ve ilgili dönem beyanları düzeltilecektir. Bu işlemleri müteakiben fazla veya yersiz hesaplanan ve Hazineye ödenen verginin iadesi, 429 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde öngörülen usul ve esaslar çerçevesinde standart iade talep dilekçesi ile nakden ya da bu dönemdeki veya gelecek dönemlerdeki vergi borçlarına mahsuben talep edilebilecektir.

12. Özel Durumlar:

​​​​​​​12.1. Konaklama Hizmeti Veren Otel Tarafından Yapılacak Muhasebe Kaydı:

______________________ 24/05/2023 __________________________

120 ALICILAR                                    5.500 TL

               600 YURT İÇİ SATIŞLAR                                         5.000 TL

               391 HESAPLANAN KDV                                              400 TL

               360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR                         100 TL *

                (360.01. Hesaplan Konaklama Vergisi)                           

_________________________________________________________

*İşletme tarafından hesaplanan 100 TL Konaklama Vergisi, takip eden Şubat ayının 26'ıncı günü sonuna kadar elektronik ortamda beyan edilerek, aynı süre içinde vergi dairesine ödenecektir.

​​​​​​​12.2. Konaklama Hizmeti Alan İşletme Bakımından Muhasebe Kaydı:

• Not: Bu hususta muhasebe kayıtlarına başlamadan önce konaklama vergisinin gider gösterilip gösterilemeyeceği hususuna değinmek faydalı olacaktır. Ödenen Konaklama Vergisi ile ilgili gerek kanun gerekse de çıkarılan genel tebliğde, gider yazılamayacağı yönünde bir belirleme yapılmadığından gider yazılmasına engel bir durum bulunmamaktadır.
• Konaklama giderinin mahiyetine göre aşağıdaki şekilde gider kaydı yapılabilecektir.

_______________ 24.05.2023 ____________________________

 

770 GENEL YÖNETİM GİDERİ                      5.000 TL

770 GENEL YÖNETİM GİDERİ                         100 TL

191 İNDİRİLECEK KDV                                     400 TL

                     320 SATICILAR                                                 5.500 TL

Yönetim kurulu üyesinin bayi toplantısı konaklama gideri kaydı

______________________________________________________

_______________ 24.05.2023 ____________________________

 

760 PAZARLAMA SATIŞ DAĞ.                    5.000 TL

760 PAZARLAMA SATIŞ DAĞ.                       100 TL

191 İNDİRİLECEK KDV                                    400 TL

                     320 SATICILAR 5.500 TL

Pazarlama ve satış elemanına ait konaklama gideri kaydı.

______________________________________________________

​​​​​​​12.3 Depremzedelere Verilecek “Bedelsiz Barınma Hizmetlerinde” Konaklama Vergisinin Durumu:

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından çıkarılan 9 Şubat 2023 tarih VUK-150 / 2023-1 sayılı Vergi Usul Kanunu Sirküleriyle bu konuda belirlemeler yapılmıştır.

• -İl AFAD müdürlükleri koordinasyonunda ilgili konaklama tesislerince depremzedelere verilecek olan bedelsiz barınma hizmetlerinin, afetin getirdiği olağanüstü şartlardan doğan bir zorunluluk gereği bedelsiz verileceği anlaşıldığından, bu hizmetlerde, emsal bedelin “sıfır (bedelsiz)” olarak değerlendirilmesi gerektiği,
• 6 Şubat 2023 tarihli depremden etkilenen kişilere verilecek bedelsiz barınma hizmetleri için düzenlenecek faturalarda, işlemin mahiyetine ilişkin açıklamalara (6/2/2023 tarihinde meydana gelen depremden etkilenen 10 ildeki vatandaşlara verilen bedelsiz barınma hizmetleri) yer verilmek ve barınma hizmet bedelinin “sıfır (bedelsiz)” olarak gösterilmek suretiyle düzenlenmesi gerektiği,
• Ayrıca emsal bedeli “sıfır” olan söz konusu hizmetler dolayısıyla katma değer vergisi ve konaklama vergisinin hesaplanmayacağı ve bu hizmetler nedeniyle barınma hizmeti verenlerce yapılan harcamaların gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınabileceği yönünde düzenlemeler yapılarak uygulamaya yön verilmiştir.

​​​​​​​12.4. Konaklama Vergisine İlişkin İstatistiki Veriler:

01.01.2023 itibariye başlayan konaklama vergisinin ilk beyan tarihi 26.02.2023 olmuştur. İşbu çalışma yapılırken Ocak-Şubat-Mart/2023 vergilendirme dönemlerine ilişkin beyanlar verilmiştir. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), yeni sayılan bu uygulama kapsamında henüz istatistiki verileri açıklamadığı için (mükellef sayısı, beyan edilen matrah tutarı, tahakkuk eden vergi tutarı vb…) bu konuda bazı detayları verme imkânı elde edilememiştir. Fakat ilerleyen süreçte bu hususta istatiksel veriler yayınlanacağı tabiidir.

15.06.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.