Menderes Çetin
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
menderescetin@hotmail.com

Teşvik Belgesi Kapsamındaki Makinenin Mükellef Tarafından İmal Edilmesi ve Vergisel Sonuçları

1- Giriş

Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar kapsamında düzenlenen yatırım teşvik belgesi, yatırımcılara birçok mali kolaylık ve destek unsuru sağlamaktadır. Bu destek unsurları, yatırım harcamalarının teşvik belgesi hükümlerine uygun biçimde yapılması şartıyla yürürlüğe girer. Bu çerçevede, teşvik belgesinde yer alan makine ve teçhizatın yatırımcı tarafından bizzat imal edilmesi de mümkündür. Böyle bir durumda, bu makinenin imalatı için yapılan harcamaların yatırım teşvik mevzuatı kapsamında yatırım harcaması olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği ve imalata ilişkin girdi alımlarında KDV istisnası uygulanıp uygulanmayacağı hususunda tereddüt yaşanabilmektedir.    

2- Teşvik Belgesi Kapsamında Makinenin İmal Edilmesi

Teşvik belgesi eki listelerde yer alan makinelerin, yatırımcı tarafından kendi bünyesinde imal edilmesi mümkündür. Ancak bu işlemin yapılabilmesi için gerekiyorsa öncelikle teşvik belgesinin revize edilmesi gerekmektedir.

Örneğin; Teşvik belgesi sahibi yatırımcıların ithal listede bulunan bir makineyi kendi bünyesinde üretmek istemeleri halinde, öncelikle ilgili listede değişiklik yapılması ve bu makinenin yerli makine teçhizat listesine aktarılması dolaysıyla teşvik belgesi revizesi gerekmektedir.

Bu kapsamda Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 12.06.2017 tarihli ve B.07.1.GİB.4.16.16.01-125[ÖZG-15/5]-37711 sayılı özelgede şu görüşe yer verilmiştir:

“...Ekonomi Bakanlığı’ndan alınan yazıda, anılan Bakanlıkça onaylı ithal makine ve teçhizat listesinde yer aldığı haliyle kendi bünyenizde imal etmeyi planladığınız makineleri yapacağınız başvuru ile öncelikle ithal makine ve teçhizat listesinden yerli makine ve teçhizat listesine aktarmanız gerektiği, yerli makine ve teçhizat listesi kapsamında yer alan makine ve teçhizatın bileşenlerinin KDV’si ödenmek suretiyle temin edilerek tarafınızdan montaj ve üretiminin yapılıp yevmiye defterinde 253 no.lu Makine ve Tesisler hesabına kaydedilmesi durumunda, maliyet tutarları dikkate alınmak suretiyle söz konusu makine ve teçhizatın tamamlama vizesi aşamasında yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım harcaması olarak değerlendirilmesinin mümkün olduğu...” belirtilmiştir.

3- Muhasebe ve Vergisel Uygulama

Makinenin şirket tarafından imal edilmesi durumunda; bu sürece ilişkin yapılan ilk madde, malzeme, personel gideri ve diğer harcamaların, Vergi Usul Kanunu’nun 262 ve devamı maddeleri kapsamında doğrudan gider yazılması mümkün değildir. Söz konusu harcamaların, imalat süresi boyunca ilgili aktifleştirme hesabında (253 - Makine ve Tesisler) izlenmesi ve aktifleştirme sonrasında amortismana tabi tutulması gerekir.

4- KDV İstisnası Açısından Değerlendirme

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 13/1-d maddesi uyarınca, “yatırım teşvik belgesi kapsamındaki makine ve teçhizat teslimleri” KDV'den istisnadır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus, istisnanın yalnızca makinenin tesliminde geçerli olmasıdır. Mükellefin makineyi kendi üretmesi durumunda, bu üretim sürecinde satın alınan malzeme ve bileşenler için KDV istisnası uygulanmaz.

Dolayısıyla, yatırım teşvik belgesinde yer alan makineyi kendi imal etmek isteyen mükellef, ilk madde ve malzeme gibi girdilerde KDV ödemek zorunda olup bu ödemelerin indirim konusu yapılması mümkündür, ancak 13/d kapsamına KDV siz alması mümkün değildir.

5- Tamamlama Vizesi ve YMM Raporu

Teşvik belgesi kapsamındaki yatırım harcamalarının tamamlama vizesi aşamasında yatırım sayılabilmesi için, imalat sürecinde yapılan tüm harcamaların belgelendirilmesi gerekir. Bu belgeler, ilgili tebliğ kapsamında istenen Yeminli Mali Müşavir (YMM) raporunda detaylı olarak açıklanmalı ve makine maliyetine hangi kalemlerin dahil edildiği izah edilmelidir. YMM raporunda, makine üretiminin teşvik mevzuatına uygun şekilde gerçekleştirildiği ve ilgili revizyon işlemlerinin yapıldığı da belirtilmelidir.

6- Sonuç

Yatırım teşvik belgesinde yer alan bir makinenin mükellef tarafından imal edilmesi durumunda;

• Gerekiyorsa teşvik belgesinin revize edilmesi (ithal listeden yerli listeye aktarım),
• İmalat sürecine ilişkin tüm harcamaların belgelendirilerek aktifleştirilmesi,
• Personel giderleri de dahil olmak üzere tüm maliyet unsurlarının dikkate alınması,
• KDV istisnasının yalnızca teslimlerde uygulanabilir olduğunu ve imalat girdilerinin bu istisnadan yararlanamaması,
• Tamamlama vizesi başvurusunda, YMM raporuyla tüm işlemlerin gerek teşvik gerekse vergi mevzuatına uygunluğunun tevsik edilmesi

Gerekmektedir.

04.07.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.