Yaşar Çatalkaya
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Sürdürülebilirlik Denetçisi
Uyum Görevlisi
yasarcatalkaya@gmail.com

Paranıza Yeni Gözetim - MASAK'tan Nakit ve Havale İşlemlerine Sıkı Denetim Geliyor

Finansal İşlemlerde Yeni Dönem

Türkiye'nin finansal sisteminde yeni bir sayfa açılıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı'na bağlı Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK), hazırladığı yeni tebliğ taslağıyla, 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren gündelik para transferlerinden büyük ölçekli nakit işlemlere kadar tüm finansal hareketlerimizi yakından izlemeye alacak yeni kuralları hayata geçirmeye hazırlanıyor. Bu köklü değişimin temel amacı, Türkiye'nin uluslararası yükümlülükleri doğrultusunda kara para aklama, terörün finansmanı ve en önemlisi kayıt dışı ekonomiyle daha etkin bir mücadele yürütmek. Peki, bu yeni düzenleme sıradan bir vatandaşın banka havalesinden bir işletmenin ticari ödemesine kadar hayatımızı nasıl etkileyecek? Gelin, detaylara yakından bakalım.

Büyük Resim: Bu Sıkılaştırma Neden Gerekli?

MASAK'ın attığı bu adım, izole bir iç düzenleme değil, küresel finansal sistemle uyum sağlama stratejisinin önemli bir parçasıdır. Türkiye, bu adımlarla hem ulusal ekonomisini korumayı hem de uluslararası alandaki taahhütlerini yerine getirmeyi hedeflemektedir. Düzenlemenin ardındaki temel motivasyonları anlamak, kuralların mantığını kavramamızı kolaylaştıracaktır.

Bu yeni tedbirler, Türkiye'nin de üyesi olduğu Mali Eylem Görev Gücü'nün (FATF) tavsiyeleri doğrultusunda şekillendirilmiştir. FATF, kara para aklama ve terörizmin finansmanıyla mücadelede küresel standartları belirleyen en yetkili uluslararası kuruluştur ve üye ülkelerin bu standartlara uymasını bekler. Bu adımlar, Türkiye'nin FATF'ın "gri liste" olarak bilinen artırılmış izleme sürecinden çıkma hedefine yönelik somut bir taahhüt niteliği taşıyor ve ülkenin uluslararası finans sistemine entegrasyonu için hayati önemde.

Ulusal düzeyde ise düzenlemenin üç temel hedefi bulunmaktadır:

1. Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi: Yasa dışı faaliyetlerden elde edilen paranın yasal ekonomik sisteme sokulmasının önüne geçmek.
2. Terörizmin Finansmanıyla Mücadele: Terör örgütlerinin finansal kaynaklara erişimini engellemek.
3. Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele: Vergilendirilmemiş ve kayda girmemiş ekonomik faaliyetleri finansal sistem üzerinden tespit ederek kontrol altına almak.

Bu düzenleme, hukuki zeminini mevcut 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve ilgili yönetmeliklerden alarak, bu uluslararası ve ulusal hedefleri günlük finansal işlemlere somut kurallar olarak yansıtmaktadır.

Banka Transferleri ve Havalelerde Sizi Neler Bekliyor?

Günümüzde dijital bankacılığın yaygınlaşmasıyla birlikte elektronik transferler ve havaleler, finansal hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. MASAK'ın yeni tebliği, özellikle bu alanda şeffaflığı artırmak için önemli değişiklikler getiriyor. Artık para gönderirken açıklama kısmına "diğer", "ödeme" veya "bireysel ödeme" gibi genel ifadeler yazma dönemi sona eriyor.

Bankalar ile ödeme ve elektronik para kuruluşları, müşterilerine para transferi sırasında işlemin amacını net bir şekilde beyan edebilecekleri standart başlıklar sunmak zorunda olacak. Tebliğde zorunlu kılınan bu başlıklar arasında asgari olarak şunlar yer alacak:

• Gayrimenkul alım ödemesi
• Motorlu taşıt alım ödemesi
• Borç verme/borç ödeme
• Hediye/bağış/yardım
• Vergi/resim/harç ödemesi
• Tazminat/sigorta ödemesi
• Avukatlık/danışmanlık/müşavirlik ödemesi
• Sağlık ödemesi
• Kripto/dijital varlık
• Şans oyunları/bahis ödemesi
• Eğlence/sosyal medya ödemesi

Eğer işleminiz bu standart başlıkların hiçbirine uymuyorsa ve "diğer" gibi genel bir seçeneği işaretlerseniz, bankanız sizden en az 20 karakterlik bir açıklama girmenizi talep edecek.

Ancak MASAK'ın yeni radar sistemi sadece dijital izlerle yetinmiyor. Asıl sıkılaştırma, kayıt dışı ekonominin can damarı olarak görülen yüksek tutarlı nakit hareketlerinde kendini gösterecek.

Nakit İşlemler Mercek Altında: Yeni Parasal Sınırlar ve Beyan Zorunluluğu

Nakit kullanımı, doğası gereği takip edilmesi zor olduğu için kayıt dışı ekonominin en önemli araçlarından biri olarak görülmektedir. Bu nedenle MASAK, yeni düzenlemeyle özellikle belirli bir tutarın üzerindeki nakit hareketlerini çok daha yakından izlemeyi hedefliyor. Kademeli bir sistemle, işlem tutarı arttıkça beyan yükümlülüğü de ağırlaşıyor.

Nakit yatırma veya çekme işlemlerinde uygulanacak yeni kurallar aşağıdaki tabloda özetlenmiştir:

Tutar Aralığı	Uygulanacak Kural	Gerekli Açıklama/Belge
200.000 TL - 2.000.000 TL	İşlemin mahiyetinin beyanı	Genel seçenek ("diğer") seçilirse en az 20 karakterlik açıklama zorunlu.
2.000.001 TL - 20.000.000 TL	Nakit İşlem Beyan Formu doldurulması	Form üzerindeki standart seçenekler veya "diğer" seçilirse en az 20 karakterlik açıklama zorunlu.
20.000.000 TL üzeri	Detaylı Nakit İşlem Beyan Formu doldurulması	Detaylı açıklama ve işlemi destekleyici dayanak belgelerin eklenmesi zorunlu.

20 milyon TL üzerindeki işlemlerde talep edilecek 'dayanak belgeler'in ne olacağı tebliğde açıkça belirtilmese de, bu belgelerin bir gayrimenkul satışı için tapu senedi, araç satışı için noter sözleşmesi veya ticari bir alacak için fatura gibi işlemi kanıtlayıcı nitelikte olması beklenmektedir.

Bu noktadaki en kritik kural, müşterinin istenen bilgileri vermeyi reddetmesi halinde bankanın seçeneğinin olmamasıdır: İşlem, yasa gereği kesinlikle gerçekleştirilmeyecektir. Bu durum, yeni dönemin tavizsiz bir şekilde uygulanacağını göstermektedir. Peki, bu kurallar her işlem için mi geçerli?

İstisnalar ve Muafiyetler: Hangi İşlemler Kapsam Dışında?

Her kuralın istisnaları vardır ve bu düzenleme de günlük, rutin ve düşük riskli finansal işlemleri karmaşık hale getirmeyi amaçlamamaktadır. MASAK, tebliğde belirli işlem türlerini bu sıkılaştırılmış tedbirlerin dışında tutmuştur. Böylece sistemin işleyişi gereksiz yere yavaşlatılmayacaktır.

Yeni beyan ve form yükümlülüklerinin uygulanmayacağı temel durumlar şunlardır:

• Kendi Hesapların Arası: Bir müşterinin aynı bankadaki kendi hesapları arasında yaptığı para transferleri.
• Kamu Kurumları: Müşterinin bir kamu kurumu veya kuruluşu olduğu işlemler.
• Bankalar Arası İşlemler: Bankaların kendi aralarında veya muhabir bankacılık kapsamında gerçekleştirdikleri işlemler.
• ATM'den Yapılan Nakit İşlemler: ATM'ler üzerinden yapılan ve tutarı 200.000 TL'yi aşmayan nakit yatırma veya çekme işlemleri.
• ATM'den Yapılan Transferler: ATM'ler üzerinden yapılan elektronik transfer ve havale işlemleri (bu işlemler için farklı bir yasal limite atıf yapılmaktadır).

Bu istisnalar, düzenlemenin hedefinin bireylerin veya kurumların olağan finansal akışını engellemek değil, şüpheli ve yüksek tutarlı işlemleri kayıt altına almak olduğunu göstermektedir.

Sonuç: Yeni Döneme Hazırlık ve Yaptırımlar

Tüm bu kapsamlı değişikliklerin hayata geçmesi için net bir takvim belirlenmiş durumda. Hem bireylerin hem de kurumların bu yeni döneme uyum sağlamak için önlerinde yeterli bir hazırlık süreci bulunuyor.

Tebliğde belirtilen tüm bu yeni kurallar, 1 Ocak 2026 tarihinde yürürlüğe girecektir. Bu tarihe kadar finansal kuruluşların sistemlerini ve operasyonel süreçlerini yeni gerekliliklere göre uyarlaması beklenmektedir.

Yükümlülüklere uymayan, yani müşterilerinden gerekli bilgi ve belgeleri talep etmeyen finansal kuruluşlar için ise ciddi yaptırımlar söz konusudur. Tebliğe göre, kuralları ihlal eden kurumlara 5549 sayılı Kanun uyarınca cezai işlem uygulanacaktır. Bu durum, bankaların ve diğer finansal kuruluşların yeni kuralları uygulamada ne kadar titiz ve kararlı davranacağının en önemli göstergesidir.

Sonuç olarak, Türkiye daha şeffaf ve güvenilir bir finansal sisteme doğru önemli bir adım atmaktadır. İlk başta ek bir bürokrasi gibi görünse de, bu düzenleme uzun vadede kayıt dışı ekonomiyle mücadeleyi güçlendirme, suç gelirlerinin sisteme sızmasını engelleme ve ülkenin uluslararası finansal itibarını artırma potansiyeli taşımaktadır. Bu süreç, hem finansal aktörlerin hem de vatandaşların daha sorumlu ve şeffaf hareket etmesini teşvik ederek ekonominin geneline olumlu katkı sağlayacaktır.

15.12.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.