Ali Deniz İnan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
denizinanmuhasebe@gmail.com

Hangi Usulden Amortisman Ayırmalı?

Amortisman Nedir?

Amortisman genel itibariyle, 1 yıldan daha uzun süreli kullanılabilen, yıpranmaya aşınmaya ya da kıymetten düşmeye maruz kalan gayrimenkuller veya alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin yok olması olarak tanımlanabilir.

Amortisman Ayırma Yöntemleri Nelerdir?

Amortismana tabi olacak iktisadi kıymetlerin her yıl ne kadarlık kısmının gider yazılacağı amortisman usulüne göre tespit edilir.

Amortisman ayrılmasına yönelik olarak Vergi Usul Kanunu açısından genel itibariyle 2 yöntem bulunmaktadır.

• Normal Amortisman Yöntemi
• Azalan Bakiyeler Yöntemi

Normal Usulde Amortisman Uygulaması Nasıl Uygulanır?

Amortisman süresinin Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ilan edilen faydalı ömür süresi nispetinde amorti edilmesi Normal Amortisman yönteminin temelini oluşturmaktadır.

Azalan Bakiyeler Usulünde Amortisman Uygulaması Nasıl Uygulanır?

Azalan Bakiyeler Usulünde amortisman ayırma yöntemi genel olarak;

• %50 oranını geçmemek koşulu ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ilan edilen normal amortisman sürelerinin 2 katı oran uygulanır.
• Amortisman hesaplanacak değerden önceden ayrılan amortisman toplamının çıkarılması sonucu bulunan Bakiye Değer bulunur.
• Bakiye değer üzerinden amortisman ayrılmaya devam edilir.
• Azalan bakiyeler usulü yöntemi normal amortisman süresine göre hesap edilir, ilgili faydalı ömür süresinin sonunda kalan bakiye o yıl itibariyle yok edilir.

Azalan Bakiyeler Yöntemini Kimler Uygulayabilir?

Azalan bakiyeler yönteminden sadece bilanço usulünde defter tutan mükellefler faydalanabilecektir.

Bilanço usulünde defter tutan mükellefler dışında;

• İşletme hesabında defter tutan tüccarlar,
• Çiftçiler,
• Serbest meslek erbapları,
• Gayrimenkul sermaye iradı sahipleri,

Azalan bakiyeler usulünde amortisman ayıramazlar.

Not; Kendi tercihleriyle bilanço usulünde defter tutan mükellefler bu yöntemden yararlanabilir.

İzleyen Yıllarda Seçim Değiştirilebilir Mi?

Bir iktisadi kıymet için amortisman ayrılmaya başlandığı tarihten itibaren,

• Normal amortisman ayırma yönteminden azalan bakiyeler yöntemine Geçilemez.
• Azalan bakiyeler yönteminden normal yönteme Geçilebilir.

Hangi Usulde Amortisman Ayırmalı?

Örnek; ABC Ltd. Şti. ‘nin 2023 yılında almış olduğu 1.00.000-TL’lik demirbaş için, faydalı ömür süresi 5 yıl olarak belirlenmiştir. Azalan Bakiyeler usulüne göre yöntemine göre amortisman hesaplaması aşağıdaki şekildedir.

Faydalı ömür süresi 5 yıl olup normal amortisman oranı %20’dir. Azalan bakiyeler yöntemine göre amortisman oranı %20 x 2 =%40’tır.

Not; 2023 ve izleyen yıllarda Kurumlar vergisi oranı %20 olarak dikkate alınmıştır.

SONUÇ

Görüldüğü üzere, azalan bakiyeler usulünde ilk 2 yılda ödenen vergi tutarı normal amortisman yöntemine göre 48.000-TL daha az olacaktır, izleyen yıllarda ise normal amortisman yöntemine oranla 48.000-TL daha fazla vergi ödemesi yapılacaktır.

Görüleceği üzere, her iki yöntemde de amortisman ayırma süresi boyunca (vergi oranın sabit kaldığı zarar oluşmadığı ve amortisman ayrılmaya devam edildiği varsayımı ile) aynı tutar kadar amortismanlar nedeniyle daha az vergi ödeyecektir.

Tek fark gider yazılacak dolaysıyla daha az ödenecek olan verginin daha hızlı mı yoksa aynı oranda mı yapılacağı seçim üzerinedir.

Dolaysıyla, mükellefler seçim yaparken, vergi planlamalarını yapmaları, izleyen yıllarda uygulanacak gelir/kurumlar vergisi oranlarına göre hareket etmeleri, enflasyonist hangi sürede amortisman ayırma seçeneğini göz önünde bulundurmaları daha faydalı olacaktır.

08.06.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.