Hüseyin Ergut
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Lisanslı SPK Uzmanı
smmm.hergut@gmail.com

Sermaye Piyasalarında Kıymetli Madenler Yatırım Fonları Nedir? Özellikleri, Avantaj İle Riskleri Nelerdir? ve Vergi Uygulaması

Kıymetli Maden Fonu Nedir?

Kıymetli maden fonları Sermaye Piyasası Kurulu tarafından “portföyünün en az yüzde 80'i borsada işlem gören altın ve diğer kıymetli madenler ile kıymetli madenlere dayalı sermaye piyasası araçlarına yatırılan fonları kapsayan fonlar” olarak tanımlanmaktadır. Kıymetli maden yatırım fonları, altın, gümüş, platin veya paladyum gibi kıymetli madenlere yatırım yapmak isteyen yatırımcılar için oluşturulmuş bir yatırım aracıdır. Bu fonlar, genellikle portföylerini bu madenlere veya bunlara dayalı finansal araçlara (örneğin, maden şirketlerinin hisselerine) yatırarak, yatırımcıların kıymetli maden piyasalarındaki potansiyel getirilerden faydalanmasını sağlar. Bu fonlar, doğrudan fiziksel maden almak yerine daha kolay erişilebilir bir yatırım seçeneği sunar ve çeşitlendirme imkân oluşturur.

Kıymetli Maden Fonlarının Özellikleri

Kıymetli madenler fonu, yatırımcılara altın ve altına dayalı varlıklara yatırım yapma imkân sunan bir yatırım fonu türüdür. Fiziksel, madenleri doğrudan satın almak, saklamak ve güvenlikle ilgili zorlukları yönetmek yerine madenlere dayalı finansal araçlar aracılığıyla dolaylı bir şekilde altın yatırımı yapılması mümkündür. Yatırım araçları arasında altın madenciliği şirketlerinin hisseleri, altına dayalı borsa yatırım fonları (ETF)' ler maden bonoları, altına dayalı tahviller ve kıymetli maden kamu kira sertifikaları bulunabilir. Kıymetli maden fonları hem kısa hem de uzun vadeli yatırım stratejileri için kullanılabilir. Bu fonlar, yatırımcılar için piyasalarda meydana gelebilecek ani değişimlere karşı risk koruyucu olarak bir tampon görevi görürken aynı zamanda sermaye artışı fırsatlarından da yararlanma fırsatı sunar.

Kıymetli Madenler Fonları Nelere Yatırım Yapabilir?

-Kıymetli madenler fonlarında başlıca yatırım aracı altındır. Ancak portföy içerisinde doğrudan altın ya da altın (S1) sertifikası gibi seçenekler yerine dolaylı opsiyonlar da değerlendirilebilir.

-En yaygın yatırım araçları arasında altına dayalı borsa yatırım fonları (ETF'ler), altın madenciliği şirketlerinin hisseleri ve maden bonoları bulunur. Bu araçlar, kıymetli madenlerin piyasa değerlerindeki dalgalanmalardan yararlanma potansiyeli sunar.

-Ayrıca kıymetli madenler fonları altın mevduatı ve altın katılma hesapları gibi nakit benzeri varlıklara da yatırım yapabilir. Bu tür yatırımlar, fonların likiditesini artırırken aynı zamanda altın fiyatlarındaki değişimlerden kazanç elde etmelerine olanak tanır.

-Bunun yanı sıra, altına dayalı kamu borçlanma araçları ve kıymetli maden kira sertifikaları gibi daha geleneksel yatırım araçları da fon portföylerinde yer alabilir. Bu tür tahvil ve sertifikalar, sabit gelir elde etme imkân sunarken kıymetli maden piyasalarındaki hareketlere bağlı olarak değer kazanabilir.

Kıymetli Madenler Fonlarında Ana Riskler

Fiyat volatilitesi: Kıymetli maden fiyatları hızlı ve büyük dalgalanabilir. Küresel talep, jeopolitik gelişmeler, merkez bankası politikaları ve makroekonomik veriler etkili olur.

Piyasa riski: Fonu yöneten varlıklar (fiyat izi olan metal varlıkları veya metal vadeli sözleşmeleri) geniş piyasa hareketlerinden etkilenir. Likidite düştüğünde fiyatlar sapabilir.

Kredi ve emtia likiditesi riski: Emtia fonları bazı durumlarda gerekli likiditeyi sağlamakta zorlanabilir. Özellikle kısa vadede büyük çıkışlarda alım-satım aracı maliyetleri yükselebilir.

Faiz oranı riski: Özellikle vadeli işlem odaklı emtia fonlarında, faiz oranlarındaki değişiklikler taşıma maliyetlerini ve kontrat roll-over maliyetlerini etkileyebilir.

Kullanım maliyetleri ve düşüşü (expense ratio): Yönetim ücreti, işlem maliyetleri ve diğer giderler getiri üzerinde baskı yapabilir. Uzun vadede bileşik getiri azalabilir.

Kutup ve roll-over riski: Vadeli işlem bazlı fonlar, kısa vade kontratların sürekli yenilenmesiyle çalışır. Kontrat takas takviminin beklenen şekilde ilerlememesi durumunda getiri zarar görebilir (roll yield riski).

Çeşitlilik riski: Portföyde tek bir metalin ağırlaşması, hedeflenen risk dağılımını bozabilir. Farklı metallere ve/veya farklı yatırım stratejilerine sahip fonlar daha dengeli olabilir.

Opsiyonel ve yapısal riskler: Bazı fonlar türev ürünler içerir. Türev kullanımı volatiliteyi artırabilir ve beklenmedik kayıplara yol açabilir.

Jeopolitik ve makroekonomik riskler: Küresel krizler, ticaret savaşları, para politikaları ve enflasyon bekleyişleri kıymetli metallere talebi ve dolayısıyla fiyata etkide bulunabilir.

Enflasyon ve para politikası bağımlılığı: Geleneksel olarak kıymetli metaller enflasyona karşı bir koruma olarak düşünülse de kısa vadede enflasyonun yüksek olması fiyat hareketlerini yönlendirebilir; aynı zamanda gerçek getiriyi etkileyebilir.

Düzenleyici riskler: Vergilendirme, yatırım fonu sınıflandırması ve yatırımcı korumasıyla ilgili mevzuatlar değişebilir. Bu değişiklikler fonun vergi etkisini ve işlem maliyetlerini etkileyebilir.

Riskler Nasıl Yönetilebilir?

Çeşitlendirme: Tek bir metal veya tek bir fon yerine, farklı metallere ve/veya farklı yatırım türlerine sahip fonları kapsayan portföy oluşturulması.

Varlık dağılımı ve zaman ufku: Yatırım sürenizi ve risk toleransınızı netleştirin. Uzun vadeli hedefler için volatilite daha yönetilebilir olabilir.

Maliyetleri dikkate almak: Yönetim ücreti ve işlem maliyetlerini karşılaştırın. Düşük maliyetli seçenekler uzun vadede daha avantajlı olabilir.

Vade ve kontrat yapısını: Eğer vadeli işlem odaklı bir fon ise kontrat yenileme (roll-over) maliyetlerinin ve yakın vadenin likiditesinin incelenmesi.

Performans takibi: Referans endeks karşılaştırma yapılması ve geçmiş performansın sürdürülebilirliği gibi metriklerin değerlendirilmesi.

Vergi ve düzenleyici değişikliklerin takip edilmesi: Vergilendirme ve yatırım fonu kuralları zaman içinde değişebilmektedir. Güncel uygulamaların takip edilmesi önem arz etmektedir.

Kıymetli Madenler Fonlarının Avantajlarını Şöyle Sıralayabiliriz

-Kıymetli madenler, özellikle altın, gümüş değer saklama aracı olarak kabul edilir. Ekonomik belirsizlikler ve enflasyon dönemlerinde, kıymetli madenler genellikle değerlerini koruyarak en güvenli liman olarak görülmektedir.

-Hisse senetleri ve tahviller gibi diğer yatırım araçlarıyla düşük korelasyona sahiptir. Bu özellik, kıymetli maden fonlarını portföy çeşitlendirme aracı olarak değerli kılar ve genel piyasa dalgalanmalarına karşı bir koruma sağlar.

-Kıymetli madenler fonları, yatırımcılara fiziksel kıymetli madenleri doğrudan satın almadan bu varlıklara yatırım yapma olanağı tanır. Böylece yatırımcılar, büyük miktarlarda fiziksel maden taşıma, saklama ve sigorta gibi ek maliyetlerden kaçınırken aynı zamanda hisse senetleri gibi kolayca alınıp satılabilen, likiditesi yüksek bir yatırım aracına sahip olurlar.

-Tarihsel olarak kıymetli madenler, özellikle altın, yüksek enflasyon dönemlerinde iyi bir performans göstermektedir. Enflasyonun finansal varlıkların gerçek değerini erittiği zamanlarda kıymetli madenlerin genellikle değerlerini koruması beklenir.

Kıymetli Maden Fonlarının Fiyatı, Getirisi Nelerden Etkilenmektedir?

Global emtia piyasalarında, kıymetli madenlerin fiyatındaki değişimler bu madenlere portföyünde yer veren fon fiyatlarını etkiler. Altının ons fiyatındaki artış altın fonlarının fiyatını artırır. Altın veya gümüş fonu olsun isterse diğer kıymetli madenlere yer veren bir fon olsun fiyatı etkileyen diğer temel unsur döviz kurundaki değişimlerdir. Örneğin; altın fonlarında altının ons fiyatı aynı kalsa bile dolar kuru yükseldiğinde fonun TL cinsinden fiyatı yükselir ve getirisi artar. Bu anlamda, ülkemizde, kıymetli maden fonlarında en önemli risk unsurunun “kur riski” olduğunun da altını çizmek gerekmektedir. Kur değişimlerinin çok hareketli olduğu dönemler bu tür fonların da riskini arttırmaktadır.

Bu temel etkenlerin dışında farklı piyasalarda yaşanan gelişmelerin de dolaylı olarak kıymetli maden fon fiyatları üzerine etkileri vardır. Yazımızın başında da belirttiğimiz üzere globalde ve ülkemizde yaşanan her türlü krizde hızla tepki veren piyasaların başında kıymetli maden piyasası yer alıyor. Yatırımcıların ülkemizde ve dünyada yaşanan olumsuz gelişmelerde güvenli liman olarak altına koştuğu bilinmektedir. Bu durum da yine kıymetli maden fonlarının fiyatını etkiliyor.

Yatırım Fonlarında Genel Vergileme Durumu

9/7/2025’tarihli ve 32951’sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 10041’sayılı Cumhurbaşkanı Kararının Eki Karar ile 2006/10731 Bakanlar Kurulu Kararının Eki Karar’da yapılan değişiklik doğrultusunda, yatırım fonu katılma paylarından elde edilen kazançlar ile 6 aya kadar (6 ay dâhil) ve 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli TL mevduat ve katılma hesaplarına ödenen faiz ve kar paylarına uygulanacak tevkifat oranlarında değişikliğe gidildi.

Söz konusu Karar ile;

-Yatırım fonlarından elde edilen gelirler için uygulanmakta olan tevkifat oranı 9/7/2025 tarihinden itibaren iktisap edilen katılma paylarından elde edilen gelirler için (%17,50) olarak, (Eski oran %15)

-6 aya kadar (6 ay dâhil) ve 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli TL mevduat ve katılma hesaplarına (kur korumalı hesaplar dâhil) ödenen faiz ve kar paylarına uygulanmakta olan tevkifat oranları 9/7/2025 tarihinden itibaren açılan ve vadesi yenilenen hesaplar için sırasıyla (%17,50) (Eski oran %15) ve %15 (Eski oran %12) olarak, belirlenmiştir.

*Hisse senedi yoğun fonların katılma paylarından ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan girişim sermayesi yatırım fonu ve gayrimenkul yatırım fonu katılma paylarından elde edilen kazançlar için uygulanmakta olan tevkifat oranı (%0) ile 1 yıldan uzun vadeli mevduat ve katılma hesaplarına uygulanan tevkifat oranında (%10) ise herhangi bir değişiklik yapılmamıştır.

Kaynakça

-6362’saylı SPK Kanunu.

-İş Portföy Yönetimi A.Ş.

-9’Temmuz 2025’tarihli ve 32951 Sayılı RG.10041’sayılı Cumhurbaşkanı Kararı.

-spk.gov.tr

-III-52.1 Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği.

-4 Mart 2020/31058 RG. Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği (III-52.1)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (III-52.1.ç)

-Borsa İstanbul AŞ

-Kıymetli Madenler Piyasası ve Kıymetli Madenler Ödünç Piyasası Yönergesi.

-Garantibbva Portföy Yönetim A.Ş.

24.09.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.