Aşevlerine yapılan bağışın vergi kanunları karşısındaki yeri nedir. İstisna söz konusumudur?

 

Soru:

 

Aşevlerine yapılan bağışın vergi kanunları karşısındaki yeri nedir. İstisna söz konusumudur?

Cevap:
GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN
 
Gelir Vergisi Kanununun 40’ ıncı maddesinin (10) numaralı bendinde, fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin ticari işletmeye dahil olanların maliyet bedelinin safi kazancın tespitinde gider olarak indirilebileceği hükme bağlanmıştır.
 
Öte yandan, gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağışlara ilişkin usul ve esasları düzenleyen 251 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin "Bağışın Yapılacağı Dernek veya Vakıflar" başlıklı 2. bölümünde ise, gıda maddesi bağışının dernek veya vakfa yapılmış olması gerektiği, ihtiyacı bulunanlara doğrudan veya başka organizasyonlar aracılığıyla yapılacak gıda yardımlarının Gelir Vergisi Kanununun 40’ıncı maddesinin (10) numaralı bendi ile 89’uncu maddesinin (6) numaralı bendi kapsamında yapılmış bağış olarak değerlendirilmesinin mümkün olmayacağı açıkça belirtilmiştir.
 
Dolayısıyla, belediyelere gıda bankacılığı kapsamında gelir/kurumlar vergisi mükelleflerince yapılan bağışların, safi kazancın tespitinde Gelir Vergisi Kanununun 40’ıncı maddesinin (10) numaralı bendine göre gider olarak indirilebilmesi mümkün bulunmamaktadır.
 
Ayrıca, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10’uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının       % 5'ine kadar olan kısmı kurumlar vergisi matrahının tespitinde; kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından indirilebileceği hükmüne yer verilmiştir.
 
Aynı hüküm, gelir vergisi mükelleflerine yönelik olarak 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 89'uncu maddesinin 4 numaralı bendinde yer almakta olup ayrıca, aynı maddenin son fıkrasında da bağış ve yardımın nakden yapılmaması halinde, bağışlanan veya yardımın konusunu teşkil eden mal veya hakkın varsa mukayyet değeri, yoksa Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre Takdir Komisyonunca tespit edilecek değerinin esas alınacağı hükmüne yer verilmiştir.
 
Yapmış olunan tün bu açıklamalarımız dikkate alındığında; gerek kurumlar vergisi mükelleflerince gerekse gelir vergisi mükelleflerince Belediye Başkanlığına yapılan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddeleri bağışlarının makbuz karşılığı yapılması ve karşılıksız olması halinde, bunların maliyet bedelinin, bu bedelin belli olmaması halinde ise, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre Takdir Komisyonunca tespit edilecek değerinin ilgili yıllarda kurumlarca beyan edilecek kurum kazancının ve gelir vergisi mükelleflerince beyan edilecek gelirin % 5'ine tekabül edecek tutarının kurumlar vergisi beyannamesinde ve gelir vergisi beyannamesinde ayrıca gösterilmesi şartıyla kurum kazancından ve beyan edilecek gelirden indirilmesi mümkün bulunmaktadır.
 
KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN
           
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun ''Verginin Konusunu Teşkil Eden İşlemler'' başlıklı 1/1.maddesinde; Türkiye’de ticari,sınai,zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin verginin konusunu teşkil eden işlemler olduğu hüküm altına alınmıştır.
 
Bununla beraber, anılan Kanunun ''Kültür ve Eğitim Amacı Taşıyan İstisnalar'' başlıklı 17/1’inci maddesinde; ''Genel ve katma bütçeli daireler, il özel idareleri,belediyeler,köyler,bunların teşkil ettikleri birlikler,üniversiteler,döner sermayeli kuruluşlar,kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları,kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,siyasi partiler ve sendikalar,kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları,kamu menfaatine yararlı dernekler,tarımsal amaçlı kooperatifler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıfların
…''
Yine aynı maddenin ''Sosyal Amaç Taşıyan İstisnalar'' başlıklı 17/2-b bendinde;
            ''…birinci fıkrada sayılan kurum ve kuruluşlara bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimi ve hizmet ifaları ile fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin teslimi,''
            hükümlerine yer verilmek suretiyle bahsedilen kuruluşların bu faaliyetleri katma değer vergisinden istisna tutulmuştur.
           
Konuya ilişkin açıklamaların yer aldığı 251 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin ''Kayıt Düzeni ve Beyannamelerde Gösterim'' başlıklı (6)’ncı bölümünde;
 
            ''Ticari işletmeye dahil malların (gıda maddelerinin) bağışlanması durumunda bu malların maliyet bedeli Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesi çerçevesinde gider kaydedilir. Bu işlem, faturanın bir yandan gelir bir yandan da gider kaydedilmesi suretiyle gerçekleştirilir.
Gıda bankacılığı kapsamında yapılan bağışlar 3065 sayılı Kanunun 17/2-b maddesine göre katma değer vergisinden müstesnadır. Katma değer vergisi mükellefleri, bir vergilendirme döneminde yaptıkları bağışların toplam tutarını ilgili dönem beyannamesinin 6 ve 7 nci satırlarına dahil etmek suretiyle beyanda bulunacaklardır.

Aynı Kanunun 30/a ve 32 nci maddelerine göre, kısmi istisna mahiyetindeki bu teslimin (gıda maddesi bağışlarının) bünyesine giren katma değer vergisi tutarının indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır. Bu nedenle, bağışın yapıldığı dönemde, bağışlanan gıda maddelerinin iktisabı dolayısıyla yüklenilen katma değer vergisi tutarının hesaplanması ve aynı döneme ait katma değer vergisi beyannamesinin 20. satırına dahil edilmesi, aynı tutarın defter kayıtlarında "indirim KDV" hesaplarından çıkarılarak, gider hesaplarına aktarılması gerekmektedir.
Bağışlanan gıda maddelerinin işletmeye dahil olmaması halinde ise, söz konusu malın maliyet bedeli (KDV dahil) Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi çerçevesinde yıllık beyannamenin bağış ve yardımlara ilişkin bölümüne yazılarak gelir vergisi matrahının tespitinde indirim olarak dikkate alınacaktır.''
açıklamaları yer almış bulunmaktadır. 
 
Yine aynı Kanunun 19’uncu maddesinin 1’inci bendinde;
''Diğer kanunlardaki vergi muaflık ve istisna hükümleri bu vergi bakımından geçersizdir. Katma değer vergisine ilişkin istisna ve muafiyetler ancak bu Kanuna hüküm eklenmek veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir.''
hükmü yer almıştır.
 
Tüm bu açıklamalar sonucunda, fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yapılan gıda,temizlik,giyecek ve yakacak maddelerinin bağışlanmak suretiyle teslimi katma değer vergisinden istisna edilmiş, kendi özel Kanunları çerçevesinde gıda bankacılığı faaliyetinde bulunma yetkisi bulunan belediyelere bu faaliyetlerine ilişkin ve bağış olarak yapılacak teslimlerin katma değer vergisinden istisna tutulacağına dair bir hükme yer verilmemiştir.
 
Diğer taraftan, Kanunun 17/1’inci fıkrasında sayılan kurum ve kuruluşlar arasında yer alan Belediye Başkanlığınıza bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimi ve hizmet ifalarının katma değer vergisinden istisna tutulması gerekmektedir.
 
Buna göre; fakirlere yardım amacıyla Belediye Başkanlıkları bünyesinde faaliyette bulunan aşevlerinde kullanılmak üzere bedelsiz olarak Belediyelere bağışlanan gıda maddelerinin teslimi KDV Kanunu’nun 17/1.maddesinde sayılan kurumlara bedelsiz yapılan teslimler kapsamında katma değer vergisinden istisna olacağından, istisna olan bu teslimlerle ilgili olarak yüklenilen katma değer vergisinin KDV Kanunu’nun (30/a) maddesine göre indirim konusu yapılması mümkün bulunmamakta olup, indirilemeyecek olan bu vergilerin Gelir veya Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde işin mahiyetine göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınması gerekmektedir.

Ayrıca; ticari, sınai,zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılmayan nakdi bağışlar katma değer vergisinin konusuna girmemektedir.


Koray ATEŞ
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
E. Öğretim Görevlisi
korayates@muhasebetr.com
www.MuhasebeTR.com

(01.10.2010)

Kaynak: www.MuhasebeTR.com

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.