Dr. Yasin Reyhan
Yozgat Bozok Üniversitesi
Stratejik Yönetim ve Kalite Koordinatörlüğü
Bilirkişi
yasin.reyhan@yobu.edu.tr

TFRS 18 Finansal Tablolarda Sunum ve Açıklama: Uygulayıcılar İçin Kapsamlı Bir Değerlendirme

Giriş

Finansal tabloların güvenilir, gerçeğe uygun ve karşılaştırılabilir bilgi sunma işlevi, günümüz iş dünyasında hem yatırımcılar hem de düzenleyici otoriteler için vazgeçilmezdir. Bu bağlamda Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS), uluslararası uygulamalarla uyumlu bir raporlama çerçevesi sunarak işletmelerin şeffaflık ve hesap verebilirlik düzeyini artırmaktadır.

Bu doğrultuda 08 Mayıs 2025 tarihli Resmî Gazete ’de yayımlanan "TFRS 18 Finansal Tablolarda Sunum ve Açıklama" standardı, finansal raporlama alanında önemli bir reform niteliği taşımaktadır. TFRS 18, işletmelerin finansal tablolarında yer alan bilgilerin sunumu ve açıklamasına ilişkin ilkeleri yeniden tanımlayarak mevcut TMS 1 Finansal Tabloların Sunuluşu standardının yerine geçecek ve 1 Ocak 2027 tarihinde yürürlüğe girecektir.

TFRS 18’in temel amacı; finansal tablo kullanıcılarının karar alma süreçlerine katkı sağlayacak, işletmenin ekonomik gerçekliğini doğru ve anlaşılır biçimde yansıtan, kıyaslanabilir ve tutarlı bilgiler sunmaktır. Bu standardın uygulamaya geçmesiyle birlikte, muhasebeciler, mali müşavirler ve denetçiler açısından raporlama süreçlerinin yeniden yapılandırılması, muhasebe politikalarının gözden geçirilmesi ve özellikle performans ölçütlerine ilişkin dipnot açıklamalarının detaylandırılması gerekecektir.

Bu çalışma, TFRS 18’in getirdiği yenilikleri kapsamlı biçimde açıklamayı, muhasebe uygulayıcıları için uygulama rehberi niteliğinde bir yol haritası sunmayı ve standardın Türkiye muhasebe pratiğine etkilerini analitik bir bakış açısıyla değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

TFRS 18’in Getirdiği Temel Değişiklikler

TFRS 18, temel olarak finansal tabloların sunum biçimini ve açıklamalarını yeniden düzenlemekte, ancak mevcut ölçüm ve muhasebeleştirme esaslarında köklü bir değişiklik öngörmemektedir. Bununla birlikte, özellikle kâr veya zarar tablosu, dipnot açıklamaları ve performans ölçütlerinin şeffaflığı gibi alanlarda ciddi yapısal değişiklikler getirmektedir. TFRS 18’in getirdiği bu değişiklikleri üç ana başlıkta incelemek mümkündür:

Finansal Tabloların Sunumuna İlişkin Değişiklikler

TFRS 18, finansal tablo kullanıcılarının ekonomik karar alma süreçlerinde daha isabetli değerlendirmeler yapabilmesi için tabloların anlaşılabilirlik, karşılaştırılabilirlik ve şeffaflık ilkelerine uygun hale getirilmesini amaçlamaktadır. Bu doğrultuda:

• Gelir ve giderlerin esas faaliyetler, yatırım faaliyetleri ve finansman faaliyetleri bazında sınıflandırılması zorunlu hale gelmiştir.
• Esas Faaliyet Kârı ve Finansman ve Vergi Öncesi Kâr olmak üzere iki yeni ara toplam kâr veya zarar tablosuna eklenmiştir.
• İşletmelerin faaliyet türlerine göre farklılaşan gelir ve gider akımlarının daha net ayrıştırılması hedeflenmiştir.

Dipnot Açıklamalarının Kapsam ve Derinliğinde Artış

TFRS 18 ile dipnot açıklamaları, sadece rakamsal bilgilerin sunulduğu alanlar olmaktan çıkarılarak, kullanıcıların işletmenin faaliyetlerini daha iyi analiz edebilmesine olanak tanıyacak nitelikte detaylandırılmıştır:

• İşletmenin finansal tablolar dışında kamuya açık iletişimlerinde kullandığı performans ölçütlerinin dipnotlarda açıklanması zorunlu hale gelmiştir.
• Finansal tablo kalemlerinin birleştirilmesi ve ayrıştırılması konularında detaylı rehberlik sunulmuş, önemli bilgilerin dipnotlarda daha ayrıntılı açıklanması öngörülmüştür.
• Yeniden sınıflandırma, karşılaştırmalı bilgiler ve dönemler arası tutarlılık konularında açıklama yükümlülükleri detaylandırılmıştır.

Esneklik ve Uyum Dengelemesi

TFRS 18, işletmelere belirli alanlarda uygulama esnekliği tanırken, bu esnekliğin karşılaştırılabilirlik ve tutarlılık ilkeleriyle uyumlu şekilde kullanılmasını zorunlu kılmaktadır:

• İşletmeler, fonksiyon ve çeşit esaslı gider sınıflandırmalarını birlikte kullanabilmekte, ancak bunun gerekçelerini açıklamakla yükümlüdür.
• Ara toplamların sunumunda işletmelerin sektör ve faaliyet bazlı farklılıkları gözetmesine izin verilirken, sunulan ara toplamların kullanıcıyı yanıltmayacak şekilde adlandırılması şart koşulmaktadır.
• Özkaynak değişim tablosu ve kapsamlı gelir tablosunda belirli ilaveler yapılmış, TMS 1’e kıyasla terminolojik güncellemeler getirilmiştir.

Bu değişiklikler, yalnızca teknik sunum farklılıkları olarak değerlendirilmemeli; finansal tabloların anlamlı, karşılaştırılabilir ve analiz edilebilir bilgiler sunma işlevi bakımından köklü bir dönüşümü ifade etmektedir. TFRS 18 ile birlikte finansal raporlamada bilgi kullanıcılarının ihtiyaçları merkezde konumlandırılmış, işletmelerin finansal performansını yalnızca rakamsal büyüklükler üzerinden değil, faaliyet türleri ve yönetim perspektifiyle açıklamaları amaçlanmıştır. Bu kapsamda getirilen yeni sınıflandırmalar, ara toplamlar ve açıklama yükümlülükleri, Türkiye’de muhasebe uygulayıcıları için daha detaylı, denetlenebilir ve tutarlı raporlamayı zorunlu kılmaktadır.

Aşağıda, TFRS 18 ile hâlihazırda yürürlükte olan TMS 1 standardı arasındaki temel farklar karşılaştırmalı olarak özetlenmiştir. Bu tablo, değişikliklerin kapsamını ve uygulayıcılar açısından yaratacağı dönüşümü daha net bir şekilde ortaya koymaktadır.

Tablo: TFRS 18 ile TMS 1 Karşılaştırması: Temel Değişiklikler

Konu Başlığı	TMS 1 (Eski)	TFRS 18 (Yeni)
Gelir-Gider Sınıflandırması	İşletme serbestçe seçebiliyordu	Esas faaliyetler, yatırım ve finansman faaliyetleri olarak zorunlu sınıflandırma
Ara Toplamlar	İşletme belirlerdi, “faaliyet kârı” zorunlu değildi	“Esas Faaliyet Kârı” ve “Finansman ve Vergi Öncesi Kâr” zorunlu ara toplamlar
Performans Ölçütleri (Yönetimin Tanımladığı)	Zorunlu açıklama yoktu	Kamuya açık performans göstergeleri dipnotta açıklanacak
Birleştirme ve Ayrıştırma İlkeleri	Genel prensipler vardı, rehberlik sınırlıydı	Ayrıştırma ve birleştirme için detaylı rehber ve dipnot açıklama yükümlülükleri
Dipnot Açıklamalarının Kapsamı	Asgari açıklamalar zorunluydu	Kullanıcının anlaması için gerekli tüm bilgiler dipnotlarda açıklanmalı
Fonksiyon / Çeşit Esaslı Sınıflandırma	İşletme seçimine bağlıydı	Her iki yöntem birlikte kullanılabilir ancak gerekçeleri açıklanmalı
Özkaynak Değişim Tablosu	Mevcut standart hüküm koyuyordu	Benzer yapıda devam etmekle birlikte mutabakat ve analiz zorunluluğu detaylandırıldı

(Yazar tarafından oluşturulmuştur.)

TFRS 18’in TMS 1’e kıyasla getirdiği yapısal değişiklikler, finansal raporlama sürecinde yalnızca biçimsel bir yenilenme değil, aynı zamanda raporlanan bilgilerin niteliğinde ve kullanıcıya sunuluş biçiminde derinleşen bir dönüşümü ifade etmektedir. Özellikle faaliyet bazlı gelir ve gider sınıflandırması, yönetim tarafından tanımlanan performans ölçütlerinin şeffaf açıklanması ve dipnot bilgilerinin işlevselleştirilmesi gibi düzenlemeler, finansal tabloların sadece yasal raporlama araçları olmaktan çıkıp, işletmenin faaliyet modelini, risk profilini ve değer yaratma süreçlerini yansıtan analitik raporlar haline gelmesini sağlamaktadır.

Bu doğrultuda TFRS 18, muhasebe meslek mensuplarından ve mali müşavirlerden daha yüksek düzeyde yorumlama becerisi, raporlama disiplini ve paydaş odaklı yaklaşım geliştirmelerini beklemektedir. Bu sürecin sağlıklı şekilde yürütülebilmesi için yalnızca standart metninin okunması yeterli olmayacak; uygulamaya dönük kılavuzların, sektörel örneklerin ve eğitimlerin devreye alınması gerekecektir. TFRS 18, Türkiye finansal raporlama sistemini uluslararası standartlarla daha da uyumlu hale getirirken, işletmelerin bilgi sunumundaki şeffaflık ve hesap verebilirlik düzeylerini de artıracaktır.

Sonuç ve Öneriler

TFRS 18 Finansal Tablolarda Sunum ve Açıklama Standardı, Türkiye'deki finansal raporlama pratiğini niteliksel olarak ileriye taşıyan ve özellikle bilgi kullanıcılarının ihtiyaçlarını önceleyen yapısıyla önemli bir düzenlemedir. Bu standart, işletmelerin finansal tablolarında sunulan bilgilerin sadece yasal zorunlulukları karşılamasını değil, aynı zamanda ekonomik gerçekliği daha iyi yansıtmasını amaçlamaktadır. Gelir ve giderlerin faaliyet bazlı sınıflandırılması, ara toplamların getirilmesi ve yönetimin tanımladığı performans ölçütlerinin şeffaf biçimde raporlanması gibi yenilikler, finansal tabloların anlaşılırlığını ve kıyaslanabilirliğini artıracaktır.

Bununla birlikte, TFRS 18’in etkin uygulanabilmesi için muhasebe meslek mensuplarının ve işletmelerin ciddi bir hazırlık sürecinden geçmesi gerekmektedir. Bu süreç sadece teknik bir uyum çalışması olarak değil, aynı zamanda raporlama kültürünün şeffaflık, karşılaştırılabilirlik ve analiz edilebilirlik ekseninde yeniden inşası olarak görülmelidir. Muhasebe kayıt düzeninin gözden geçirilmesi, raporlama süreçlerinin yeniden yapılandırılması ve iç kontrol mekanizmalarının TFRS 18 ile uyumlu hale getirilmesi bu dönüşümün temel unsurlarını oluşturacaktır.

Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler açısından, standardın öngördüğü sınıflandırma ve açıklama yükümlülüklerinin uygulanabilirliği dikkatle değerlendirilmelidir. Bu bağlamda düzenleyici otoritelerin, sektörel bazda örnek uygulama rehberleri ve kolaylaştırıcı araçlar sunması, uygulama sürecini destekleyecek önemli adımlar olacaktır. Diğer yandan, bağımsız denetim firmalarının da TFRS 18’e uyumlu denetim prosedürlerini geliştirmeleri ve denetim raporlarında yeni sunum ve açıklama yükümlülüklerini dikkate almaları gerekecektir.

Finansal tabloların kalitesini artırmayı hedefleyen TFRS 18, yalnızca bir standart değişikliği değil, aynı zamanda işletmelerin finansal raporlama yaklaşımlarında paradigma değişimi anlamına gelmektedir. Bu nedenle, uygulamaya geçiş sürecinde eğitim ve farkındalık faaliyetleri öncelikli hale gelmeli, muhasebe meslek mensuplarının yetkinlikleri sürekli geliştirilmelidir. TFRS 18’in başarılı bir şekilde hayata geçirilebilmesi, düzenleyici otoriteler, meslek örgütleri, denetim firmaları ve akademi arasında sürdürülebilir bir iş birliğinin sağlanmasına bağlıdır.

Sonuç olarak, TFRS 18’in sunduğu yeni raporlama anlayışı, Türkiye'deki finansal raporlama sistemini uluslararası standartlarla daha uyumlu hale getirecek, işletmelerin finansal şeffaflığını artıracak ve bilgi kullanıcılarının daha sağlıklı kararlar almasına katkı sağlayacaktır. Ancak bu dönüşüm, salt mevzuata uyum perspektifiyle değil, kurumsal hesap verebilirlik ve paydaş ilişkileri bakımından da uzun vadeli bir vizyonla ele alınmalıdır.

Kaynakça

Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK). (2025). TFRS 18 Finansal Tablolarda Sunum ve Açıklama. Resmî Gazete, 08.05.2025, Sayı: 32500. Erişim adresi: https://kgk.gov.tr/

Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB). (2024). IFRS 18 Presentation and Disclosure in Financial Statements. International Financial Reporting Standards Foundation. Erişim adresi: https://www.ifrs.org/

Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (TMSK). (2013). TMS 1 Finansal Tabloların Sunuluşu. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. Erişim adresi: https://kgk.gov.tr/

Türk Ticaret Kanunu, 6102 Sayılı Kanun. (2011). Türk Ticaret Kanunu. Resmî Gazete, 14.02.2011, Sayı: 27846.

Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları Hakkında Tebliğ, Seri: II, 14.1. (2013). Resmî Gazete, 13.06.2013, Sayı: 28676.

13.05.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.