Nurullah Çuhadar
Yeminli Mali Müşavir
E. Vergi Müfettişi
ncuhadar@msn.com

2025/1. Dönem Geçici Kurumlar Vergisi Beyannamesinde Asgari Kurumlar Vergisi Hesaplanırken Dikkat Edilecek Hususlar

1-GİRİŞ

7524 sayılı Kanun ile Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen 32/C maddesi uyarınca 2025’den itibaren yeni bir “asgari kurumlar vergisi” uygulanmaya başladı. Bu düzenlemeye göre, hesaplanan kurumlar vergisi, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan az olamaz. Başka bir deyişle, çeşitli istisna ve indirimler sonucunda efektif vergi oranı %10’un altına düşen mükellefler, en az %10 oranında vergi ödemek durumundadır. Yurt içi asgari kurumlar vergisi 2025 yılı birinci geçici vergi döneminden itibaren uygulanmaktadır. Bu uygulama bir vergi güvenlik müessesesi olarak getirildiğinden tüm sektörleri kapsar. Kanun, ilk defa faaliyete başlayan şirketlere ise ilk üç hesap dönemi için asgari vergi uygulamasında muafiyet tanımaktadır (yeni kurulan şirketler kuruluş yılından başlamak üzere üç dönem bu uygulamadan muaftır). İlgili mevzuat, asgari vergi matrahı hesaplanırken hangi istisna ve indirimlerin düşülüp düşülmeyeceğini detaylı olarak düzenlemiştir (örneğin teknoloji geliştirme bölgesi kazançları, Ar-Ge indirimi gibi teşvik unsurları matrah hesaplamasında düşülebilirken, iştirak hissesi satış kazancı istisnası gibi bazı kalemler düşülmemektedir).

Not: Yurt içi asgari vergi ile ilgili usul ve esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından Ekim 2024’te yayımlanan Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile açıklanmıştır. Bu Tebliğ’de özellikle geçmiş yıl zararlarının asgari vergi matrahında dikkate alınmamasına ilişkin hükümlerin yargı tarafından durdurulduğundan asgari vergi uygulamasında geçmiş yıl zararları matrahtan düşülebilecektir.

2-Asgari Kurumlar Vergisi Hesaplanırken İstisna ve İndirimlerin Matraha Etkileri

• Kâr Dağıtımı (İştirak Kazançları) İstisnası: Asgari kurumlar vergisi uygulamasında iştirak kazancı istisnası, kanunda belirtilen düşülebilecek istisnalar arasında sayılmıştır. Dolayısıyla bu tür kazançlar istisna olarak beyannamede gösterilmeye devam eder ve asgari vergi matrahına eklenmez.
• Taşınmaz ve İştirak Hissesi Satış Kazancı İstisnası: Yurt içi asgari vergi uygulamasında taşınmaz satış kazancı istisnası düşülebilecek istisnalar arasında kabul edilirken, iştirak hissesi satış kazancı istisnası asgari vergi matrahı açısından dikkate alınmamaktadır. Yani iştirak hissesi satışından doğan kazancın %50’lik istisnası normal hesapta geçerli olsa da, asgari kurumlar vergisi hesaplanırken bu kazanç tam olarak matraha dahil edilip %10 vergilendirmeye tabi olabilir. Bu ayrıntıya özellikle dikkat edilmelidir.
• Yurt Dışı Şube ve İştigal Kazançları İstisnası: 2025 yılı geçici vergi hesaplamasında, eğer şirketin yurt dışı şube kazancı varsa ve şartları sağlıyorsa bu kazanç istisna olarak beyannamede gösterilebilir.
• Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kazanç İstisnası: Bu istisna asgari kurumlar vergisi matrahının hesaplanmasında da düşülebilecek bir istisnadır, yani teknopark kazançları asgari vergiye tabi matrahtan hariç tutulur.
• Ar-Ge ve Tasarım İndirimleri: Ar-Ge ve tasarım indirimleri, yurt içi asgari vergi hesabında da matrahtan indirilebilecek indirimler arasındadır. Yani Ar-Ge indirimi yapıldıktan sonra kalan kazanç üzerinden %10’luk asgari vergi kontrolü yapılır.
• Nakdi Sermaye Artışı Faiz İndirimi: Asgari vergi hesaplamasında, nakdi sermaye artışı indirimi de düşülebilecek indirimler arasında sayılmıştır, dolayısıyla bu indirim sonrası kalan kazanç asgari %10 vergi kontrolüne tabi olur.
• Serbest Bölge Kazançları İstisnası: Serbest bölge kazançları da yurt içi asgari vergi matrahından düşülebilecek kazançlar arasındadır (yani bu kazançlar asgari vergi hesabına dahil edilmez).
• Girişim Sermayesi Fonu Ayırma: Ayrılan bu tutarların asgari vergi matrahı hesaplanırken de düşülmesine izin verilmektedir (çünkü KVK 5/1-ç bent kazançları asgari vergi kapsamında indirilebilecek istisnalardandır).
• Bağış ve Yardımların İndirilmesi: Bağış indirimleri asgari vergi hesabında, kazancı azaltıcı etkilerini sürdürecektir, zira bu indirimler kurum kazancını düşüren kalemlerdir; asgari vergi matrahı ticari kara KKEG eklenip bu indirimler çıkarılarak belirlendiği için usulüne uygun yapılan bağış indirimleri matrahtan düşülmüş olur.
• Kur Korumalı Mevduat (KKM) Kazanç İstisnası:  2025 yılına  KKM hesaplarından elde edilen yeni faiz ve kur kazançları genel olarak vergiden istisna değildir. Nitekim Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, 15 Şubat 2025 itibarıyla tüzel kişilerin kur korumalı hesap açma ve yenileme işlemlerini sonlandırmıştır. Eğer şirketin 2025’in ilk çeyreğinde, daha önce açılmış KKM hesaplarından kaynaklı bir kazanç gerçekleştiyse (örneğin 2024 yılında açılmış bir KKM hesabının 2025’te vade sonu gerçekleşmesiyle elde edilen faiz/kâr payı), bu kazancın ilgili mevzuat kapsamında istisna olup olmadığı dikkatlice değerlendirilmelidir. Genel durumda, 2025 itibarıyla yeni kur korumalı hesap kazançları vergiye tabi olacaktır.
• Yatırım Teşvik Belgesine İstinaden İndirimli Kurumlar Vergisi: 2025 yılında da indirimli kurumlar vergisi uygulaması devam etmektedir. Geçici vergi dönemlerinde indirimli oran uygulanmasından doğan vergi avantajı da gözetilir. Yurt içi asgari kurumlar vergisi düzenlemesi, indirimli oran nedeniyle alınmayan verginin asgari vergi hesabında nasıl dikkate alınacağını da belirtmiştir: Asgari vergi hesaplanırken, 32/A kapsamında o dönemde alınmayan vergi tutarı, ödenmesi gereken asgari vergi tutarından düşülebilecektir. Bu, yatırım teşvikinden yararlanan mükelleflerin, asgari %10 vergi hesaplamasında çifte vergilendirmeye maruz kalmaması için yapılmış bir düzenlemedir.
• Vergiye Uyumlu Mükellef İndirimi (%5 İndirim):.Geçici vergi dönemlerinde bu indirim fiilen kullanılmasa da, nihai kurumlar vergisi hesaplanırken (2025 yılı yıllık beyannamesinde) uygulanacağı için, mükelleflerin şartları korumaya özen göstermesi gerekir. İndirim tutarı, kurumlar vergisi beyannamesinde hesaplanan vergiden düşülmektedir.

3-Beyanname Verme ve Ödeme Süreleri (2025/1. Dönem)

• Genel Süreler:

2025 yılının 1. geçici vergi dönemi (Ocak-Şubat-Mart 2025) için son beyan tarihi 17 Mayıs 2025 Çarşamba, ödeme için son gün ise 17 Mayıs 2025’dir. Ancak 17 Mayıs 2025 tarihi Cumartesi gününe rastladığı ve 19 Mayıs 2025 Pazartesi günü resmi tatil olduğu için, fiilen ödeme süresi 20 Mayıs 2025 Salı akşamına uzamaktadır (vergi usul hükümleri gereği son günün tatile denk gelmesi halinde süre takip eden ilk iş günü sonuna kadar uzar).

• Deprem Bölgesine Yönelik Özel Durum:

6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya illeri ile Gaziantep’in İslahiye ve Nurdağı ilçelerinde mücbir sebep hali ilan edilmiş ve bu bölgede vergi mükellefi olanlar için vergi ödevleri ertelenmişti. Bu kapsamda, anılan illerde mücbir sebep hali 30.11.2024 tarihi itibarıyla sona eren ancak küçük ölçekli olduğu belirlenen mükellefler için mücbir sebep hali 31 Mayıs 2025 tarihine kadar uzatılmıştır. Mücbir sebep hali uzatılan bu mükellefler, 2025 yılı birinci geçici vergi dönemine ait geçici vergi beyannamelerini vermeyeceklerdir. Yani bu bölgelerde şartları sağlayan işletmeler 2025/1. dönem için geçici vergi beyannamesi hazırlayıp göndermek zorunda olmayıp, ilgili döneme ait vergilerini daha sonra belirlenen sürelerde beyan edeceklerdir. Diğer bölgelerdeki mükellefler için 2025/1. dönem beyannamelerinin zamanında verilmesi gerekmektedir (genel süre uzatımı söz konusu değildir).

4- Sonuç

2025 yılı birinci geçici kurumlar vergisi beyannamesi, önceki yıllardan farklı olarak asgari kurumlar vergisi gibi yeni bir müessesenin ilk kez uygulandığı bir dönemi kapsamaktadır. Bu nedenle, beyannamenin hazırlanmasında 2025’e özgü mevzuat değişikliklerinin dikkatlice göz önünde bulundurulması gerekmektedir.

Yukarıda sayılan istisna ve indirimlerin her birinin beyanname üzerinde doğru satırlarda gösterilmesi ve 2025 yılına ilişkin güncel tutar ve oranların dikkate alınması önemlidir Zira bu durum  ileride düzeltme ve ceza risklerini azaltacak ve mükelleflerin çeşitli vergi avantajlarından tam olarak faydalanabilme  imkanını sağlayacaktır.

Kaynaklar:

1. 7524 sayılı Kanun ve KVK md.32/C (Resmî Gazete 2/8/2024)
2. VUK Genel Tebliği (Sıra No: 582), RG 15.02.2025
3. Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 21), RG 17.10.2024
4. GİB 2024 Kurumlar Vergisi Beyan Rehberi (Nisan 2025)
5. Vergi Usul Kanunu Sirküleri ve Tebliğleri (Deprem bölgesi mücbir sebep uzatımı)

06.05.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.