Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

9903 Sayılı Karar ve Yeni Dönem İndirimli Kurumlarda Bilinmesi Gereken Asgari Unsurlar

Değerli okurlar bilindiği üzere 30.05.2025 tarih ve 32915 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 9903 sayılı Karar ile İndirimli Kurumlar uygulamasında önemli değişikliklere gidilmiştir. Bu hafta okuyucunun kafasını pek yormadan basit bir anlatımla nelerin değiştiğine değineceğiz.

Aşağıda yazan tüm konular 9903 sayılı Karara göre teşvik belgesi alanlar içindir. Eğer teşvik belgesi 2012/3305 sayılı BKK ya göre alınmışsa eski uygulama aynen devam edecektir.

YENİ VERGİ İNDİRİM ORANLARI

Karar kapsamında desteklenen yatırımlarda, 5520 sayılı Kanunun 32/A maddesi çerçevesinde gelir veya kurumlar vergisi;

a)            Teknoloji Hamlesi Programı ve Yerel Kalkınma Hamlesi Programı kapsamında desteklenmesine karar verilen yatırımlarda %50 yatırıma katkı oranı,

b)           Stratejik Hamle Programı kapsamında desteklenmesine karar verilen yatırımlarda %40 yatırıma katkı oranı,

c)            Öncelikli Yatırımlar Teşvik Sistemi kapsamında desteklenmesine karar verilen yatırımlarda %30 yatırıma katkı oranı,

ç) Hedef Yatırımlar Teşvik Sistemi kapsamında desteklenmesine karar verilen yatırımlarda %20 yatırıma katkı oranı,

üzerinden hesaplanan yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar %60 indirimli olarak uygulanır.

Buradan şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki bundan böyle çoğu yatırım teşvik belgesinde yatırıma katkı oranı %20 olacaktır. Vergi İndirim oranının %60 olması ise Asgari Kurumlara yönelik önemli bir değişiklik diye düşünüyorum. Çünkü 9903 sayılı YTB kapsamında ne kadar harcama yaparsanız yapın %60 vergi indirim oranı sonucu en nihayetinde 32/A kapsamında %10 vergi ödenecektir. Bu oranın Asgari Kurumlar Vergisi oranı ile bire bir aynı olmasının tesadüf olduğunu düşünmüyorum.

VERGİ İNDİRİMİ 10 HESAP DÖNEMİYLE SINIRLANDIRILDI

Finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar, iş ortaklıkları, taahhüt işleri, 16/7/1997 tarihli ve 4283 sayılı Kanun ile 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Kanun kapsamında yapılan yatırımlar ile rödovans sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar hariç olmak üzere, KVK 32 nci madde kapsamında kurumlar vergisi oranı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından düzenlenen yatırım teşvik belgesi kapsamında gerçekleştirilen yatırımlardan elde edilen kazançlara, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar (7555 sayılı kanunun 18 inci maddesiyle değişen ibare; Yürürlük:16/6/2025 tarihinden önce başvurusu yapılmış ve reddedilmemiş olanlar hariç, yayımı tarihinden itibaren alınan yatırım teşvik belgelerine uygulanmak üzere yayımı tarihinde) indirim hakkının kullanılabileceği ilk hesap dönemi dahil en fazla on hesap dönemi %60 indirimli olarak uygulanır.

KAZANÇ OLUP DA YARARLANILMAYAN YATIRIMA KATKI TUTARI İLE İLGİLİ ÖNEMLİ GELİŞME

Kazanç bulunmasına rağmen yararlanılmayan yatırıma katkı tutarları müteakip dönemlerde dikkate alınmaz. Böylece mükelleflerin diledikleri zaman indirimli kurumları hesaplayıp diledikleri zaman hesaplamama durumu artık olmayacak.

YENİDEN DEĞERLEME

Yatırımın tamamlanması şartıyla, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle yararlanılan kısmı hariç olmak üzere kalan yatırıma katkı tutarı, yatırımın tamamlandığı hesap dönemini izleyen yıllarda Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu yıllar için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınır. Görüldüğü üzere eski uygulama aynen devam etmekte olup devreden katırıma katkı tutarının endekslenmesinde bir değişikliğe gidilmemiştir.

DİĞER FAALİYETLERDEN ELDE EDİLEN GELİRE ARTIK %50 PAY VERİLECEK

Bilindiği üzere yatırım döneminde yani tamamlama vizesi başvurusu yapılana kadar mükellefler yatırımdan elde edilen kazançları dışında kalan matrahın tamamını Diğer Faaliyetlerden Elde Edilen Gelire sokarak mali karın tamamını 32/A kapsamındaki matraha dahil edebiliyorlardı. Karar ile birlikte, Yatırımcının diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına, bu maddeye göre hesaplanacak yatırıma katkı tutarının %50’sini geçmemek üzere 5520 sayılı Kanunun 32/A maddesinde belirtilen usulde indirimli gelir veya kurumlar vergisi uygulanabilir.  Bu durum mükellef aleyhine Hazine lehine olan bir hamledir. Kısacası mükellefler artık dönem safi kazancının tamamını indirimli kurumlar matrahına sokmakta bir hayli zorlanacaklar.

TEŞVİK BELGESİ KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMEYEN HARCAMALAR

(1) Müracaat tarihinden önce gerçekleştirilmiş bulunan yatırım harcamaları teşvik belgesi kapsamında değerlendirilmez.

(2) Teşvik belgesi kapsamında;

a) Ham madde, ara malı, işletme malzemesi ve yedek parça,

b) Kullanılmış yerli makine ve teçhizat,

c) Karayolu nakil vasıtaları ve her türlü binek araçları (sağlık ve belediye hizmetlerinde kullanılan araçlar ile madencilik yatırımlarında, apronda veya limanda kullanılan trafiğe çıkamayacak nitelikte olan araçlar hariç),

ç) Havayolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığına yönelik yatırımlar dışındaki diğer yatırımlar için uçak ve helikopter,

d) Mevcut makine ve teçhizatın tamir, bakım ve revizyonuna yönelik harcamalar,

değerlendirmeye alınmaz.

(3) Turizm ve sağlık yatırımlarında odalar ve ortak kullanım alanlarındaki makine ve teçhizat, endüstriyel mutfak ekipmanları, tanı ve tedaviye ilişkin tıbbi cihazlar, çamaşırhane ekipmanları, soğuk hava depoları, ısıtma-soğutma sistemleri (tesisat hariç) ile yangın uyarı ve söndürme sistemleri dışında kalan ekipmanlara makine ve teçhizat listelerinde yer verilmez.

(4) Eğitim, kreş ve gündüz bakım evi yatırımlarında derslik, laboratuvar ve ortak alanlarda kullanılan demirbaşlar, endüstriyel mutfak ekipmanları, toplantı ve spor salonu demirbaşları, ısıtma-soğutma sistemleri (tesisat hariç) ile yangın uyarı ve söndürme sistemleri dışında kalan ekipmanlara makine ve teçhizat listelerinde yer verilmez.

(5) İkinci fıkrada belirtilenler dışında, teşvik belgesi kapsamında değerlendirilmeyecek harcamalar sektörel özellikler dikkate alınarak proje bazında belirlenir. Kararda belirtilen makine ve teçhizat tanımına uymayan ancak mal ve hizmet üretimine yardımcı niteliği bulunan demirbaşlara makine ve teçhizat listelerinde yer verilebilir.

(6) Teşvik belgelerine ait ithal ve yerli makine ve teçhizat listelerinde inşaat malzemelerine yer verilmez.

(7) Teşvik belgesi kapsamı yatırımların finansmanında kullanılan kredilere ilişkin faiz giderleri ve döviz kredisi ya da dış kredi ile sabit kıymet temin edilmesi nedeniyle ortaya çıkan kur farklarının, teşvik belgesi kapsamı sabit kıymetin aktifleştirme tarihine kadar maliyete intikal ettirilen kısmı dışında kalan kur farkı ve faiz gideri teşvik belgesi kapsamında yatırım harcaması olarak kabul edilmez.

Bizce 7.fıkra çok önemli bir fıkradır. Uzun süredir gelen tartışmaya da son vermektedir. Kısaca aktifleştirme tarihine kadar oluşan kur farkları yatırım harcaması olarak kabul edilebilecektir. Örneğin şirket 15.08.2025 tarihinde makine alsın ve antrepoda 5 gün beklesin. 20.08.2025 tarihinde ise mal millileşerek stoklara girsin. İşte bu 5 gün içindeki kur farkı yatırım harcaması kabul edilirken yıl sonuna kadar oluşacak olan ve maliyete intikal ettirilecek olan kur farkları yatırım harcaması olarak kabul edilmeyecektir.

GES YATIRIMLARINDA ARANAN NİTELİKLER

Güneş enerjisine dayalı elektrik üretimi yatırımlarında; güneş panellerinin üretim süreci ingot dilimleme aşamasından veya öncesindeki bir aşamadan başlayarak yurt içinde üretilmiş hücreden üretilmiş olması ve güneş paneli taşıyıcı konstrüksiyon sistemlerinin yurt içinde üretilmiş olması gerekir.

Rüzgâr enerjisine dayalı elektrik üretimi yatırımlarında; kanat ve kulelerin yurt içinde üretilmiş olması, 1/1/2026 tarihi itibarıyla yapılacak müracaatlara istinaden düzenlenmiş teşvik belgeleri kapsamı yatırımlarda ise kanat, kule, jeneratörün veya naselin jeneratörünün yurt içinde üretilmiş olması gerekir.

YATIRIM CİNSLERİ DAHA FAZLA ÇEŞİTLENDİRİLDİ

Teşvik belgeleri kapsamında yapılacak yatırım cinsleri komple yeni, tevsi, modernizasyon, ürün çeşitlendirme, entegrasyon ve nakilden oluşur.

Komple yeni, tevsi, modernizasyon ve ürün çeşitlendirme cinslerindeki yatırımların aynı il sınırları içinde olması gerekir.

KULLANILMIŞ KOMPLE TESİS VE KULLANILMIŞ MAKİNE VE TEÇHİZAT İTHALİ YATIRIM TEŞVİK KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLİR Mİ?

Kullanılmış komple tesislerin (karayolu nakil vasıtaları hariç) ithaline yönelik talepler, Genel Müdürlükçe proje bazında değerlendirilir. Teşvik belgesi kapsamında ithaline izin verilen bu tesisler, yatırım konusuna bağlı olarak yardımcı tesislerden bağımsız, bir mal veya hizmeti üretebilecek komple bir hattan veya teşvik belgesinde kayıtlı üretimi yapabilecek bir veya birden fazla makine ve teçhizattan da oluşabilir

Kapasite artışı oluşturmayan ve mevcut bir üretim hattında gerçekleştirilen tamamlama niteliğindeki makine grupları yatırımları kullanılmış komple tesis olarak değerlendirilmez.

FAİZ VE KAR PAYI DESTEĞİNİN ŞARTLARI NELERDİR?

Faiz veya kâr payı desteği ödemesinin yapılabilmesi için yatırımcı tarafından;

a) 5510 sayılı Kanun uyarınca Türkiye genelinde Sosyal Güvenlik Kurumuna muaccel olmuş prim ve idari para cezası borçlarının bulunmadığının veya tecil ve/veya taksitlendirildiğinin ya da yapılandırıldığının ve yapılandırmanın bozulmadığının,

b) 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 22/A maddesi uyarınca Hazine ve Maliye Bakanlığı tahsilat dairelerine müracaat tarihinden önceki on beş gün içinde vadesi geçmiş borcunun olmadığının,

tevsik edilmesi gerekmektedir.

(4) Sektörel Teşvik Sistemi kapsamında desteklenen yatırımlar için Bakanlıkça faiz veya kâr payı desteği ödemelerinin vadeyi takip eden ayın sonuna kadar yapılması esastır.

TÜRKİYE YÜZYILI KALKINMA HAMLESİ KAPSAMINDA YAPILACAK ÖDEMELER

Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi kapsamında yapılacak faiz veya kâr payı desteği veya makine desteği ödemeleri, yatırım harcamasının yapıldığı yılı takip eden yıl Bakanlığa ibraz edilecek yatırım ilerleme raporunda belirtilen yatırım tutarı esas alınarak hesaplanan destek hak ediş tutarı kadar yapılır.

Yatırım ilerleme raporunun her yılın Mart ayı sonuna kadar Bakanlığa ibraz edilmesi gerekmektedir. Bu tarihe kadar ibraz edilemeyen harcamalar takip eden yıllar için hazırlanacak yatırım ilerleme raporu ile ibraz edilebilir.

Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi Programı kapsamında yapılacak faiz veya kâr payı desteği veya makine desteği ödemelerinin, hak ediş tutarının onaylandığı tarihi takip eden Mart, Haziran veya Eylül aylarında yapılması esastır.

SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ DESTEĞİ

Sigorta primi işveren hissesi desteği, komple yeni yatırımlarda teşvik belgesi kapsamında gerçekleştirilen yatırımla sağlanan istihdam, diğer yatırım cinslerinde ise mevcuda ilave edilen istihdam için uygulanır. Komple yeni yatırım dışındaki yatırım cinslerinde, aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı işçi sayısının mevcut istihdamın altında olması halinde ilgili ay için prim desteği uygulanmaz.

İşveren hissesine ait primlerin karşılanabilmesi için işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 5510 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutar ile Bakanlıkça karşılanmayan işveren hissesine ait tutarı ödemiş olması gerekir.

Sigorta primi işveren hissesi desteği uygulaması için Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak bildirimlerin, tamamlama vizesinin yapıldığı ayı takip eden ay yapılması esastır. Ancak, bu uygulama tarihlerinde Bakanlıkça değişiklik yapılabilir. Sigorta primi işveren hissesi desteği uygulamasına ise, Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan bildirimi takip eden aydan itibaren başlanır.

Sigorta primi işveren hissesi desteği aşağıda belirtilen sürelerde uygulanır.

Bölgeler	Uygulama Süresi
1
2	1 yıl
3	2 yıl
4	4 yıl
5	8 yıl
6	12 yıl

SİGORTA PRİMİ DESTEĞİ

6 ncı bölgede teşvik belgesi kapsamında gerçekleştirilecek yatırımla sağlanan ilave istihdam için, tamamlama vizesi yapılan teşvik belgesinde kayıtlı ilave istihdam sayısını aşmamak kaydıyla, işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmesi gereken sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı, tamamlama vizesinin yapılmasını müteakip 10 yıl süreyle işveren adına Bakanlık bütçesinden karşılanabilir.

TEŞVİK BELGESİ KAPSAMINDA FİNANSAL KİRALAMA YAPILABİLKİR Mİ?

Teşvik belgesi kapsamında yer alan makine ve teçhizatın tamamı veya bir kısmı finansal kiralama yolu ile temin edilebilir.

Finansal kiralama şirketinin gümrük vergisi muafiyeti ve KDV istisnası desteklerinden yararlanabilmesi için, teşvik belgesi sahibi yatırımcı ile sözleşme yapılmış olması ve Genel Müdürlük tarafından finansal kiralamaya konu makine ve teçhizat listesinin onaylanmış olması gerekir.

SADECE MODERNİZASYON YATIRIMLARIYLA İLGİLİ ÖNEMLİ BİR DEĞİŞİKLİK

Sadece modernizasyon cinsinde teşvik belgesi düzenlenebilen konularda düzenlenecek teşvik belgelerinde modernizasyona yönelik olarak aktiflerden düşülecek makine ve teçhizatın asgari üç yıl firmanın aktifinde bulunmuş olması ve aktiflerden düşmeye yönelik satışlarda satışı yapan firmanın ortakları ve birinci derece yakınlarının satın alan firma ortaklık yapısında yüzde ellinin üzerinde pay sahibi olmamaları şartı aranır.

YTB KAPSAMINDAKİ İSTİSNALARA HER YIL YENİDEN DEĞERLEME YAPILACAK

Teşvik belgesi kapsamında sağlanan KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, faiz veya kâr payı desteği ve makine desteğinin faydalanma yılı esas alınarak yeniden değerleme oranı ile hesaplanan toplam değeri, yeniden değerleme oranı dikkate alınarak hesaplanmış gerçekleşen sabit yatırım tutarını geçemez.

Bizce yukarıda belirtilen toplam değerin yeniden değerleme oranı dikkate alınarak hesaplanmış gerçekleşen sabit yatırım tutarını geçmesi çok çok zor bir ihtimal. Çok özellikli yatırımlarda bu gerçekleşebilir.

TEŞVİK BELGESİNİN DEVRİ

Tamamlama vizesi yapılmamış teşvik belgesine konu yatırımın; bütün halinde başka bir yatırımcıya belge üzerinde unvan değişikliği yapılmak suretiyle devredilmesi veya mevzuat düzenlemesi ya da ortaklık yapısı değişikliği nedeniyle yatırımın bağımsız üretim bölümlerine kısmi bölünmesi nedeniyle bölünen kısmın yeni bir teşvik belgesine devredilmesi Genel Müdürlüğün iznine tabidir. Bu durumda devralan yatırımcı teşvik belgesi kapsamında faydalanılmamış desteklerden faydalanmaya devam edebilir. Tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgelerinin bütün olarak başka bir yatırımcıya devri uygun görülmez.

YTB İLE ALINAN MAKİNELERİN SATIŞINDA ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİK

Tamamlama vizesi yapılmamış ya da tamamlama vizesi yapılmış ancak tamamlama vizesi için Bakanlığa yapılan müracaat tarihinden itibaren iki yılını doldurmamış teşvik belgesine konu yatırım için temin edilen sabit kıymetlerin satışı Bakanlığın iznine tabidir. Tamamlama vizesi için Bakanlığa yapılan müracaat tarihinden itibaren iki yılını doldurmuş sabit kıymetlerin satışı tamamlama vizesi yapılmış olması şartıyla serbest olup, satışa konu sabit kıymetler ile ilgili destekler geri alınmaz veya durdurulmaz.

YATIRIMIN SÜRESİ

Yatırımın başlangıç tarihi, teşvik belgesi için Bakanlığa müracaat tarihidir.

Teşvik belgesine konu yatırımın tamamlanması için gerekli süre yatırımcı tarafından Bakanlığa sunulur. Bu sürenin 3 yıldan uzun olması halinde Bakanlık yatırım süresini 3 yıla kadar düşürebilir. Teşvik belgesi kapsamındaki yatırımların öngörülen sürede gerçekleştirilmesi esastır. Yatırımın öngörülen sürede gerçekleştirilememesi hâlinde, teşvik belgesinde kayıtlı ilk sürenin yarısı kadar ek süre verilebilir.

26.11.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.