Emre Özerçen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
info@emreozercen.com

Matrah ve Vergi Artırımına İlişkin Doğru Bilinen Yanlışlar

Değerli okurlar, uzun bir süredir kaleme aldığımız doğru bilinen yanlış serisinde bugünkü konumuz matrah ve vergi artırımı. Bilindiği üzere 2018,2019,2020,2021 ve 2022 yıllarını kapsayan matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümler 7440 sayılı kanun ile yürürlüğe girmişti. Son dönemde birçok firma matrah ve vergi artırımından yararlanıp yararlanmama konusunda tereddütler yaşıyor. Bununla birlikte mükelleflere mağduriyet yaratabileceğini düşündüğümüz, tarafımıza gelen sorulardan yanlış yorumlandığını gördüğümüz bazı konulara değinmeye çalıştık.

İşte matrah ve vergi artırımına ilişkin doğru bilinen yanlışlar ve bu sebeple dikkat edilmesi gereken önemli bazı noktalar;

• Matrah Artırımı İhlal Şartları

Birinci ve ikinci taksitlerin süresinde ve tam ödenmesi şartıyla, bir takvim yılında üçten fazla taksitin ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde yapılandırmanın ihlal olacağına yönelik düzenleme matrah ve vergi artırımı hükümlerine göre beyan edilen vergiler açısından geçerli değil. İlk iki taksitin süresinde tam ödenmesi kaydıyla diğer taksitlerin son taksiti izleyen ayın sonuna kadar geç ödeme zammıyla birlikte ödenmesi halinde Kanun hükümlerinden yararlanılacaktır.

Ancak ödeme güçlüğü olan firmalar için başvuruda bulunmamanın daha faydalı olacağını hatırlatmak isteriz. Zira bu kapsamda beyan edilen vergilerin ödeme olmaması halinde takip ve tahsiline devam edileceği ve ayrıca inceleme ve tarhiyat yapılmaması hakkından yararlanılamadığını hatırlatmak isteriz.

• Matrah Artırımının Taksit Ödeme Süresi

Bildiğiniz üzere kısa bir süre önce hem matrah ve vergi artırımına başvuru süresi hem de ilk taksit ödeme süresi 1’er ay uzamıştı. Bu noktada taksitli ödeme seçeneğini tercih edip 12 taksitte ödeyecek mükelleflerden tüm taksit ödeme sürelerinin 1’er ay uzadığını düşünenlerin sayısı az değil. Hemen hatırlatalım sadece ilk taksit ödeme süresi bir ay uzamış durumda, yani haziran sonu ödeyeceğiniz taksiti temmuz taksiti ile birlikte temmuz sonunda ödeyeceksiniz. Diğer taksitlerde uzama yok.

İlk taksit ödeme süresi içerisinde peşin ödenirse %10 indirim

Matrah veya vergi artırımı sonucunda tahakkuk eden vergilerin tamamının ilk taksit ödeme süresi içinde peşin olarak ödersiniz katsayı uygulanmadan %10 peşin ödeme indiriminden de faydalanabilirsiniz.

• 2022 Matrah Artırımı İçin Ek-6

Mükelleflerin 2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunabilmesi için bu yıla ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmiş olması ve bu beyannamede beyan edilen vergiye esas matrahın; 2021 takvim yılında beyan edilen matrahın %122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar ile 2022 takvim yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın %40 oranında artırılması suretiyle bulunan tutarın yüksek olanından az olmaması şart tutulmuştu.

Ancak kurumlar vergisi beyannamesinde ki 7440 sayılı geçici 1 inci maddeye ilişkin satırı doldurup matrahını kıyas hükümleri doğrultusunda artıran mükelleflerden 2022 yılına ilişkin matrah artırımını yaptığını düşünenlerin sayısı az değil. Kıyas hükümlerine göre doldurulan satırın haricinde 2022 yılına ilişkin matrah artırımında başvuruda bulunmak için Ek-6 beyannamesinin doldurulması gerektiğini tekrar hatırlatalım.

• Beyannamelerin Tamamında Hesaplanan KDV Yok İse

Bilindiği üzere KDV ile ilgili matrah artırımı KDV Beyannamelerinin ilgili yıla ait Hesaplanan Katma Değer Vergisi toplamlarının üzerinden yıllara göre belirli oranlar uygulanarak hesaplanmakta.

Ancak bazı firmalarda yıl içindeki beyannamelerinin tamamını verildiği halde  beyannamelerin bazılarında “Hesaplanan Katma Değer Vergisi” bulunmuyor.

Bu kapsama giren mükelleflerin öncelikle KDV ile ilgili matrah artırımında bulunabilmeleri için gelir veya kurumlar vergisinde de o yıla ait matrah artırımında bulunmak zorundalar.

Mükellefler gelir veya kurumlar vergisinde matrah artırımında bulunduktan sonra ilgili yıla ait beyannamelerindeki hesaplanan katma değer vergilerini toplayıp o yıl için öngörülen artırım oranı uygulanarak artırım tutarını hesaplayacaktır. Bulunan rakam ile kurumlar/gelir vergisi matrah artırımına %18 oranı uygulanmak suretiyle hesaplanan rakam mukayese edilip büyük olan tutar dikkate alınarak matrah artırımında bulunulacaktır.

• Geçmiş Yıl Zararlarının Mahsubu

Mükellefler, matrah artırımında bulundukları yıllara ait olup indirim konusu yapılamamış 2018 ila 2021 yıllarına ait geçmiş yıl zararlarının yarısı ile 2022 yılına ait zararının tamamını, 2023 ve müteakip yıl karlarından mahsup edemeyeceklerdir.

2023 yılı birinci geçici vergilendirme dönemine ilişkin beyannamesini verdikten sonra 2022 ve önceki yıllarla ilişkin matrah artırımında bulunan mükellefler, 7440 sayılı Kanunun 5 inci maddesi kapsamında öngörülen şekilde zarar mahsubunu yapmak suretiyle beyannamelerini düzeltmek zorundadırlar.

• İnşaat İşi Yapan Mükelleflerin Durumu

İnşaat işleri ile uğraşan mükelleflerin gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımları için faturanın düzenlendiği dönemin değil işin tamamlandığı ve kar veya zararın beyan edildiği dönemi dikkate almaları gerekmektedir. Önceki yıllarda başlayan, ancak 2023 yılında bitmiş veya 2023 yılında halen devam etmekte olan, ister yıllara sari inşaat ve onarım işleri olsun isterse özel inşaat işleri olsun 2022 yılı gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinde beyan edilmediği için inşaat firmalarının bu projeleri kapsamında yıllık kurumlar veya gelir vergisi beyannamesine ilişkin matrah artırması da mümkün gözükmemektedir.

• Sonraki Döneme Devreden KDV

7440 sayılı Kanuna göre vergi artırımından yararlanmak isteyen mükellefler nezdinde, artırımda bulundukları yıl veya yılların kapsadığı dönemler itibarıyla KDV yönünden vergi incelemesi ve tarhiyat yapılamaz. 

Ancak artırımda bulunulan yılları izleyen dönemlerde yapılacak vergi incelemelerine ilişkin olarak artırımda bulunulan dönemler için “Sonraki Dönemlere Devreden KDV” yönünden vergi incelemesi yapılabilecektir. Bu incelemelerde artırımda bulunulan dönemler için tarhiyat önerilemeyecek, elde edilen bulgular artırımda bulunulmayan dönemlerdeki tarhiyatlar için kullanılabilecektir.

 Ayrıca mükelleflerin KDV artırımında bulunmuş olmaları, artırımda bulunulan dönemler için “Sonraki Dönemlere Devreden KDV”, iade hakkı doğuran işlemler ya da ihraç kaydıyla teslimlerden doğan iade ve terkin taleplerine ilişkin olarak vergi incelemelerinin yapılmasına mani değildir.

06.06.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.