Muzaffer Emekci
Yeminli Mali Müşavir
E. Vergi Başmüfettişi
Sorumlu Denetçi
muzafferemekci@gmail.com

MASAK, Yükümlülüklere Uyum Programı Yönetmelik Değişikliği

Giriş

22 Ağustos 2025 tarihli ve 32994 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik"[1], Türkiye'nin mali suçlarla mücadele stratejisinde önemli bir dönüm noktasını temsil etmektedir.

Bu düzenleme, mevcut yasal altyapıyı, özellikle 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve bu kanuna dayalı ikincil mevzuatı, güncel riskler ve uluslararası standartlar doğrultusunda güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Yapılan değişiklikler, münferit teknik düzeltmelerin ötesinde, bütüncül bir yaklaşımla mali sistemin şeffaflığını ve denetim etkinliğini artırmaya yönelik bir reform paketinin parçası olarak değerlendirilmelidir.

Yönetmelik değişikliği üç temel eksen üzerinde yapılanmaktadır:

1. Yükümlü kapsamının, özellikle dijitalleşmenin getirdiği yeni risk alanlarını içerecek şekilde, risk temelli bir yaklaşımla genişletilmesi;
2. Uyum görevlisi pozisyonunun mesleki standartlarının yükseltilmesi, kurumsal bağımsızlığının yasal güvencelerle pekiştirilmesi ve profesyonel bir statüye kavuşturulması; ve
3. Mali Suçları Araştırma Kurulu'nun (MASAK) denetim ve gözetim yetkilerinin, aktif müdahale imkânı tanıyan yeni mekanizmalarla güçlendirilmesi.

Bu düzenlemeler, Türkiye'nin ulusal ve uluslararası alanda suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadeledeki kararlılığını yansıtmakta ve uluslararası kuruluşlarca belirlenen tavsiye, ilke ve standartlarla uyumu artırma hedefi taşımaktadır.

Yükümlü Kapsamındaki Değişiklikler

Yönetmelik, uyum programı oluşturmak zorunda olan kuruluşların kapsamını risk odaklı bir yaklaşımla yeniden düzenlemiştir.

• Yeni Yükümlü Grubu: En önemli yenilik, fiziki bir işyeri olmaksızın münhasıran elektronik ortamda faaliyet gösteren şans ve bahis oyunu bayilerinin yükümlü kapsamına alınmasıdır. Bu bayiler artık "Müşterini Tanı" (KYC) ilkesi çerçevesinde kimlik tesbiti yapmak, şüpheli işlemleri izlemek ve Mali Suçları Araştırma Kurulu'na (MASAK) bildirmekle yükümlüdür. Bu adım, yüksek risk taşıyan bir sektördeki denetim boşluğunu doldurmaktadır.
• Finans Sektöründe Güncelleme: Finans sektöründeki yükümlü tanımları da güncellenmiştir. Kalkınma ve yatırım bankaları için uyum görevlisi atama ve ardından uyum programı oluşturma yükümlülüğü kademeli bir takvime bağlanmıştır. Bu durum, MASAK'ın kurumlara risk profillerine göre farklılaşan, orantılı bir denetim yaklaşımı benimsediğini göstermektedir.

Uyum Görevlilerinin Statüsü ve Sorumlulukları

Değişiklik, kilit konumdaki uyum görevlilerinin mesleki statüsünü ve kurumsal bağımsızlığını güçlendiren önemli hükümler içermektedir.

• Çıkar Çatışmasının Önlenmesi: Denetim elemanlarının, denetledikleri kurumlarda denetim tarihini takip eden iki yıl içinde uyum görevlisi olarak atanması yasaklanmıştır. Bu kural, denetimin tarafsızlığını korumayı amaçlamaktadır.
• Görevden Ayrılmada Şeffaflık: Bir uyum görevlisinin görevden alınması veya ayrılması durumunda hem kurumun hem de uyum görevlisinin, ayrılık nedenlerini MASAK'a ayrı ayrı bildirmesi zorunlu kılınmıştır. Bu çift yönlü bildirim mekanizması, uyum görevlisini kurumsal baskılara karşı koruyan ve MASAK için bir erken uyarı sistemi işlevi gören kritik bir yeniliktir.
• Mesleki Yeterliliğin Artırılması: "Uyum Görevlisi Lisansı" kavramı getirilmiştir. Mevcut uyum görevlilerinden belirli yeterlilik şartlarını taşımayanlara, iki yıl içinde bir yetkilendirme sınavına girerek lisans alma imkânı tanınmıştır. Bu düzenleme, mesleğin standartlarını yükselterek profesyonelleşmesini hedeflemektedir.

Uygulama Takvimi

Yeni yükümlülüklerin hayata geçirilmesi için net bir geçiş takvimi belirlenmiştir.

• Kalkınma ve yatırım bankaları ile online şans ve bahis bayileri için uyum görevlisi atama son tarihi 31 Ekim 2025'tir.
• Kalkınma ve yatırım bankalarının uyum programlarını oluşturmaları için son tarih ise 30 Kasım 2025 olarak belirlenmiştir.
• Çıkar çatışması kuralı ve yetkilendirme sınavı hakkı gibi bazı maddeler 25 Aralık 2025'te, diğer önemli maddeler ise yayım tarihi olan 22 Ağustos 2025'te yürürlüğe girmiştir.

Değerlendirme ve Sonuç

22 Ağustos 2025 tarihli Yönetmelik değişikliği, Türkiye'nin suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanıyla mücadelesinde aktif ve kapsamlı bir reformu hayata geçirmektedir. Yapılan düzenlemeler, Türkiye'nin bu alandaki mücadelesini üç temel alanda köklü bir şekilde güçlendirmektedir:

1. Yükümlü kapsamı, risk temelli yaklaşım merkeze alınarak, özellikle dijitalleşme ile ortaya çıkan yeni risk alanlarını (online bahis sektörü gibi) içerecek şekilde genişletilmiştir. Bu, denetim ağının güncel tehditlere karşı daha etkin hale getirilmesini sağlamaktadır.
2. Uyum fonksiyonunun kurumsal yönetimdeki rolü ve bağımsızlığı, yasal güvencelerle pekiştirilmiştir. Çıkar çatışmalarını önleyen atama kuralları ve görevden ayrılma süreçlerinde getirilen çift yönlü bildirim yükümlülüğü, uyum görevlisini kurumsal baskılara karşı koruyarak etkinliğini artırmaktadır. "Uyum Görevlisi Lisansı"nın getirilmesi ise bu alanı, standartları olan profesyonel bir meslek olarak tescillemektedir.
3. Üçüncü olarak, denetleyici otorite olan MASAK'ın gözetim kapasitesi, özellikle uyum görevlilerinin görevden ayrılma süreçleri üzerinden elde edeceği istihbarat ile önemli ölçüde artırılmıştır. Bu, MASAK'ın sorunlar kronikleşmeden önce müdahale etme yeteneğini güçlendirecektir.

Sonuç olarak, yeni yükümlü grupları ve mevcut finansal kuruluşlar için bu değişikliklere uyum sağlamak, kapsamlı bir hazırlık süreci gerektirmektedir. Bu süreç; iç politika ve prosedürlerin gözden geçirilmesini, "Müşterini Tanı" süreçlerinin yeniden yapılandırılmasını, gerekli teknoloji yatırımlarının yapılmasını ve personelin bu yeni düzenlemeler hakkında kapsamlı bir şekilde eğitilmesini içermelidir. Bu adımların atılması, yalnızca yasal bir zorunluluğun yerine getirilmesi değil, aynı zamanda kurumların finansal suç risklerini etkin bir şekilde yönetmesi, operasyonel dayanıklılığını artırması ve kurumsal itibarını koruması açısından da stratejik bir gerekliliktir.

---

[1] https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2025/08/20250822-1.htm

22.08.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.