Mustafa Çetinel
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Kütahya SMMM Odası Başkanı
smmmcetinel@gmail.com

Sahte Belgede Yeni Dönem

Maliye teşkilatı son zamanlarda yaptığı açıklamalarla vergi siteminde var olan kayıp kaçağı önlemek amacıyla sıkı tedbirler aldığını ve alacağını ekonomi çevrelerine sürekli deklare etmektedir. Açıklamalardan anlaşıldığı kadarıyla 01.10.2025 tarihi Maliye teşkilatı açısından ‘Milat’ kabul edilmektedir. Yıllardır süre gelen ve kronikleşen sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge (SMİYB) halk arasındaki tabiriyle naylon fatura veya sahte fatura konusunda vergi denetim kurulu sert adımlar atacağını belirtmiştir. Maliye çevrelerinden gelen açıklamalarda bu tedbirleri desteklemektedir. Tüm açıklamalardan sahte belge kullanımın ‘bilmeden kullanma’ durumunun daraltılacağı anlaşılmaktadır. Maliye Bakanlığı sahte belgeyle mücadelede bir çok enstrümanı kullanmaktadır, bundan sonra da özellikle dijital enstrümanlar sayesinde bu enstrümanlarının  sayısının artacağı Bakanlık yetkililerince her mecrada açıklanmaktadır.

Sahte belgeyle mücadelede yürürlükte olan mevcut yasal düzenlemelere kısaca göz atmak gerekirse  Vergi Usul Kanununun 359.maddesinde ‘Vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge, sahte belgedir denmektedir.

Ayrıca yine Vergi Usul Kanununun 344.maddesinde ise ‘Vergi ziyaına 359 uncu maddede yazılı fiillerle sebebiyet verilmesi halinde bu ceza üç kat, bu fiillere iştirak edenlere ise bir kat olarak uygulanır’ denmektedir.

Kanun maddelerinden anlaşıldığı gibi bahsedilen fiillere uygulanan cezalar oldukça açıktır. Maliye teşkilatı tam da bu nokta da artık sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgeye geçit vermeyeceğini 01.10.2025 tarihinden itibaren SMİYB kullanan açısından ‘bilmeden kullanma’ savunmasının geçersiz olduğunun tespiti halinde, ilgili faturanın Katma Değer Vergisinin ve gecikme cezasının, Yıllık Gelir Vergisi veya Kurumlar Vergisi ve gecikme cezasının alınacağı, ayrıca usulsüzlük cezasının 3 kat olarak uygulanacağını ayrıca belki de en önemlisi 3 yıl ila 8 yıl  arasında hapis istemiyle savcılığa suç duyurusunda bulunacağını tüm iş dünyasına duyurmaktadır.  

Önceki satırlarda bahsedildiği gibi ‘gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge, sahte belgedir’ denmektedir.

Sahte belgenin bilerek veya bilmeden kullanımının ayrımından kritik kelime ‘kasıt’ ’tır. Eğer mükellef sahte belgeyi kasıtlı olarak kullandıysa bilerek kullanma olarak değerlendirileceği açıktır.

Bu durumdan 306 sayılı Vergi Usul Kanunu tebliğinde de şu şekilde bahsedilmektedir.’ Ancak, gerçekte yapılan bir mal veya hizmet alımı karşılığında mal veya hizmeti sağlayan tarafından kendi belgesi yerine bir başka mükellefin belgesi verilebilmektedir. Bu gibi durumlarda iş veya hizmetin mahiyetine göre belgeyi alan tarafın bu belgenin mal veya hizmetin sağlandığı mükellefe ait olup olmadığını bilemediği durumlar söz konusu olabilmektedir. Bu gibi durumlarda sahte belgeyi kullanmış olan mükellefin, bu belgenin satın aldığı mal veya hizmeti sağlayana ait olmadığını bilip bilmemesi önem taşıyacaktır. Şayet kullanıcının belgenin sahte olduğunu bilmesi gerekiyorsa, bir başka deyimle, kasıt söz konusu ise burada 359 uncu maddede belirtilen anlamda bir sahte belge kullanımı söz konusu olacaktır.’ denilmektedir.

 Kasıt unsurunun değerlendirilmesinde ise yapılan alımın irsaliyesinin, kantar fişlerinin, taşıma irsaliyesinin, nakliye faturasının, alım ve satım yapan firma arasında sözleşmenin olup olmadığının, ödemesinin finans kurumlarından yapılıp, yapılmadığının alım yapan firmanın toplam alımlarının arasında sahte belgeyle yapılan alımın oransal olarak önemli bir yer tutup tutmadığı önem taşımaktadır. Bu noktada tüm bu unsurlar belirleyici değildir. Bu unsurlar olması gereken asgari unsurlar olmakla birlikte alım yapılan işletme eğer vergi incelemeye yetkili olanlarca ‘sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyicisi olarak tespit edildiyse yapılan alıma ait belge de sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge olarak değerlendirilmekte, bu belgeyi resmi defterine kayıt edenlerde sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgeyi kullanan olarak adlandırılmaktadır.

 Şu ana kadar yapılan düzenlemelerde ise bilerek veya bilmeden kullanmanın tespiti vergi incelemesince yetkili olanlarca tespit edileceği belirtilmiştir. Şöyle ki Vergi Usul Kanunu 306 sıra numaralı tebliğde ‘Yapılan incelemelerde sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgelerin bilerek, isteyerek kullanılıp kullanılmadığının vergi incelemesine yetkili olanlarca değerlendirilmesi ve bu belgeleri bilerek kullandığı sonucuna varılan mükellefler için vergi suçu raporları düzenlenmesi, haklarında Cumhuriyet savcılıklarına suçu duyurularında bulunulması ile bu belgelerin kullanılması sonucu vergi ziyaına da sebebiyet verilmiş olması halinde 344 üncü maddenin üçüncü fıkrası uyarınca üç katı vergi ziyaı cezası kesilmesi gerekmektedir.’ denilmektedir.

Tüm bu açıklamalardan sonra sahte veya yanıltıcı belge kullanımının da daha ciddi yaptırımlara bağlanabileceği bizzat Sayın Hazine ve Maliye Bakanımız tarafından açıklanmıştır.

Burada dikkat edilecek önemli bir husus ‘vergiye uyumlu mükellefleri yıpratmadan, adil olarak bu uygulamaların devreye sokulmasıdır. Diğer bir önemli husus ise Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin sorumluluk sınırlarının objektif olarak çizilmesi ve kayıt dışılıkla her mücadelenin destekçisi olan meslek mensuplarının haklarının korunmasıdır.

Ayrıca artan dijitalleşmenin gereği olarak yakın zamanda sahte veya riskli belgenin kolay anlaşılmasının bir yolunun açılmasının Maliye teşkilatından beklemekteyiz.

Son yasal düzenlemeler ışığında şu sonuçlara varılabilir.

Sahte belge konusunda Maliye Teşkilatı geri dönülemez ve sert tedbirlere başvuracağı aşikardır.

Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler ülkemizin vergi sisteminin temel yapı taşlarıdır. Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler her zaman sahteciliğin ve kayıt dışı işlemlerin karşısında olmuşlardır. Aynı zamanda Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler işletmelerin verilerini tasnif eden, kayıt eden, raporlayan, analiz eden, maliyet ve fiyatlama politikalarında etkin olan ve işletmelere yön veren, yönünü belirleyen meslek grubudur. Son düzenlemeler ışığında Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirlerin önemi bir kez daha öne çıkmaktadır ve meslek mensuplarına çok önemli görevler düşmektedir.

07.10.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.