Muhterem okurlar, vergide adaleti sağlamak amacıyla etkin olmayan
istisna, muafiyet ve indirimlerin kademeli olarak kaldırılarak vergi tabanının genişletilmesine yönelik, vergi adaletine daha uygun düştüğü gerekçesiyle, etkin olmadığı düşünülen muafiyet, istisna ve indirimlerin kaldırılması veya etkisinin azaltılmasına yönelik politikalar hükümet tarafından daha çok tercih edilmeye başlanmıştır.
Bunun son örneği de 28.07.2024 tarihli ve 7524 sayılı Kanunun 36 ncı maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanununa Yurt içi kurumlar vergisi başlıklı 32/C maddesi eklenmiştir. 01.1.2025 tarihinden itibaren elde edilecek kazançlara uygulanmak üzere yürürlüğe konulan yurt içi asgari kurumlar vergisinin uygulamasında hangi muafiyet ve indirimlerin Yurt içi asgari kurumlar vergisinin hesaplamasında dikkate alınıp alınmayacağı kanunda belirtilmiştir.
Yurt içi asgari kurumlar vergisinin hesaplaması yapılırken excel veya başkaca programlar kullanılabilir. Fakat naçizane tavsiyem yaptığımız hesaplamaların sağlamasının kontrolünün yapılmasında en doğru hesaplamayı idare tarafından kullanımımıza sunulan beyanname düzenleme programı (e-beyan) yapmaktadır. Hangi muafiyet ve istisnanın kapsam dahilinde olduğu meslek mensubu tarafından karıştırılmaması için eğer mükellefin yararlandığı istisna ve indirimler hatasız bir şekilde seçilip tutarları doğru bir şekilde girilmişse beyanname düzenleme programı ( e-beyan ) en sağlıklı hesaplamayı yapmaktadır.
Asıl problem makalemizin esasını oluşturan yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım harcamasın elde edilen yatırıma katkı tutarının yurtiçi asgari kurumlar vergisi hesaplamasında nasıl yapılacağıdır.
Kurumlar Vergisi Kanununun 32/C maddesinin yürürlüğe girdiği 02.08.2024 tarihinden önce Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından alınmış olan yatırım teşvik belgelerindeki yatırama katkı tutarının kullanılması nedeniyle 32/A hükmüne istinaden ilgili hesap döneminde alınmayan vergi indirilecek ve ödenmesi gereken asgari kurumlar vergisi tespit edilecektir.
Bu kapsamdaki yatırama katkı tutarının tespitinde , 02.08.2024 tarihinden önce mevcut yatırım teşvik belgelerinde kayıtlı olan yatırım tutarı dikkate alınacak, bu tarihten ( 02.08.2024 ) sonra alınan veya önceki belgelerin yatırıma katkı tutarlarında gerçekleştirilen revizeler sonucundaki artışlar hesaplamaya dahil edilmeyecektir.
Unutulmamalıdır ki kanunun lafzı ve amacına aykırı olarak ikincil düzenleme ile (tebliğ) idarece mananın genişletilmesi yerli ve bilhassa yabancı yatırımcının nazarında ülkemizin hukuki güvenilirliğine ne kadar fayda sağlayacağı düşündürücüdür.
Mükellefin, kanunun yürürlüğe girdiği 02.08.2024 tarihinden önce aldığı belge kapsamında yerli veya ithal makine teçhizat listesinde herhangi bir ekleme yok ise, teşvik belgesinin verildiği tarihteki fiyatlara göre belgedeki sabit yatırım harcama tutarının, yatırımın gerçekleşmesi sırasında kurdaki değişimden kaynaklı fiyat artışlarından dolayı mecburen yatırım tutarının artması yatırımcının kusuru değil, ülkemizin içinde bulunduğu sürecin neticesidir.
İdarenin bu gibi hukuka aykırı olarak belli bir amacın güdülmesi neticesinde yapılan yorum hatalı mükellef ile idareyi yargı zemininde karşı karşıya getirecektir. Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi uygulamasındaki bu gibi uygulama hatalarının olduğu bir zeminde, bu makalemizde yatırım teşvik belgesi kapsamında hak edilen yatırama katkı tutarının nasıl uygulanacağı izah edilmeye çalışılacaktır.
Asgari kurumlar vergisinin mükellefleri, Kurumlar Vergisi Kanununda sayılan mükelleflerdir.
Türkiye’de elde ettikleri kazançlarının kurumlar vergisi beyannamesi ile beyan etmek zorunda olan dar mükellef kurumlar da asgari kurumlar vergisine tabi bulunmaktadır.
Ayrıca, Kurumlar Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinde yer alan ve vergisi tevkif suresiyle alınan kazanç ve iratların beyanı dar mükelleflerin ihtiyarına bırakılmıştır. Dar mükellef kurumların söz konusu kazanç ve iratlar nedeniyle beyanname vermeleri halinde, bu kurumlar da asgari kurular vergisine tabi olacaktır.
Kurumlar vergisinden muaf olan kurumlar vergisi mükellefleri ile ilk defa faaliyete başlayan kurumlar hakkında faaliyete başlanılan hesap döneminden itibaren üç hesap dönemi boyunca asgari kurumlar vergi hükümleri uygulanmayacaktır.
Örneğin, 2025 hesap döneminde kurulan bir şirket, 2025,2026 ve 2027 hesap dönemlerinde asgari kurumlar vergisi uygulamasına tabi olmayacaktır.
2025 hesap döneminden önce ilk defa faaliyete başlayan kurumlar da, üç hesap dönemi boyunca asgari kurumlar vergisi hükümlerine tabi olmayacaktır.
Örneğin, 2024 hesap döneminde kurulan bir şirket, 2025 ve 2026 hesap dönemlerinde asgari kurumlar vergisi uygulanmayacaktır.
Birleşme, devir, tür değişiklikleri ile kısmi ve tam bölünme suretiyle kurulan şirketler ilk defa faaliyete başlayan şirket olarak kabul edilmeyecektir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun “Hasılat esaslı kazanç tespiti” başlıklı 113 üncü maddesine göre hasılat esasına göre vergilendirilen kurumlar vergisi mükellefleri hakkında yurt içi asgari kurumlar vergisi uygulanmayacaktır.
01.01.2025 Tarihinden itibaren Geçici Vergi dönellerinde yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplanmaya başlanacaktır.
Kurumular vergisi mükellefleri, kurum geçici ve dönem sonunda kurumlar vergisi
Beyannamelerinde Kanunun 32 nci ve 32/A maddeleri hükümlerini dikkate alarak kurumlar vergilerini hesaplayacaklardır.
7524 Sayılı Kanun ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 32/C Maddesine eklenen amir hükmüne göre 02.08.2024 tarihinden önce yatırım teşvik belgesi almış ve kanunun yürürlüğe girdiği 02.08.2024 tarihinden sonra yatırım teşvik belgesindeki yatırım tutarında revize yapmamış mükellefler, yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplaması yapacak ve çıkan verginin tamamını ilgili yatırım teşvik belgelerindeki yatırıma katkı tutarından düşebileceklerdir.
ÖRNEK 1. ( 02.08.2024 TARİHİNDEN ÖNCE ALINMIŞ YATIRIM TEŞVİK BELGESİ )
X Tekstil San. Tic. A.Ş 2012/3305 sayılı yatırımlarda devlet yardımları hakkında karar kapsamında komple yatırım yapmak için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 25.06.2023 tarihli 543210 nolu teşvik belgesi firma adına düzenlenmiştir. X Tekstil San. Tic. A.Ş ‘nin 2025 1. Geçici Vergi Döneminde faaliyetleri neticesinde hesaplanmaları aşağıdaki gibidir.
Mükellefin, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından 25.06.2023 tarih 543210 yatırım teşvik belgesi 02.08.2024 tarihinden önce alınmış olup, yatırama katkı tutarında herhangi bir revize yapılmamıştır.
Firmanın 2025 1. Geçici Vergi Döneminde Ticari Karı 62.750.000,00₺ Kanunen Kabul Edilmeyen Gideri 2.250.000,00₺ bunun neticesinde Mali Karının da 65.000.000,00₺ olduğu tespit edilmiştir.
İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ TABLOSU ( 2025 1. DÖNEM ) |
|
Teşvik Belge No |
543210 |
Teşvik Belgesinin Hangi BKK ya Göre Düzenlediği |
15/06/2012-2012/3305 |
Yatırıma Başlama Tarihi |
25.06.2023 |
Yatırım Türü 1 |
Modernizasyon |
Yatırım Türü 2 |
Bölgesel |
Toplam Yatırım Tutarı (İndirimli KV Kapsamında Olmayan Harcamalar Hariç |
125.842.500,00 |
Yatırıma Katkı Oranı |
30% |
Vergi İndirim Oranı |
70% |
Yatırımın Yapıldığı Bölge |
3.Bölge |
İndirimli Kurumlar Vergisi Oranı |
7,50 |
Toplam Yatırıma Katkı Tutarı |
37.752.750,00 |
Cari Yılda Fiillen Gerçekleşen Yatırım Harcaması |
18.000.000,00 |
Fiilen Gerçekleşen Yatırım Harcaması(Yartırım Başlangıcından İtibaren) |
69.600.650,00 |
2023 Yılı Yatırım Harcaması |
5.700.000,00 |
2024 Yılı Yatırım Harcaması |
45.900.650,00 |
2025 Yılı Yatırım Harcaması |
18.000.000,00 |
Fiili Yatırım Harcaması Nedeniyle Hak Kazanılan Yatırıma Katkı Tutarı |
20.880.195,00 |
Önceki Dönemlerde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı (Yatırımdan Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla) |
576.220,00 |
Önceki Dönemde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı (Diğer Faaliyetlerden Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla |
2.775.734,00 |
Cari Dönemlerde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı (Yatırımdan Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla) |
6.994.100,00 |
Cari Dönemde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı (Diğer Faaliyetlerden Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla |
4.380.900,00 |
Cari Dönemde Yararlanılan Toplam Yatırıma Katkı Tutarı |
11.375.000,00 |
Cari Dönem Dahil Olmak Üzere Yararlanılan Toplam Yatırıma Katkı Tutarı |
14.726.954,00 |
Beyanname Düzenleme Programının( E-Beyan ) Yurt İçi Asgari Geçici Vergi sayfasında bulunan “KVK’nın 32/A Maddesine Göre Alınmayan Vergi ( 02.08.2024 tarihinden önce alınan teşvik belgeleri ) “ satırına Cari Dönemde Yararlanılan Toplam Yatırıma Katkı Tutarı 11.375.000₺ yazılacaktır.
İlgili hesaplamalar neticesinde beyanname düzenleme programının doldurulması gereken ilgili sayfaları aşağıdaki görseller gibi olacaktır.
ÖRNEK 2. ( 02.08.2024 TARİHİNDEN SONRA ALINMIŞ YATIRIM TEŞVİK BELGESİ )
Örnek 1’ deki aynı mükellef aynı şartlardaki yatırım teşvik belgesi ve yatırım harcaması tutarı, sadece yatırım teşvik belgesi 02.08.2024 tarihinden sonra düzenlendiğinde Yurt İçi Asgari Kurumlar vergisi hesaplaması ve mükellefin vergi yükü aşağıdaki gibi olacaktır.
X Tekstil San. Tic. A.Ş 2012/3305 sayılı yatırımlarda devlet yardımları hakkında karar kapsamında komple yatırım yapmak için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 25.08.2024 tarihli 543210 nolu teşvik belgesi firma adına düzenlenmiştir. X Tekstil San. Tic. A.Ş ‘nin 2025 1. Geçici Vergi Döneminde faaliyetleri neticesinde hesaplanmaları aşağıdaki gibidir.
Not: Mükellefin, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından 25.08.2024 tarih 543210 yatırım teşvik belgesi 02.08.2024 tarihinden sonra almış olduğundan dolayı, firma yatırım teşvik belgesinin yatırım tutarına revize yapıp yapmamasında herhangi bir fark olmayacaktır. İlgili belgedeki yatırama katkı tutarını adına tahakkuk edecek olan Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisinden indirmesi söz konusu değildir.
Firmanın 2025 1. Geçici Vergi Döneminde Ticari Karı 62.750.000,00₺ Kanunen Kabul Edilmeyen Gideri 2.250.000,00₺ bunun neticesinde Mali Karının da 65.000.000,00₺ olduğu tespit edilmiştir.
İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ TABLOSU ( 2025 1. DÖNEM ) |
|
Teşvik Belge No |
543210 |
Teşvik Belgesinin Hangi BKK ya Göre Düzenlediği |
15/06/2012-2012/3305 |
Yatırıma Başlama Tarihi |
25.08.2024 |
Yatırım Türü 1 |
Modernizasyon |
Yatırım Türü 2 |
Bölgesel |
Toplam Yatırım Tutarı (İndirimli KV Kapsamında Olmayan Harcamalar Hariç |
125.842.500,00 |
Yatırıma Katkı Oranı |
30% |
Vergi İndirim Oranı |
70% |
Yatırımın Yapıldığı Bölge |
3.Bölge |
İndirimli Kurumlar Vergisi Oranı |
7,50 |
Toplam Yatırıma Katkı Tutarı |
37.752.750,00 |
Cari Yılda Fiillen Gerçekleşen Yatırım Harcaması |
23.700.000,00 |
Fiilen Gerçekleşen Yatırım Harcaması(Yartırım Başlangıcından İtibaren) |
69.600.650,00 |
2024 Yılı Yatırım Harcaması |
45.900.650,00 |
2025 Yılı Yatırım Harcaması |
23.700.000,00 |
Fiili Yatırım Harcaması Nedeniyle Hak Kazanılan Yatırıma Katkı Tutarı |
20.880.195,00 |
Önceki Dönemlerde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı (Yatırımdan Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla) |
576.220,00 |
Önceki Dönemde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı (Diğer Faaliyetlerden Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla |
2.775.734,00 |
Cari Dönemlerde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı (Yatırımdan Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla) |
6.994.100,00 |
Cari Dönemde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı (Diğer Faaliyetlerden Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla |
4.380.900,00 |
Cari Dönemde Yararlanılan Toplam Yatırıma Katkı Tutarı |
11.375.000,00 |
Cari Dönem Dahil Olmak Üzere Yararlanılan Toplam Yatırıma Katkı Tutarı |
14.726.954,00 |
KVK’nın 32/A Maddesi Kapsamında İndirimli Kurumlar Vergisine ( Geçici Vergiye ) Tabi Matrahı : 65.000.000,00₺
KVK’nın 32/A Maddesi Kapsamında İndirimli Kurumlar Vergisi Oranı %7,5 olması nedeniyle ( 65.000.000,00 X 0,075 ) 4.875.000,00 vergi ödemesi gerekirken, %10 oranında Yurtiçi Asgari Kurumlar Vergisi tahakkuk edecektir.
2. Örneğe ilişkin hesaplama tablo ve beyanname ekran görüntülerinden de görüleceği üzere mükellefin sahip olduğu yatırım teşvik belgesi 25.06.2024 tarihli ( Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisinin yürürlüğe girdiği 02.04.2024 tarihinden sonra ) olduğun dolayı yatırmadan elde ettiği yatırıma katkı tutarını indirim konusu yapamayacak ve 1.625.000,00₺ fazlaca vergi yüküyle karışılacaktır.
Hesaplanan Yurt İçi Asgari Kurumalar Vergisi : 6.500.000,00₺
Hesaplanan Geçici Vergi : 4.875.000,00₺
FARK : 1.625.000,00₺
ÖRNEK 3. ( 02.08.2024 TARİHİNDEN ÖNCE ALINMIŞ YATIRIM TEŞVİK BELGESİNİN, 02.08.2024 TARİHİNDEN SONRA TEŞVİK BELGESİNDEKİ YATIRIM TUTARININ REVİZE EDİLMESİ )
Y Tekstil San. Tic. A.Ş 2012/3305 sayılı yatırımlarda devlet yardımları hakkında karar kapsamında komple yatırım yapmak için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 30.09.2023 tarihli 445566 nolu teşvik belgesi firma adına düzenlenmiştir.
Firmanın ilgili yatırım teşvik belgesinde yatırım tutarı 30.000.000,00₺ dir. 01.09.2024 tarihinde Sanayi Teknoloji Bakanlığının E-Tuys Sistemi üzerinden yerli veya ithal makine teçhizat listelerinde fiyat ve kur artışından dolayı yatırım tutarında revize başvurusu yapmıştır.
Revize başvurusu kabul edilmiş olup, yeni yatırım tutarı 85.000.000,00₺ olarak güncellenmiştir.
Firmanın 2025 1. Geçici Vergi Döneminde Ticari Karı 47.000.000,00₺ Kanunen Kabul Edilmeyen Gideri 3.000.000,00₺ bunun neticesinde Mali Karının da 50.000.000,00₺ olduğu tespit edilmiştir.
Firmanın KVK’nın 32/A maddesi kapsamında hesaplama tablosu ve beyanname düzenleme programında ( E-beyan ) doldurulması gereken ilgili sayfalarının görüntüsü aşağıdaki gibi olacaktır.
İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ TABLOSU ( 2025 1. DÖNEM ) |
||
Teşvik Belge No |
445566 |
445566 |
Teşvik Belgesinin Hangi BKK ya Göre Düzenlediği |
15/06/2012-2012/3305 |
15/06/2012-2012/3305 |
Yatırıma Başlama Tarihi |
30.09.2023 |
30.09.2023 |
Yatırım Türü 1 |
KOMPLE |
KOMPLE |
Yatırım Türü 2 |
Bölgesel |
Bölgesel |
Toplam Yatırım Tutarı (İndirimli KV Kapsamında Olmayan Harcamalar Hariç |
30.000.000,00 |
55.000.000,00 |
Yatırıma Katkı Oranı |
30% |
30% |
Vergi İndirim Oranı |
70% |
70% |
Yatırımın Yapıldığı Bölge |
3.Bölge |
3.Bölge |
İndirimli Kurumlar Vergisi Oranı |
7,50 |
7,50 |
Toplam Yatırıma Katkı Tutarı |
9.000.000,00 |
16.500.000,00 |
Cari Yılda Fiillen Gerçekleşen Yatırım Harcaması |
0,00 |
20.000.000,00 |
Fiilen Gerçekleşen Yatırım Harcaması(Yartırım Başlangıcından İtibaren) |
30.000.000,00 |
25.000.000,00 |
2023 YILI |
5.000.000,00 |
0,00 |
2024 YILI (02.08.2024 ÖNCESİ) |
25.000.000,00 |
0,00 |
2024 YILI (02.08.2024 SONRASI) |
0,00 |
5.000.000,00 |
2025 YILI |
0,00 |
20.000.000,00 |
Fiili Yatırım Harcaması Nedeniyle Hak Kazanılan Yatırıma Katkı Tutarı |
9.000.000,00 |
7.500.000,00 |
Önceki Dönemlerde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı (Yatırımdan Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla) |
2.780.000,00 |
0,00 |
Önceki Dönemde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı (Diğer Faaliyetlerden Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla |
3.950.000,00 |
0,00 |
Cari Dönemlerde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı (Yatırımdan Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla) |
1.248.500,00 |
3.564.000,00 |
Cari Dönemde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı (Diğer Faaliyetlerden Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla |
1.021.500,00 |
2.916.000,00 |
Cari Dönemde Yararlanılan Toplam Yatırıma Katkı Tutarı |
2.270.000,00 |
6.480.000,00 |
Cari Dönem Dahil Olmak Üzere Yararlanılan Toplam Yatırıma Katkı Tutarı |
9.000.000,00 |
6.480.000,00 |
Yukarıdaki tabloda görüleceği üzere, 02.08.2024 tarihinden önce alınan teşvik belgesinin 02.08.2024 tarihinden sonraki revizelerin takip edilebilmesi ve yurt içi asgari kurumlar vergisinden indiriminin mümkün olmamasından dolayı öncesi ve sonrası yatırım tutarları ayrı ayrı takip edilmiştir.
Geçici Vergi Beyannamesinin yurt içi asgari kurumlar vergisi bölümündeki;
KVK’nın 32/A Maddesine Göre Alınmayan Vergi (02.08.2024 tarihinden önce alınan teşvik belgeleri) sütununda Yatırım teşvik belgesinin 02.08.2024 tarihinden önceki yatırım tutarından kaynaklı yatırıma katkı tutarı kadarlık kısmı olan 2.270.000,00₺ asgari kurumlar vergisinden mahsup edilebilecektir.
KAYNAKLAR
5520 Sayılı Kanun
7524 Sayılı Kanun
Beyanname Düzenleme Kılavuzu 2025 (HUZ)
Beyanname Düzenleme Rehberi 2025 (VMD)
İndirimli Kurumlar Vergisi Dr. Soner Ülgen
23 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği
28.05.2025 Tarihli E-38418978-125[32-2025] Nolu Özelge
25.08.2025
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.
>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV Ayrıntılar için tıklayın.