Değerli okurlar, 30.05.2025 tarih ve 32915 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "9903 Karar Sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Karar” ile yatırım teşvik belgesi kapsamında yapılan yatırımlarda hesaplanan indirimli kurumlarda çok önemli değişiklikler yapılmıştır. Şimdi bunların neler olduğuna bir bakalım.
YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARINDA BÖLGELER
1. Bölge |
2. Bölge |
3. Bölge |
4. Bölge |
5. Bölge |
6. Bölge |
Ankara |
Aydın |
Adana |
Afyonkarahisar |
Bartın |
Adıyaman |
Antalya |
Balıkesir |
Bilecik |
Aksaray |
Bayburt |
Ağrı |
Bursa |
Bolu |
Burdur |
Amasya |
Çankırı |
Ardahan |
Eskişehir |
Çanakkale |
Düzce |
Artvin |
Erzurum |
Batman |
İstanbul |
Denizli |
Gaziantep |
Çorum |
Giresun |
Bingöl |
İzmir |
Edirne |
İsparta |
Elâzığ |
Hatay |
Bitlis |
Kocaeli |
Kayseri |
Karabük |
Erzincan |
Kahramanmaraş |
Diyarbakır |
Muğla |
Konya |
Karaman |
Kastamonu |
Kilis |
Gümüşhane |
|
Manisa |
Kırıkkale |
Kırşehir |
Niğde |
Hakkâri |
|
Mersin |
Kırklareli |
Malatya |
Ordu |
İğdır |
|
Sakarya |
Kütahya |
Sivas |
Osmaniye |
Kars |
|
Tekirdağ |
Nevşehir |
|
Sinop |
Mardin |
|
Yalova |
Rize |
|
Tokat |
Muş |
|
|
Samsun |
|
Tunceli |
Siirt |
|
|
Trabzon |
|
Yozgat |
Şanlıurfa |
|
|
Uşak |
|
|
Şırnak |
|
|
Zonguldak |
|
|
Van |
Kararın 4.maddesinde teşvik sistemi ile 2 farklı yatırımdan bahsedilmektedir. Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi ve Sektörel Teşvik Sistemi uygulamaları ile bölgesel teşviklerden oluşmaktadır.
Türkiye yüzyılı kalkınma hamlesindeki destek unsurları aşağıdaki gibidir.
Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi ve Sektörel Teşvik Sistemi kapsamında desteklenen yatırımlar, yatırım bölgesine göre aşağıdaki destek unsurlarından yararlandırılır.
Kararın 5.maddesinin 2.fıkrası kapsamına göre, asgari sabit yatırım tutarının ayrıca belirtilmemiş olduğu hallerde yatırımların destek unsurlarından yararlanabilmesi için asgari sabit yatırım tutarının; 1 inci ve 2 nci bölgelerde 12 MİLYON TL, DİĞER BÖLGELERDE İSE 6 MİLYON TL olması gerekir.
Kararın 5.maddesinin 3.fıkrası kapsamına göre Finansal kiralama yöntemiyle yapılacak yatırımlarda finansal kiralamaya konu makine ve teçhizata ait toplam tutarın her bir finansal kiralama şirketi için ASGARİ 3 MİLYON TL olması gerekir.
Kararın 5.maddesinin 5.fıkrası kapsamına göre bu Karar kapsamında 31/12/2030 tarihine kadar yapılacak olan teşvik belgesi müracaatları değerlendirilir.
Kararın 5.maddesinin 6.fıkrası kapsamına göre, Teşvik belgesi düzenlenmesine ilişkin müracaat tarihinden önce gerçekleştirilmiş bulunan yatırım harcamaları teşvik belgesi kapsamına alınmaz.
Kararın 5.maddesinin 8.fıkrası kapsamına göre, Teşvik belgesi kapsamında yatırım harcaması olarak kabul edilen maddi olmayan duran varlıkların (marka, lisans, know-how vb.) oranı, teşvik belgesinde kayıtlı toplam sabit yatırım tutarının %25’ini aşamaz. Dijital Dönüşüm Programı kapsamında desteklenen yatırımlar için bu hüküm uygulanmaz.
Kararın 5.maddesinin 10.fıkrası kapsamına göre, Bu Karar ve eklerinde yer alan Türk Lirası cinsindeki tutarlar HER YIL, BİR ÖNCEKİ YILA İLİŞKİN YENİDEN DEĞERLEME ORANI dikkate alınarak tebliğ ile belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde takvim yılı başından geçerli olmak üzere güncellenir.
NOT: Önemle belirtmek isterim ki, bu yeniden değerleme işlem ,9903 sayılı Karar’a göre alınan teşvik belgeleri kapsamında iktisap edilen mal veya hizmetler içindir. 2012/3305 sayılı teşvik belgelerine istinaden alınan makinelerde bu hesaplama yapılmayacaktır.
Kararın 5.maddesinin 11.fıkrası kapsamına göre, Teşvik belgesi kapsamında yurt içinden temin edilen mal ve hizmet bedelleri için Hazine ve Maliye Bakanlığınca teşvik belgesi kapsamında düzenlenecek elektronik belge için belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde elektronik fatura veya elektronik arşiv fatura düzenlenmesi zorunludur. (Bu maddenin yürürlük tarihi 01.01.2026’dır)
Kararın 5.maddesinin 12.fıkrası kapsamına göre, Teşvik belgesi, E-TUYS üzerinden elektronik belge olarak düzenlenir ve uygulamalar ile ilgili işlemler elektronik ortamda gerçekleştirilir. Destekleri uygulayan kurum ve kuruluşlar gümrük beyannamesi, elektronik fatura ya da elektronik arşiv fatura gibi belgeleri elektronik ortamda Bakanlığa iletmek ile yükümlüdür. (Bu maddenin yürürlük tarihi 01.01.2026’dır)
Karar ile getirilen en önemli değişikliğin bu olduğunu düşünüyoruz. Kararın 5.maddesinin 14.fıkrası kapsamına göre, Teşvik belgesi kapsamında sağlanan KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, faiz veya kâr payı desteği ve makine desteğinin faydalanma yılı esas alınarak yeniden değerleme oranı ile hesaplanan toplam değeri, yeniden değerleme oranı dikkate alınarak hesaplanmış gerçekleşen sabit yatırım tutarını geçemez. (Bu maddenin yürürlük tarihi 01.01.2026’dır) Buradan anlaşılan o ki, Bu Karar’a göre alınan teşvik belgelerine istinaden, söz konusu yatırımlara isabet eden KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi tutarı gibi tutarlar için ayrı bir tablo hazırlanıp söz konusu tutarlar, her yıl bir önceki yıl için belirlenen yeniden değerleme oranı ile çarpılacak. Çıkan tutar ise yine bir önceki yılın yeniden değerleme oranı ile çarpılan sabit yatırım tutarı ile karşılaştırılacak.
Aynı kararın 14.maddesine göre KDV istisnasından yararlanmak ihtiyari olduğu için, KDV ödeyen firmaların KDV istisnasından yararlanmamaları sanki bir avantaj doğuracak gibi duruyor. Bunu net söylememiz için ilerleyen dönemleri beklememiz gerekiyor.
NOT: Önemle belirtmek isterim ki, bu yeniden değerleme işlem ,9903 sayılı Karar’a göre alınan teşvik belgeleri kapsamında iktisap edilen mal veya hizmetler içindir. 2012/3305 sayılı teşvik belgelerine istinaden alınan makinelerde bu hesaplama yapılmayacaktır.
Bu Karar kapsamında desteklenen yatırımlardan, tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesinde kayıtlı istihdamı aşmamak kaydıyla;
Bölgeler |
Uygulama Süresi |
1 |
|
2 |
1 yıl |
3 |
2 yıl |
4 |
4 yıl |
5 |
8 yıl |
6 |
12 yıl |
Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi kapsamında desteklenen yatırımlar için bu destek 6 ncı bölgede 12 yıl, diğer bölgelerde 8 yıl süreyle uygulanır.
Bu Karar kapsamında desteklenen yatırımlarda, 5520 sayılı Kanunun 32/A maddesi çerçevesinde gelir veya kurumlar vergisi;
a) Teknoloji Hamlesi Programı ve Yerel Kalkınma Hamlesi Programı kapsamında desteklenmesine karar verilen yatırımlarda %50 yatırıma katkı oranı,
b) Stratejik Hamle Programı kapsamında desteklenmesine karar verilen yatırımlarda %40 yatırıma katkı oranı,
c) Öncelikli Yatırımlar Teşvik Sistemi kapsamında desteklenmesine karar verilen yatırımlarda %30 yatırıma katkı oranı,
ç) Hedef Yatırımlar Teşvik Sistemi kapsamında desteklenmesine karar verilen yatırımlarda %20 yatırıma katkı oranı,
üzerinden hesaplanan yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar %60 indirimli olarak uygulanır.
Söz konusu yatırımların büyük kısmının hedef yatırımlar çerçevesi olacağı düşünüldüğünde YTB kapsamındaki yatırımlar için standart yatırıma katkı oranının %20 olacağını söyleyebiliriz.
Vergi indirim oranının da yüzde 60 olduğunu düşündüğümüzde
%25 – (%25x%60=) %10 çıkmaktadır.
Buna göre 32/A KAPSAMINDA beyan edilen matrah üzerinden artık %10 vergi ödenecek ve aradaki %15 ise yatırıma katkı tutarı olarak hesaplanacaktır.
Dikkat edilirse hesaplanan yüzde 10 oran, Asgari Kurumlar Vergisi oranı ile birebir aynıdır. Bunun tesadüf olduğunu düşünmüyorum.
NOT: Önemle belirtmek isterim ki, bu oran ,9903 sayılı Karar’a göre alınan teşvik belgeleri kapsamında iktisap edilen mal veya hizmetler içindir. 2012/3305 sayılı teşvik belgelerine istinaden alınan makinelerde bu oran ve indirim değil, teşvik belgesinin üzerinde yazan oran ve indirimin uygulanmasına devam edilecektir.
Yapılan en önemli ikinci değişikliğin ise bu olduğunu düşünüyoruz. Kararın 20.maddesinin 2.fıkrası kapsamına göre Yatırımcının diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına, bu maddeye göre hesaplanacak yatırıma katkı tutarının %50’sini geçmemek üzere 5520 sayılı Kanunun 32/A maddesinde belirtilen usulde indirimli gelir veya kurumlar vergisi uygulanabilir.
Kararın 11,12,13 ve 14.maddelerinin yürürlük tarihinin 01.01.2026 olduğu düşünüldüğünde ve diğer maddelerin yürürlük tarihinin ise 30.05.2025 olduğu hesabı göz önüne alındığında, Bu Karar’a göre alınan teşvik belgelerine istinaden yukarıdaki %50 hesaplamasının önümüzdeki ilk geçici vergi döneminde dikkate alınması gerektiği sonucuna ulaşıyoruz.
NOT: Önemle belirtmek isterim ki, bu oran ,9903 sayılı Karar’a göre alınan teşvik belgeleri kapsamında iktisap edilen mal veya hizmetler içindir. 2012/3305 sayılı teşvik belgelerine istinaden alınan makinelerde bu oran hala %80’dir.
Arazi, arsa, royalti, yedek parça ve amortismana tâbi olmayan diğer harcamalar ile 5520 sayılı Kanun gereği finans ve sigortacılık konularında faaliyet gösteren kurumlar, iş ortaklıkları, 16/7/1997 tarihli ve 4283 sayılı Yap-İşlet Modeli ile Elektrik Enerjisi Üretim Tesislerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışının Düzenlenmesi Hakkında Kanun ve 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap- İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun kapsamında gerçekleştirilen yatırımlar ve rödovans sözleşmesine bağlı olarak yapılan yatırımlar vergi indirimi desteğinden yararlanamaz.
Firma tescil tarihi teşvik belgesi düzenlenmesi için yapılan müracaat tarihinden en fazla bir yıl öncesinde olan yatırımcılar, talep etmeleri halinde vergi indirimi desteğinden faydalanmamak kaydıyla;
a) Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi kapsamında desteklenmesine karar verilen komple yeni yatırımlarda, faiz veya kâr payı desteği ya da makine desteği için belirlenmiş olan desteğin sabit yatırıma oranına 5 puan ve azami tutara 60 Milyon TL eklenmek suretiyle,
b) Öncelikli Yatırımlar Teşvik Sistemi kapsamında desteklenmesine karar verilen komple yeni yatırımlarda, faiz veya kâr payı desteği için belirlenmiş olan desteğin sabit yatırıma oranına 2 puan ve azami tutara 6 Milyon TL eklenmek suretiyle,
c) Hedef Yatırımlar Teşvik Sistemi kapsamında desteklenmesine karar verilen komple yeni yatırımlarda, faiz veya kâr payı desteği için belirlenmiş olan desteğin sabit yatırıma oranına 2 puan ve azami tutara 2 Milyon 400 Bin TL eklenmek suretiyle,
faydalanabilir.
Bakanlıkça görevlendirilecek en az iki personelin komple tesisin bulunduğu ülkede yapacakları ekspertiz neticesinde, yerli üretim imkanları, teknolojik kazanım, ihracat katkısı kriterlerine göre Bakanlık tarafından uygun görülmesi halinde, kullanılmış komple tesisin teşvik belgesi kapsamında ithaline izin verilebilir. Ekspertiz işleminin ulaşım giderleri yatırımcı tarafından karşılanır.
Teşvik belgesi kapsamında serbest bölgelerden kullanılmış komple tesis ithaline izin verilmez.
Tamamlama vizesi yapılmamış teşvik belgesine konu yatırımın; bütün halinde başka bir yatırımcıya belge üzerinde unvan değişikliği yapılmak suretiyle devredilmesi veya mevzuat düzenlemesi ya da ortaklık yapısı değişikliği nedeniyle yatırımın bağımsız üretim bölümlerine kısmi bölünmesi nedeniyle bölünen kısmın yeni bir teşvik belgesine devredilmesi Genel Müdürlüğün iznine tabidir. Bu durumda devralan yatırımcı teşvik belgesi kapsamında faydalanılmamış desteklerden faydalanmaya devam edebilir. Tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgelerinin bütün olarak başka bir yatırımcıya devri uygun görülmez.
Buradan önemli bir hatırlatma yapmak istiyoruz. Teşvik belgesini devralan yeni firma söz konusu karara göre devreden yatırıma katkı tutarından yararlanabilecek olup daha önceki dönemlerde yararlanılan yatırıma katkı tutarında tekrar yararlanamaz.
Tamamlama vizesi yapılmamış ya da tamamlama vizesi yapılmış ancak tamamlama vizesi için Bakanlığa yapılan müracaat tarihinden itibaren iki yılını doldurmamış (Daha önce 5 yıl idi) teşvik belgesine konu yatırım için temin edilen sabit kıymetlerin satışı Bakanlığın iznine tabidir.
Teşvik belgesi kapsamında temin edilen makine ve teçhizatın, üretilecek mal veya hizmetlerin teşvik belgesi sahibi yatırımcı tarafından satın alınması koşuluyla kiralanması veya diğer bir yatırımcıya herhangi bir ücret alınmaksızın geçici olarak verilmesi Bakanlığın iznine tabidir.
Önceki uygulamada kiralama işlemine hiçbir şekilde müsaade verilmiyordu.
Tamamlama vizesi yapılmamış ya da tamamlama vizesi yapılmış olmakla birlikte tamamlama vizesi müracaat tarihi itibariyle iki yılını doldurmamış teşvik belgesine konu sabit kıymetlerin tamamının veya bir kısmının fınansal kiralama şirketi tarafından bizzat kiracıdan satın alınarak (sat ve geri kirala) finansal kiralama işlemine konu edilebilmesi, faiz veya kâr payı desteğinden yararlanamaması koşulu ile Bakanlığın iznine tabidir.
Teşvik belgesine konu yatırımın tamamlanması için gerekli süre yatırımcı tarafından Bakanlığa sunulur. Bu sürenin 3 yıldan uzun olması halinde Bakanlık yatırım süresini 3 yıla kadar düşürebilir. Teşvik belgesi kapsamındaki yatırımların öngörülen sürede gerçekleştirilmesi esastır. Yatırımın öngörülen sürede gerçekleştirilememesi hâlinde, teşvik belgesinde kayıtlı ilk sürenin yarısı kadar ek süre verilebilir.
Yatırımcı, öngörülen süre veya ek süre bitimini müteakip üç ay içinde yatırımın tamamlama vizesinin yapılması için Bakanlığa müracaat eder. Müracaat edilmemesi halinde, Bakanlıkça yatırımcıya tamamlama vizesi müracaatında bulunulması için bildirimde bulunulur. Bildirim tarihini müteakip iki ay içerisinde tamamlama vizesi için müracaatta bulunulmaması halinde 32 nci madde kapsamında teşvik belgesi iptal edilir.
15/6/2012 tarihli ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ve 2/1/2018 tarihli ve 2018/11201 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Cazibe Merkezleri Programı Kapsamında Yatırımların Desteklenmesi Hakkında Karar yürürlükten kaldırılmıştır.
Bu Kararın yürürlüğe girdiği tarihten (30.05.2025) önceki kararlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri ile ilgili uygulamalara, teşvik belgesinin dayandığı karar ve ilgili diğer kararlar çerçevesinde devam olunur. Yani eski kararlara göre düzenlenen teşvik belgelerindeki uygulamalara aynen devam edilecek.
Daha önceki kararlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri kapsamında temin edilen makine ve teçhizatın bu Karara istinaden düzenlenen teşvik belgesine devri yapılamaz. Ancak, mevzuat düzenlemesi ya da ortaklık yapısı değişikliği nedeniyle yatırımın bağımsız üretim bölümlerine bölünmesi nedeniyle bölünen kısmın bu Karar kapsamında yeni bir teşvik belgesine devredilmesine, varsa fazladan faydalanılan desteğin geri alınması kaydıyla izin verilebilir.
Faydalı olması dileğiyle…
30.05.2025
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.
>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV Ayrıntılar için tıklayın.