Mehmet Cevat Kerem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
cevat.kerem@gmail.com

Matrah Artırımı ve Devreden KDV Sorunsalı

Matrah artırımı, Türk vergi hukukunda mükelleflere belirli dönemlerde vergi barışı imkânı sunan önemli bir araçtır. Ancak matrah artırımı yapılan dönemlerde beyan edilen ve sonraki dönemlere devreden KDV tutarlarının, izleyen yıllarda indirime konu edilip edilemeyeceği hususu tartışmalıdır.

Bu konu ile ilgili açılan bir dava sonucunda, Danıştay 3. Dairesi’nin 29.11.2023 tarihli, 2023/2677 Esas ve 2023/4985 Karar sayılı kararı çerçevesinde, devreden KDV’nin durumu ile ilgili mükellefin lehinde karar vermiştir.

Uyuşmazlık konusu; mükellefin geçmiş yıllarda matrah artırımı yaptığı dönemlere ait devreden KDV tutarlarının, izleyen yıllarda indirim konusu yapılıp yapılamayacağıdır.

Vergi dairesi ve ilk derece mahkemesi, matrah artırımı yapılan dönemlere ait KDV’nin sonraki yıllara devredilerek indirilemeyeceğini, aksi takdirde artırımın vergisel etkisini ortadan kaldıracağını ileri sürmüştür.

Danıştay’ın kararında öne çıkan yaklaşım şudur:

Matrah artırımı yapılan yıllarda beyan edilen ve sonraki döneme devreden KDV tutarının, sonraki yıllarda indirim konusu yapılması mümkündür. Vergi idaresi tarafından bu tutarın indirime konu edilmesinin reddi, matrah artırımı kurumunun sağladığı vergisel barış ve öngörülebilirliği ihlal eder.

Bu yaklaşım, matrah artırımı uygulamasının amacına doğrudan bağlıdır. Matrah artırımı; mükellefin geçmiş beyanlarının sorgulanmayacağı güvencesini verirken, kanunen öngörülmüş bir ödeme karşılığında bu korumayı sağlar. Dolayısıyla, artırım yapılan dönemlere ait devreden KDV’nin “iptal edilmesi” yönünde bir düzenleme ya da engel mevcut değildir.

Vergi dairesi, matrah artırımı yapılan yılın KDV’sinin daha sonra indirim konusu yapılmasını “çifte avantaj” olarak görmüş; buna karşı Danıştay, haklı olarak şu noktayı vurgulamıştır:

• Mükellef matrah artırımı yaparak, zaten geçmiş dönem için ek vergi ödemeyi kabul etmiştir.
• Aynı dönemden kaynaklı devreden KDV’nin sonraki yıllarda indirilememesi, bir anlamda mükellefin iki kez vergi ödemesine neden olur.
• Bu da hukuki güvenlik ve hakkaniyet ilkesine aykırıdır.

Matrah artırımı, KDV mevzuatında teknik olarak “beyan düzeltmesi” veya “vergi affı” değil, yasal düzenleme ile getirilen sınırlı muafiyet rejimidir. Bu yönüyle artırılan matrah üzerinden ödenen KDV, gerçekleşmemiş bir işlem için değil, riskli dönem için bir sigorta primi niteliğindedir.

Bu çerçevede:

• Artırım yapılan yıldaki devreden KDV, izleyen yılın KDV beyannamelerinde yer alabilir.
• Ancak bu tutarın indirilebilmesi için faturaların sahte ya da muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı olmaması gereklidir.
• Danıştay kararı, matrah artırımının otomatik olarak devreden KDV’nin silinmesine yol açmayacağına hükmetmiştir.

Danıştay 3. Dairesi’nin bu kararı, vergi hukukunun temel ilkeleri olan hukuki güvenlik, vergide öngörülebilirlik ve mükellef hakkı açısından son derece önemli bir içtihattır.

• Matrah artırımı yapılan dönemlerdeki KDV, sonraki yıllarda devreden KDV olarak indirime konu edilebilir.
• Vergi idaresinin bu tutarları otomatik olarak reddetmesi, yasal dayanaktan yoksundur ve matrah artırımı uygulamasını anlamsızlaştırır.
• Danıştay’ın bu yaklaşımı, mükellef lehine içtihat birliğine katkı sağlamıştır.

Danıştay, bu yaklaşımı matrah artırımı kurumunun ruhuna aykırı bularak reddetmiştir. Bu karar, uygulamada vergi incelemelerinde sıkça karşılaşılan bir konuya açıklık getirerek, matrah artırımı ile sağlanan güvencenin yalnızca artırılan yılla sınırlı kalmadığını, etkisinin sonraki dönemleri de kapsayabileceğini göstermiştir.

02.06.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.