Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

Son Ücret Bordrosunda Tamamı Uygulanamayan Gelir Vergisi ve Damga Vergisi İstisnası İhbar Tazminatı Ödemesine Uygulanır mı?

Bazı hallerde personelin son ücret bordrosuna asgari ücret gelir vergisi istisnası ile damga vergisi istisnası tam olarak uygulanamamaktadır. Uygulanamayan kalan istisna tutarları ihbar tazminatı ödemesine uygulanabilirliği bu çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Ücretin tarifi” başlıklı 61’inci maddesinde ücretin işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat olduğu, ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Öte yandan, anılan Kanunun “Ücretlerde” başlıklı 23’üncü maddesinin birinci fıkrasına 7349 sayılı Kanunun 2’nci maddesi ile eklenen (18) numaralı bendinde; “Hizmet erbabının, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri (Şu kadar ki, istisnayı aşan ücret gelirinin vergilendirilmesinde verginin hesaplanacağı gelir dilim tutarları ve oranları, istisna kapsamındaki tutarlar da dikkate alınarak belirlenir. Ödenecek vergi tutarı, bu suretle bulunan vergi tutarının içinde istisna tutara isabet eden kısım düşülmek suretiyle hesaplanır. İstisna nedeniyle alınmayacak olan vergi ilgili ayda aylık asgari ücret üzerinden hesaplanması gereken vergiyi aşamaz. Birden fazla işverenden ücret alanlarda bu istisna sadece en yüksek olan ücrete uygulanır.)” Gelir Vergisi’nden istisna edilmiştir:

488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kâğıtların damga vergisine tabi olduğu, bu Kanundaki kâğıtlar teriminin, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade ettiği; 3 üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu; 9 uncu maddesinde ise, bu Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kâğıtların damga vergisinden müstesna olduğu hüküm altına alınmıştır.

Kanuna ekli (2) sayılı tablonun “IV- Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar” başlıklı bölümünün (34) numaralı fıkrasında, “Ticari, zirai veya mesleki faaliyetlere ilişkin olmamak şartıyla gerçek kişiler arasında düzenlenen akitlerle ilgili kağıtlar (Söz konusu kâğıtlar, resmi dairelere veya noterlere ibraz edildikleri takdirde bu tarih itibarıyla vergiye tâbi tutulur ve ibraz edenlerce ödenir.) ile Gelir Vergisi Kanununun 23’üncü maddesinde belirtilen ücretlere ilişkin kağıtların (Bu maddenin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen ücretlerde istisna, aylık brüt asgari ücrete isabet eden kısım için uygulanır.)” hükmü yer almaktadır.

Somut olayda “Şirketiniz personeline ilgili ayda yapılacak aylık ücret ödemesine asgari ücret gelir vergisi istisnasının uygulandıktan sonra kalan istisna tutarının söz konusu personelin ihbar tazminatı ödemesine uygulanıp uygulanmayacağı ile damga vergisi istisna tutarının kalan kısmının, kıdem tazminatı ödemesine uygulanıp uygulanmayacağı hususunda görüş talep edildiği anlaşılmıştır.

…

İhbar tazminatı, ihbar sürelerine uyulmadan işverenin iş akdini feshetmesi halinde, 4857 sayılı Kanunda belirtilen sürelerle ilgili olarak tazminat adı altında işçiye yapılan bir ödeme olup anılan Kanunun 17 ve devamı maddelerinde belirtildiği şekilde, peşin olarak yapılan bir ücret ödemesidir. Başka bir ifadeyle; işçi ile işveren arasındaki özel hukuk sözleşmesine dayalı olarak yani hizmet akdine göre çalışması gereken ancak yasa hükmü uyarınca hizmet ifa edilmeksizin yapılan bu ödeme, işsizlik sebebiyle ve sosyal güvenlik kapsamında yapılan bir ödeme olmayıp 193 sayılı Kanunun 61’inci maddesi uyarınca ücret niteliğinde bir ödeme olduğundan ücret hükümlerine göre vergiye tabi tutulması gerekmektedir.

…

Bu düzenlemelere göre, 1/1/2022 tarihinden itibaren hizmet erbabının, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri gelir vergisinden istisna edilmiştir. İstisnayı aşan ücret gelirinin vergilendirilmesinde, hizmet erbabının ilgili aydaki gelirine ilişkin verginin hesaplanacağı gelir dilim tutarları ve oranları, istisna kapsamındaki tutarlar da dikkate alınarak belirlenecek olup, istisna nedeniyle alınmayacak olan vergi, ilgili ayda aylık asgari ücret üzerinden hesaplanması gereken vergiyi aşmayacaktır.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde, aylık ücret ödemesinin yanı sıra 193 sayılı Kanunun 61’inci maddesi gereğince ücret olarak kabul edilen ihbar tazminatının da ilgili ayın ücret ödemesi olarak kabul edilmesi ve kümülatif matrah esas alınarak vergilendirme yapılması gerekmektedir. Dolayısıyla ilgili ayda Şirketiniz personeline yapılan aylık ücret ödemesi için tamamı uygulanamayan istisna tutarının kalan kısmının ücret sayılan ödemelere (ihbar tazminatı vb.) ilgili ayın istisna tutarını aşmamak kaydıyla uygulanması mümkün bulunmaktadır.”

Görüşün Damga Vergisi yönünden açıklamaları ise; “488 sayılı Kanuna ekli (2) sayılı tablonun IV/34 üncü fıkrası uyarınca ilgili ayda yapılacak olan maaş (aylık ücret) ödemesinin aylık brüt asgari ücrete isabet eden kısmına damga vergisi istisnasının uygulanması mümkün bulunduğu dikkate alındığında, Şirketiniz personeline aynı aya ilişkin yapılacak ücret ödemelerinin ve 193 sayılı Kanunun 24 ve 25 inci maddeleri kapsamında ücret sayılan diğer ödemelerin ayrı ayrı kağıtlarda düzenlenmiş olması durumunda, Şirketiniz personeline ilgili ayda yapılacak maaş (aylık ücret) ödemesi için tamamı uygulanmayan istisna tutarının kalan kısmının, aynı ayda yapılan ihbar ve kıdem tazminatı gibi ücret sayılan ödemelere uygulanması mümkün bulunmaktadır.” (E-90792880-155.01.05.02[DMG1-103]-584403)

Örnek: ADA … A.Ş. işletmesinde çalışan bayan Nil’in Temmuz 2025 döneminde iş akdinin sonlandığını (kıdemi 3 ay) ve ihbar tazminatı (14 gün) almaya hak kazandığını, son ay bordrosunun 3 günlük çalışma karşılığı brüt 4.705,89 TL, devreden gelir vergisi matrahının ise 98.000 TL olduğunu varsayalım. Bu durumda ücret bordrosu ile ihbar tazminatı hesaplaması aşağıdaki gibi olacaktır. (Temmuz 2025 GV İstisna=3.315,70 Temmuz 2025 DV İstisna=197,38)

3 günlük ücret bordrosu hesaplamasında görüldüğü gibi hesaplanan gelir vergisi (GV) ile damga vergisi (DV) Temmuz 2025 dönemi asgari ücrete isabet eden istisna tutarlarının altında kaldığı için hesaplanan tutarlar (GV, DV) kadar personel ücretinden kesintiye tabi tutulmayacaktır.

Aynı dönemde (Temmuz 2025) personele yapılan aylık ücret ödemesi için tamamı uygulanamayan istisna tutarının kalan kısmının (gelir vergisi için 3.315,70-600=2.715,70 TL, damga vergisi için 197,38-35,72=161,66 TL) ihbar tazminatında hesaplanan vergilerden mahsup edilecek olup, kalan vergiler (GV için 578,42 TL, DV için 5,02 TL) brüt ihbar tazminatı ücretinden düşülecektir.

KAYNAKLAR

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu

488 sayılı Damga Vergisi Kanunu

13.12.2023 tarihli E-90792880-155.01.05.02[DMG1-103]-584403 sayılı özelge

21.07.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.