YMM Muzaffer Emekci TSRS 1’e Eklenen 61T Paragrafı “TSRS Uyumlu Sürdürülebilirlik Raporu” Başlıklı Ayrı Rapor (09.05.2025)

E-bültenimize kayıt olun, yeni yazılar e-posta adresinize gelsin! Üye olmak için tıklayın.

EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ

YAZARLARIMIZ

Muzaffer Emekci
Yeminli Mali Müşavir
E. Vergi Başmüfettişi
Sorumlu Denetçi
muzafferemekci@gmail.com

TSRS 1’e Eklenen 61T Paragrafı “TSRS Uyumlu Sürdürülebilirlik Raporu” Başlıklı Ayrı Rapor

Giriş

08/05/2025 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 05/05/2025 tarihli ve 32059 sayılı Kamu Gözetimi Kurumu (KGK) kararı[1] ile, Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları TSRS 1 Sürdürülebilirlikle İlgili Finansal Bilgilerin Açıklanmasına İlişkin Genel Hükümler ‘61T’ paragrafı niteliğinde yeni bir hüküm eklenmesi; sürdürülebilirlikle ilgili finansal açıklamaların sunum biçimi ve konumunu netleştirmek, diğer standartlarla birlikte çalışabilirliği etkilemek suretiyle, uygulama birliği ve uluslararası uyum açısından önemli bir gelişmeye neden olmuştur.

A. TSRS 1’e Eklenen 61T Paragrafı

TSRS 1 Açıklamaların yeri başlığını taşıyan;

60’ncı paragrafda ‘İşletme, genel amaçlı finansal raporların bir parçası olarak TSRS’lerin gerektirdiği açıklamaları sağlamak zorundadır’ denildikten sonra,
61’inci paragrafta ‘İşletme için geçerli olan herhangi bir düzenlemeye veya yükümlülüğe bağlı olarak, işletmenin genel amaçlı finansal raporlarında sürdürülebilirlikle ilgili finansal bilgilerin açıklanacağı çeşitli muhtemel yerler bulunmaktadır. Sürdürülebilirlikle ilgili finansal açıklamalar, işletmenin genel amaçlı finansal raporlarının bir parçasını oluşturması şartıyla, yönetimin değerlendirmelerine veya benzer bir rapora dâhil edilebilir. Yönetimin değerlendirmeleri ya da benzer bir rapor, birçok ülkede zorunlu olarak yayımlanan bir rapordur. Söz konusu rapor; “yönetim raporu”, “yönetimin görüşleri ve analizleri”, “faaliyet ve finansal gözden geçirme raporu”, “entegre rapor” ve “strateji raporu” gibi çeşitli isimlerle anılıyor veya raporlara dâhil ediliyor olabilir’ Hükmü getirilmiştir.

Bu defa yayımlanan KGK’nın sözkonusu yeni Karar’ında, “Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları 1 (TSRS 1) Sürdürülebilirlikle İlgili Finansal Bilgilerin Açıklanmasına İlişkin Genel Hükümler Standardının ‘Açıklamanın Yeri’ başlıklı bölümündeki 61 inci paragraftan sonra gelmek üzere;

61T Sürdürülebilirlikle ilgili finansal açıklamaların, işletmenin genel amaçlı finansal raporlarının bir parçası olarak ‘TSRS Uyumlu Sürdürülebilirlik Raporu’ başlıklı ayrı bir raporda sunulacağı,
TSRS Uyumlu Sürdürülebilirlik Raporunun; işletmenin açıklama ihtiyacı duyduğu farklı bir raporun içerisine (entegre faaliyet raporu gibi);
- Rapor başlığı dâhil olmak üzere bir bütün hâlinde olması,
- Sürdürülebilirlikle ilgili finansal açıklamaların açıkça belirlenebilir olması ve
- İlave bilgiler tarafından anlaşılmaz hâle getirilmemesi kaydıyla bölüm olarak eklenebileceği’ hükmünün eklenmesine karar verildiği”

Öngörülmüştür.

Böylelikle KGK tarafından, finansal tablolarda yer alan açıklamalar ile sürdürülebilirlik açıklamaları arasındaki ‘bağlantılı bilginin’ finansal tablo okuyucuları tarafından daha kolay kurulması ve takip edilmesinin sağlanmış olacağı belirtilmektedir.

Sürdürülebilirlik raporlamasında hem şeffaflığı hem de uluslararası standartlarla entegrasyon arttırılmak suretiyle, raporlama uzmanları ve denetçiler için açık bir rehberlik sağlama, böylece finansal olmayan bilgilerin sunum formatına ilişkin tereddütlerin giderilmesinin amaçlandığı, IFRS S1 orijinal metninde olmayan, Türkiye uygulamasına özgü ‘T’ kodlu[2] Karar ile;

Raporların “TSRS Uyumlu Sürdürülebilirlik Raporu” başlığı altında sunulmasının zorunlu hale geldiği,
Sürdürülebilirlik raporlarının entegre faaliyet raporları gibi farklı raporların içerisine, TSRS bölümünün rapor başlığı dâhil olmak üzere bir bütün hâlinde, sürdürülebilirlikle ilgili finansal açıklamaların açıkça belirlenebilir olması ve ilave bilgiler tarafından anlaşılmaz hâle getirilmemesi kaydıyla bölüm olarak eklenebileceğinin öngörüldüğü,
Paydaşların bu bilgilere erişiminin kolaylaşacağı, karşılaştırılabilirliğinin artacağı,
Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (ESRS) ve Küresel Raporlama Girişiminin (GRI) ‘erişilebilirlik ve tanımlanabilirlik’ ilkeleriyle örtüşme ve
Raporlamalarda kalite ve güveni arttırma, uygulama birliğinin sağlanması ve standartlaşmanın sağlanmasının amaçlandığı,

Anlaşılmaktadır.

B. Kararın Raporlama ve Denetim Ekosistemine Etkileri

Karar, şirketlere raporlama formatında belirli bir ölçüde esneklik sağlarken "TSRS Uyumlu Sürdürülebilirlik Raporu" adı altında standart bir çerçeve sunarak karşılaştırılabilirliği artırmakta, şirketlere sürdürülebilirlikle ilgili önemli risk ve fırsatlarını, stratejik bilgilerle bütünleşik bir şekilde sunmalarına imkan sağlamaktadır. İlave olarak, sürdürülebilirlik bilgilerinin anlaşılır, belirgin ve ulaşılabilir olmasını sağlamaya yönelik şartlar, paydaş iletişimini de güçlendirecektir.

KGK’nın bu alandaki proaktif tutumu neticesinde şekillenen TSRS raporlama gerekliliklerine, uygulamanın henüz yeni ve Türkiye’de raporlama yapan şirketlerin öteden beri ISSB değil GRI standardına aşina oldukları dikkate alındığında, entegre raporlar içerisinde raporun bir bütün halinde ve açıkça belirlenebilir olması kriterlerinin nasıl yorumlanacağı konusunda uygulama zorlukları yaşanabileceği söylenebilir. Keza, farklı raporlara entegre edilen sürdürülebilirlik bilgileri için bağımsız güvence süreçlerinin nasıl yürütüleceği konusunda belirsizlikler sözkonusu olabilecektir.

Bu nedenlerle, 01/01/2024 tarihinden itibaren yürürlükte olan TSRS'lere ek olarak getirilen bu yeni düzenleme, şirketlerin raporlama süreçlerinin yeniden yapılandırmasını gerektirebilir.

Öte yandan, raporlama uzmanları ve sürdürülebilirlik denetçileri için bu değişiklik, sürdürülebilirlik raporlama süreçlerinin organizasyonu, içerik yönetimi ve raporların yapılandırılması konularında yeni yaklaşımları da beraberinde getirecektir.

TSRS 1'e eklenen 61T paragrafının, GDS 3000 (Tarihi Finansal Bilgilerin Bağımsız Denetimi veya Sınırlı Bağımsız Denetimi Dışındaki Güvence Denetimleri), GDS 3410 (Sera Gazı Beyanlarına İlişkin Güvence Denetimleri) ve GDS 3000 Zorunlu Olmayan Rehber kapsamında çalışan sürdürülebilirlik denetçileri üzerinde önemli etkileri olacağı söylenebilir. Şöyle ki;

"TSRS Uyumlu Sürdürülebilirlik Raporu" başlıklı ayrı bir raporun tanımlanması, denetim sınırlarının belirlenmesini kolaylaştıracak, denetçilerin, inceleyecekleri bilgilerin kesin çerçevesini daha net görebilmelerini sağlayabilecektir.
GDS 3400 Güvence Denetimi kapsamında, yeni metodolojik yaklaşımların gerekeceği sürdürülebilirlik bilgilerinin "bir bütün hâlinde", "açıkça belirlenebilir" ve “anlaşılmaz hale getirilmeme” kriterlerinin nasıl değerlendirileceği sorununa yol açabilecektir.
GDS 3410 Kapsamında sera gazı beyanlarının entegre raporlardaki konumlandırılması ve tanımlanması, denetim yaklaşımında değişiklikler yapılmasını gerektirebilecektir. Keza, farklı raporlarda yer alan sera gazı beyanlarının birbiriyle tutarlılığını kontrol etmek için ek prosedürler gerekebilir.
GDS 3000 Zorunlu Olmayan Rehber kapsamında, 61T düzenlemesiyle birlikte, rehberin güncellenmesi veya ek açıklamalarla desteklenmesi ve ayrıca getirilen kriterlerin uygulamada nasıl yorumlanacağına dair rehberlik gerekebilecektir.
Güvence raporlarında, denetlenen sürdürülebilirlik bilgilerinin tam olarak nerede bulunduğuna dair daha spesifik referanslar verilmesi gerekebilecek, entegre raporlardaki sürdürülebilirlik bilgileri için kapsam sınırlamalarının daha net belirlenmesi ihtiyacı doğabilecektir.
Sürdürülebilirlik raporunun ayrı veya entegre rapor içinde kaleme alınmasını göre önemlilik seviyesi belirlemede farklı yaklaşımlar gerekebilecektir.
Denetçilerin entegre raporlama standartları ve uygulamaları konusunda daha fazla bilgi sahibi olmaları gerekebilecek, sürdürülebilirlik bilgilerinin diğer bilgilerden ayrıştırılması ve analizi için ileri içerik analizi becerilerine ihtiyaç duyulacaktır.

Sonuç ve Değerlendirme

TSRS 1'e eklenen 61T paragrafı, sürdürülebilirlik denetçilerinin çalışma şekillerinde önemli değişikliklere yol açacaktır. Denetçiler, özellikle entegre raporlama formatında sunulan sürdürülebilirlik bilgilerinin denetiminde yeni metodolojik yaklaşımlar geliştirmek zorunda kalacaklardır. Bu durum, denetçiler için hem zorluklar hem de mesleki gelişim fırsatları sunmaktadır.

Danışmanlık ihtiyacının artmasıyla birlikte denetçiler daha fazla rehberlik sağlama durumunda kalabilecekler, bağımsızlık konusunda yeni zorluklar yaşayabilecektir.

Denetim şirketleri, bu değişikliklere uyum sağlamak için metodolojilerini gözden geçirmeli, personellerine gerekli eğitimleri sağlamalı ve müşterilerine yeni düzenleme konusunda rehberlik etmelidir. Ayrıca, KGK’nın da denetim standartlarını ve rehberleri yeni düzenlemeye uygun şekilde güncellemesi veya açıklayıcı ek rehberler yayımlaması faydalı olacaktır.

Kurumsal yöneticiler, raporlama uzmanları, uyum için raporlama şablonları geliştirmeli ve entegre raporlama süreçlerini optimize etmek için yazılım çözümlerine yatırım yapmalı, iç veri yönetim sistemlerinin güçlendirilmesi önceliklendirilmelidir.

Son olarak Kararın, sürdürülebilirlik raporlamasında şeffaflık ve standartlaşmayı artırması beklenebilir ise de özellikle KOBİ’ler için uyum maliyetlerini artıracağı, operasyonel karmaşıklık meydana getirebileceği söylenebilir.

Kaynakça

https://kgk.gov.tr/Home/

https://kgk.gov.tr/surdurulebilirlik

https://www.ifrs.org/

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2025/05/20250508-9.pdf

https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TDS/TDS_2024_Seti_/BDS%20700.pdf

[1] https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2025/05/20250508-9.pdf

[2] “Bu BDS’de, aynı numaralı paragraflarda, T kodlu paragraflar (örneğin 30 ve 30T) ülkemizde geçerli olan uygulamayı (Türkiye uygulamasını) göstermekte olup Kurum tarafından getirilen ilâve yükümlülükleri belirtmektedir. Söz konusu ilâve yükümlülükler, aynı numaralı paragrafta belirtilen alternatifleri azaltabilir, uygulama kapsamını genişletebilir veya denetçinin ilâve çalışma ile raporlama yapmasını gerektirebilir. T kodlu olmayan aynı numaralı paragraflar, Uluslararası Denetim Standartlarının çevirisi olup denetçilerin uluslararası uygulamaya ilişkin farkındalıklarını korumak amacıyla aynen bırakılmıştır.” (BDS 700 1’inci paragraf’a KGK tarafından eklenen, IFAC tarafından yayınlanan metinde olmayan paragraf)

09.05.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)